جواب فعالیت صفحه ۱۳ و ۱۴ زیست دهم

در این نوشته با جواب فعالیت صفحه ۱۳ و ۱۴ زیست دهم همراه شما هستیم.

جواب صفحه ۱۳ و ۱۴ زیست دهم

الف) در این فعّالیت با چگونگی اسمز از پرده‌ای با تراوایی نسبی آشنا می‌شوید.
وسایل و مواد لازم: ظرف شیشه‌ای (یا بشر) با دهانۀ کوچک، مقداری آب مقطر (یا آب جوشیدۀ سرد شده)، نی نوشابه خوری شفاف، تخم مرغ خام، مقداری خمیر بازی، قاشق فلزی

روش کار:
۱- ظرف شیشه‌ای را آب بریزید.
۲- با لبۀ قاشق، به انتهای مدور تخم مرغ آهسته ضربه بزنید و با ناخن تکۀ کوچکی به اندازۀ نوک انگشت از پوستۀ آهکی را جدا کنید. مراقب باشید که پردۀ نازک زیر پوسته آسیب نبیند.
۳- تخم مرغ را روی ظرف شیشه‌ای قرار دهید طوری که پوستۀ نازک آن با آب در تماس باشد.
۴- در طرف مقابل تخم مرغ، سوراخی به اندازۀ قطرِ نی ایجاد کنید و نی را تا ۲/۵ سانتیمتر درون سوراخ و غشای نازک زیر آن فرو ببرید.
۵- فضای بین نی و پوستۀ تخم مرغ را با خمیر بازی پر کنید.
۶- ظرف را یک شب در جای مناسبی قرار دهید و پس از آن، تغییرات درون نی را مشاهده کنید.

۷- مشاهده‌های خود را یادداشت کنید، و در صورت امکان از آنها عکس تهیه کنید. توضیح دهید چرا مایع درون نی حرکت می‌کند؟

چون تخم مرغ یک سلول جانوری با پوشش محافظ آهکی است اگر این پوشش آهنکی قسمتی برداشته شود چون سلول دارای غشاء با تراوایی انتخابی است، مانند پرده‌ی نیمه‌ترعمل می‌کند و از آنجا که فشار اسمزی درون تخم مرغ بیشتر از فشار اسمزی آب درون بشر است، آب درون نی به علت اسمز، بالا می‌رود.

جواب متفاوت : زیرا غشای تخم مرغ مانند غشا ی نیمه تروا عمل می کند. از آن جایی که فشار اسمزی درون تخم  مرغ بیشتر از فشار اسمزی آب درون بشر است، آب درون نی به علت اسمز بالا می رود.

ب) اگر پوستۀ آهکی یک تخم مرغ را با قرار دادن آن در سرکه از بین ببریم و تخم مرغ بدون پوسته را یک بار در آب مقطر و بار دیگر در محلول نمک غلیظ قرار دهیم، پیش بینی کنید چه تغییری در تخم مرغ ایجاد می‌شود؟ با توجه به آنچه آموختید برای پیش بینی خود دلیل بیاورید.

اگر تخم مرغ بدون پوسته را در آب مقطر قرار دهیم به علت آنکه فشار اسمزی بیشتری دارد، حجیم و پر آب می‌شود و اندازه تخم مرغ بزرگ می‌شود و حتی ممکن است در دراز مدت غشاء نازک آن پاره شود. اما اگر تخم مرغ بدون پوسته را در آب و نمک غلیظ قرار دهیم، به علت آنکه فشار اسمزی آب و نمک بیش از تخم مرغ است، آب تخم مرغ را به خود کشیده تخم مرغ پلاسیده، چروکیده و کوچک می‌شود.

جواب متفاوت

اگر تخم مرغ بدون پوسته را درون آب مقطر قرار دهیم به علت آن که فشار اسمزی بیشتری  دارد، حجیم و پر آب می شود و اندازه ی تخم مرغ بزرگ می شود و حتی ممکن است در دراز  مدت غشا نازک آن پاره شود.

اما اگر تخم مرغ بدون پوسته را در آب و نمک غلیظ قرار دهیم، به  علت آن که فشار اسمزی آب و نمک بیش از تخم مرغ است، آب تخم مرغ را به خود کشیده، تخم  مرغ پالسیده، چروکیده و کوچک می شود.