جواب فعالیت صفحه ۶۰ مطالعات نهم
در این نوشته با جواب فعالیت صفحه ۶۰ مطالعات نهم همراه شما هستیم.
جواب صفحه ۶۰ مطالعات نهم
۵. الف) آثار و نتایج اقدام های اداری و نظامی شاه عباس اوّل را توضیح دهید.
شاه عباس اول (۱۵۸۷-۱۶۲۹ م) یکی از برجسته‌ترین پادشاهان سلسله صفوی بود که با انجام اصلاحات گسترده در حوزه‌های اداری و نظامی، تغییرات عمیقی در ایران ایجاد کرد. برخی از مهم‌ترین آثار و نتایج این اقدامات عبارت‌اند از:
۱. تقویت قدرت مرکزی و اصلاحات اداری:
- کاهش نفوذ قزلباش‌ها: شاه عباس با کاهش قدرت قبایل قزلباش که تا آن زمان بخش مهمی از قدرت نظامی و سیاسی صفویان بودند، ساختار اداری را تقویت کرد و به جای آنها از غلامان گرجی، ارمنی و چرکسی در ارتش و دستگاه اداری استفاده کرد. این اقدام باعث افزایش کنترل شاه بر کشور و جلوگیری از شورش‌های احتمالی قزلباش‌ها شد.
- ایجاد ساختار جدید اداری: شاه عباس یک دیوانسالاری متمرکز و کارآمد ایجاد کرد که باعث افزایش نظم و کارآمدی در امور دولتی شد. او مقام‌هایی مانند «وزیر» و «صدر» را برای مدیریت بهتر امور کشوری منصوب کرد.
- تمرکز ثروت در دست شاه: با کنترل مستقیم بر منابع مالی و زمین‌های دولتی، شاه عباس توانست خزانه دولت را تقویت کند و اقتصاد کشور را بهبود بخشد.
۲. اصلاحات نظامی:
- ایجاد ارتش دائمی و حرفه‌ای: شاه عباس به جای اتکای صرف بر نیروهای قبیله‌ای، یک ارتش دائمی و منظم تشکیل داد که عمدتاً از غلامان تربیت‌شده و مزدوران خارجی تشکیل می‌شد. این ارتش، کارآیی و انضباط بیشتری داشت و در جنگ‌های مختلف به پیروزی‌های مهمی دست یافت.
- استفاده از توپخانه و سلاح‌های مدرن: شاه عباس به طور گسترده از توپخانه و سلاح‌های آتشین مدرن استفاده کرد که قدرت نظامی ایران را بهبود بخشید و در جنگ‌هایش با دشمنان خارجی (مانند عثمانی‌ها و ازبک‌ها) نقش کلیدی داشت.
۳. نتایج سیاسی و بین‌المللی:
- افزایش قدرت و اعتبار ایران در منطقه: با پیروزی‌های نظامی علیه عثمانی‌ها، ازبک‌ها و پرتغالی‌ها، شاه عباس توانست قلمرو ایران را تثبیت کند و بخش‌های مهمی از آن را بازپس بگیرد (از جمله بازپس‌گیری خراسان از ازبک‌ها و جزیره هرمز از پرتغالی‌ها). این پیروزی‌ها به افزایش اعتبار و نفوذ ایران در منطقه و جهان کمک کرد.
- ایجاد روابط دیپلماتیک گسترده: شاه عباس با قدرت‌های اروپایی روابط دیپلماتیک برقرار کرد تا از حمایت آنها علیه عثمانی‌ها و پرتغالی‌ها استفاده کند. این روابط دیپلماتیک به نفع ایران بود و به توسعه تجارت خارجی کمک کرد.
۴. رونق اقتصادی و تجاری:
- توسعه زیرساخت‌های تجاری: شاه عباس به توسعه جاده‌ها، پل‌ها و کاروانسراها در سراسر کشور پرداخت که به رونق تجارت داخلی و خارجی کمک کرد. اصفهان، پایتخت شاه عباس، به یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری و فرهنگی جهان تبدیل شد.
- تشویق به تجارت با اروپا: با افزایش روابط دیپلماتیک با اروپا، شاه عباس به تجار اروپایی (مانند انگلیسی‌ها و هلندی‌ها) اجازه داد که در ایران فعالیت تجاری کنند. این اقدام به رشد اقتصادی کشور کمک کرد و باعث واردات کالاهای مهم به ایران شد.
۵. رونق فرهنگی و هنری:
- حمایت از هنر و معماری: شاه عباس با حمایت از هنرمندان و معماران، عصر طلایی فرهنگ و هنر صفوی را رقم زد. او بناهای عظیم و زیبایی مانند میدان نقش جهان، مسجد شاه و پل سی‌وسه‌پل را در اصفهان ساخت که نمادهایی از قدرت و شکوه دوران صفوی شدند.
- رشد صنایع دستی: شاه عباس به توسعه صنایع دستی مانند فرش‌بافی، سفالگری و پارچه‌بافی کمک کرد که به صادرات این محصولات به کشورهای اروپایی منجر شد.
۶. تقویت هویت مذهبی و ملی:
- ترویج مذهب شیعه: شاه عباس با تقویت نهادهای مذهبی شیعه و ساختن مساجد و آرامگاه‌های مهم (مانند حرم امام رضا و حرم حضرت معصومه)، به تحکیم هویت شیعه در ایران کمک کرد و این کشور را به عنوان مرکز جهان تشیع تثبیت نمود.
- ایجاد وحدت ملی: اصلاحات شاه عباس و تقویت نهادهای دولتی و مذهبی به تقویت همبستگی ملی و ایجاد وحدت میان اقوام و گروه‌های مختلف ایرانی انجامید.
ب) کاربرگه شماره (۸) را انجام دهید.
کار برگه شماره ۸
ادارۀ شهرها و روستاها در عصر صفوی
در عهد صفویه شهرها و روستاها را تعدادی از صاحب منصبان اداری و نظامی اداره می کردند که تحت فرمان والی یا حاکم ولایت بودند. این صاحب منصبان عبارت بودند از:
داروغه: مسئول برقراری نظم و امنیت و جلوگیری از دزدی، غارت و نزاع در شهر و حومه آن بود.
حاکم شرع: قاضی شهر که به اختلافات و دعاوی حقوقی افراد براساس احکام شرعی رسیدگی می کرد.
محتسب: وظیفه داشت بر وزن و نرخ کالاها نظارت کند و از کارهای خلاف شرع جلوگیری نماید.
کلانتر: رابط میان اهالی شهر و اصناف با مقام های حکومتی بود و وظیفه داشت مراقبت کند که مالیات ها منصفانه میان مالیات دهندگان تقسیم شوند و مأموران حکومتی به مردم اجحاف و ستم نکنند.
کدخدا: وظایف کلانتر را در روستا انجام می داد.
از طریق وصل کردن عبارت های دو ستون، مشخص کنید که در زمان کنونی چه نهادهایی، وظایف صاحب منصبان دوره صفویه را انجام می دهند؟
برای مشاهده گام به گام سایر صفحات کتاب کافیست آن را در گوگل به همراه عبارت «حالا درس» جست و جو کنید.