سوالات متن درس دهم دین و زندگی یازدهم

در این نوشته تمامی سوالات متن درس دهم دین و زندگی یازدهم رشته های (تجربی ریاضی و فنی) گردآوری شده است که در ادامه می توانید سوالات متن درس دهم دین و زندگی یازدهم را مشاهده کنید.

سوالات متن درس دهم دین و زندگی یازدهم

درس دهم: «مرجعیت و ولایت فقیه»

چرا عقلا ضروری است که دو مسئولیت «مرجعیت دینی» و «ولایت ظاهری» در عصر غیبت کبری ادامه یابند؟

پاسخ: «زیرا دین اسلام، همیشگی و برای همه دوران هاست.»

اگر مرجعیت دینی» در دوران غیبت کبری ادامه نیابد، یعنی متخصصی نباشد که احکام دین را بداند و برای مردم بیان کند و پاسخگوی مسائل جدید مطابق با احکام دین نباشد؛ چه نتیجه ای خواهد داشت؟

پاسخ: «مردم با وظایف خود آشنا نمی شوند و نمی توانند به آن وظایف عمل کنند.»

اگر «ولایت ظاهری» در دوران غیبت کبری ادامه نیابد و حکومت اسلامی تشکیل نشود، چه نتیجه ای خواهد داشت؟

پاسخ: «نمی توان احکام اجتماعی اسلام را که نیازمند مدیریت و پشتوانه حکومتی است، در جامعه به اجرا در آورد.»

راهکار پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار (علیهم السلام)، برای مردمانی که در شهرهای دوردست بودند و به آنها دسترسی نداشتند و نمی توانستند احکام دین را از آنها بشنوند و از فرمان های آنان مطلع شوند؛ چه بود؟

پاسخ: آن بزرگواران، دانشمندانی را تربیت می کردند که در حد توان به معارف و احکام دین دست یابند. این دانشمندان، به نقاط مختلف شهر خود و یا شهرهای دیگر می رفتند و احکام اسلامی را به مردم می آموختند. اگر مردم نیز پرسشی داشتند. آنان بر اساس دانشی که از «قرآن کریم» و «روایات» داشتند، به آنان پاسخ می دادند. .

چرا خداوند در قرآن کریم دستور می دهد که گروهی از مردم، وقت و همت خود را صرف شناخت دقیق دین کنند و به «تفقه» در آن بپردازند؟

پاسخ: «تا پس از کسب علم به شهرهای خود بروند و قوانین اسلام را به مردم بیاموزند».

«تفقه» به چه معناست و «فقیه» به چه کسی گفته می شود؟

پاسخ: به معنای «تلاش برای کسب معرفت عمیق» است. افرادی که به معرفت عمیق در دین می رسند و می توانند قوانین و احکام اسلام را از قرآن و روایات به دست آورند، «فقیه»  نامیده می شوند.

مسلمانان وظیفه دارند در زمان غیبت امامان (علیهم السلام) یا عدم امکان دسترسی به ایشان، به چه کسانی مراجعه کنند؟

پاسخ: فقیهان واجد شرایط).

چرا پیامبر اکرم(ص)، حال کسی که از امام خود دور افتاده و به او دسترسی ندارد را سخت تر از حال یتیمی میداند که پدرش را از دست داده است؟

پاسخ: زیرا چنین شخصی، در مسائل زندگی، حکم و نظر امام را نمی داند. ایشان ادامه می دهند البته، اگر یکی از پیروان ما که به علوم و دانش ما آشناست، وجود داشته باشد، باید دیگران را که به احکام ما آشنا نیستند، راهنمایی کند و دستورات دین را به آنها آموزش دهد. در این صورت، او در بهشت با ما خواهد بود.

با توجه به حدیث: «أما الحوادث الواقعه فارجعوا فیها إلى رواه دیا فإنهم خجتی علیکم و أنا خجه الله علیهم؛ و در مورد رویدادهای زمان به راویان ما رجوع کنید که آنان حجت من، برشمایند و من، حجت خداوند بر آنها می باشم.» به سؤالات زیر پاسخ دهید

الف) این حدیث، فرمایش امام عصر (عج) در پاسخ سؤال «اسحاق بن یعقوب» درباره کدام موضوع است؟

پاسخ: «رویدادهای جدید».

ب) این حدیث، با کدام آیه درس ارتباط معنایی» دارد؟

پاسخ: وما کان المؤمنون ینفوا کافه فلولا نفر من کل فرقه منهم طائفه لیتفقهوا فی الدین ولینذروا قومهم إذا رجعوا إلیهم  لعلهم یحذرون «توبه، ۱۲۲» طبق روایات بالا، [روایت پیامبر اکرم (ص) و امام عصر(عج)]؛

مسلمانان در عصر غیبت امام، در کدام مسائل و احکام باید به  فقیه مراجعه کنند؟

پاسخ: نه تنها در احکام و مسائل «فردی» بلکه، در مسائل اجتماعی» نیز باید به ایشان مراجعه کنند.

طبق روایات بالا، [روایت پیامبر اکرم (ص) و امام عصر (عج) مراجعه در احکام و مسائل فردی و اجتماعی مسلمانان به فقیه، جز با چه چیزی میسر نیست

؟ پاسخ: جز با؛ «نفی حاکمان طاغوت» و «تشکیل حکومت اسلامی به رهبری فردی فقیه».

در دوره غیبت، بنا به فرمان امام زمان (عج) و به نیابت از ایشان، فقیهان واجد شرایط، کدام مسئولیت ها را بر عهده دارند؟

پاسخ: ۱) مرجعیت دینی

۲) ولایت ظاهری

در دوره غیبت کبری امام زمان (عج)،چه کسانی دو مسئولیت مرجعیت دینی» و «ولایت ظاهری» را برعهده دارند و در حد توان خود، جامعه اسلامی را در مسیر اهداف الهی، هدایت و رهبری می کنند؟

پاسخ: «فقیهان واجد شرایط». .

نکته مهم: در یک جامعه، می تواند در یک زمان چند فقیه وجود داشته باشد و مرجعیت دینی مردم را به عهده بگیرند، لیکن در قسمت «ولایت ظاهری»، در هر عصر، فقط یک نفر به عنوان حاکم اسلامی از میان فقها، انتخاب می گردد.

پیروی» یا «تقلید» را تعریف نمایید.

پاسخ: کسانی که در احکام دین متخصص نیستند، برای آموختن احکام و قوانین آن به فقیهان واجد شرایط (متخصص) مراجعه می کنند و احکام دین را از آنان می آموزند؛ به این شیوه مراجعه، «پیروی» یا «تقلید» می گویند.

مراجعه به متخصص یک روش رایج «عقلی» است؛ یعنی چه؟

پاسخ: یعنی، «انسان در امری که تخصص و مهارت ندارد، به متخصص آن مراجعه می کند.»

مرجع تقلید» به چه کسی گفته می شود؟

پاسخ: فقیهی که در مسائل و احکام دین، تخصص دارد و افراد غیر متخصص در این زمینه، به وی مراجعه می کنند و از وی تقلید می کنند.

تقلید در احکام» به چه معناست؟

پاسخ: «رجوع به متخصص دین است).

ولی فقیه» به چه کسی اطلاق می گردد؟

پاسخ: از میان فقیهان کسی که توانایی سرپرستی و ولایت جامعه را دارد، عهده دار حکومت می شود و قوانین الهی را در جامعه به اجرا در می آورد. به فقیهی که این مسئولیت را بر عهده بگیرد، «ولی فقیه» می گویند.

 در عصر غیبت کبری) امام زمان (عج)، دو مسئولیت «مرجعیت دینی» و «ولایت ظاهری» چگونه ادامه و استمرار می یابند؟

پاسخ: ۱) «مرجعیت دینی» در شکل «مرجعیت فقیه» ادامه می یابد.

۲) «ولایت ظاهری» به صورت «ولایت فقیه» استمرار پیدا می کند.

چهار مورد از شرایط مرجع تقلید» را بنویسید.

پاسخ: ۱) با تقوا باشد.

۲) عادل باشد.

۳) زمان شناس باشد. شناخت متخصص در احکام دین، مانند شناخت هر متخصص دیگر است.

درست

۴) أعلم باشد.

برای شناخت مرجع تقلید واجد شرایط باید چه کاری را انجام دهیم؟ 

پاسخ: باید «تحقیق کنیم»، همان طور که برای یافتن بهترین پزشک، معمار یا مهندس همین کار را انجام می دهیم.

اراه های شناخت مرجع تقلید را بنویسید.

پاسخ:

۱) از دو نفر عادل و مورد اعتماد که بتوانند فقیه واجد شرایط را تشخیص دهند، بپرسیم.

۲) یکی از فقیهان، در میان اهل علم آن چنان مشهور باشد که انسان مطمئن شود و بداند که این فقیه، واجد شرایط است. 

شرایط ولی فقیه را نام ببرید. (فقیهی که رهبری جامعه اسلامی را بر عهده می گیرد، باید چه شرایطی داشته باشد؟)

پاسخ: ۱) با تقوا باشد.

۲) عادل باشد.

۳) زمان شناس باشد.

۴) مدیر و مدبر باشد.

۵) شجاعت و قدرت روحی داشته باشد.

چرا مرجع تقلید و ولی فقیه باید «زمان شناس» باشند؟

پاسخ: «تا بتوانند احکام دین را متناسب با نیازهای روز به دست آورند.»

چرا ولی فقیه، باید «مدیر و مدبر» و «شجاعت و قدرت روحی» داشته باشد؟

پاسخ: باید مدیر و مدبر باشد؛ «تا بتواند جامعه را در شرایط پیچیده جهانی رهبری کند.» باید شجاعت و قدرت روحی داشته باشد؛ «تا بدون واهمه و ترس، در برابر زیاده خواهی های دشمنان بایستد. در اجرای احکام دین از کسی نترسد و با قدرت، در مقابل تهدیدها بایستد و پایداری کند.»

حکومت و رهبری کدام فقیه، «مشروع» است و به چه معناست؟

پاسخ: فقیهی که [ باتقوا، عادل، زمان شناس، مدیر و مدبر و شجاعت و قدرت روحی داشته باشد. یعنی «دین» به او اجازه «رهبری مردم» را داده است. در غیر این صورت، پیروی از دستورات وی، «حرام» است.

ولی فقیه، علاوه بر مشروعیت دینی»، کدام ویژگی دیگر را نیز باید داشته باشد؟ بنویسید

پاسخ: «مقبولیت»؛ ایشان باید از جانب «مردم» پذیرفته شده باشد تا بتواند کشور را اداره کند و به پیش ببرد.»

تشکیل نظام و حکومت اسلامی بر چه پایه هایی استوار است؟ بنویسید.

پاسخ: ۱) مشروعیت [تأیید دین

۲) مقبولیت [تأیید مردم].

چرا انتخاب «ولی فقیه» نمی تواند مانند انتخاب مرجع تقلید» باشد؟ 

پاسخ: زیرا ولی فقیه، «بیان کننده قوانین و مقررات اجتماعی اسلام» است.

چرا نمی شود که هر کس به طور جداگانه برای خود«ولی فقیه» انتخاب کند؟

پاسخ: زیرا اداره جامعه، تنها با «یک مجموعه قوانین» و «یک رهبری» امکان پذیر است؛ در غیر این صورت، هرج و مرج و تفرقه و پراکندگی پیش می آید و این، یک امر روشن و بدیهی در نظام های سیاسی دنیاست.

مردم در انتخاب ولی فقیه، باید به صورت «فردی» اقدام کنند یا «دسته جمعی» توضیح دهید.

پاسخ: مردم در انتخاب ولی فقیه باید به صورت دسته جمعی» اقدام کنند و فقیهی را که شرایط رهبری دارد، با آگاهی و شناخت بپذیرند، به وی اعتماد کنند و رهبری جامعه را به وی بسپارند.

انتخاب ولی فقیه در کشور ما چگونه انجام می گیرد و مردم از چه طریقی در انتخاب ایشان، دخالت دارند؟توضیح دهید.

پاسخ: به دو صورت انجام می گیرد؛

۱) مستقیم

۲) غیر مستقیم.

۱) در روش مستقیم؛ مردم کشور ما در زمان انقلاب اسلامی با حضور در اجتماعات و راهپیمایی های سراسری، ولایت امام خمینی (ره)» را پذیرفتند و با ایشان پیمان یاری بستند.

۲) در روش غیرمستقیم؛ در این روش، بنابر «قانون اساسی» مردم ابتدا «نمایندگان خبره خود را انتخاب می کنند و آن خبرگان نیز، از میان «فقها» آن کسی را که برای رهبری شایسته تر تشخیص دهند، به جامعه اعلام می کنند. بر این مبنا بود که پس از رحلت امام خمینی (ره)؛ «حضرت آیت الله خامنه ای» مسئولیت رهبری جامعه را بر عهده گرفت.

فقیهی که رهبری مردم را بر عهده داشته باشد، تا چه زمانی این مسئولیت را بر عهده خواهد داشت و تشخیص این امر، بر عهده کدام نهاد در کشور است؟

پاسخ: «تا زمانی که شرایط رهبری را داشته باشد» – «مجلس خبرگان».

چهار مورد از وظایف رهبر جامعه اسلامی [ولی فقیه که از قرآن کریم، روایات و سیره معصومین (علیهم السلام) به دست می آیدرا بنویسید.

پاسخ: ۱) تلاش برای اجرای احکام و دستورات الهی در جامعه

۲) حفظ استقلال کشور و جلوگیری از نفوذ بیگانگان

۳) تصمیم گیری بر اساس مشورت

۴) ساده زیستی 

عبارت: «رهبر جامعه اسلامی می کوشد جامعه مطابق با دستورات دین اداره شود و مردم از مسیر قوانین الهی خارج نشوند.» 

به کدامیک از وظایف رهبر [ولی فقیه اشاره دارد؟

پاسخ: «تلاش برای اجرای احکام و دستورات الهی در جامعه». 

از وظایف رهبر [ولی فقیه، «حفظ استقلال کشور و جلوگیری از نفوذ بیگانگان است، آن را توضیح دهید.

پاسخ: کشورهای بیگانه، به خصوص قدرتهای بزرگ، همواره در صدد سلطه بر کشورهای دیگرند و از روش های مختلف برای رسیدن به این هدف استفاده می کنند. یکی از روشهای آنان، «فشار اقتصادی و روانی» است. رهبر با دعوت مردم به استقامت و پایداری» و «بستن راههای سلطه»، تلاش می کند عزت و استقلال کشور از دست نرود.

از وظایف رهبر [ولی فقیه)، « تصمیم گیری بر اساس مشورت است» آن را شرح دهید

پاسخ: از آنجا که اداره یک جامعه و رهبری آن به سوی پیشرفت و عدالت و تعالی، با بهره گرفتن از اندیشه های اندیشمندان و متخصصان میسر است، رهبر باید با مشورت با نخبگان تصمیم های لازم را بگیرد.

امروزه در جامعه ما، علاوه بر اشخاص، نهادهای مختلفی هستند که به صورت پیوسته به رهبری مشورت می دهند، مانند: «مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای عالی انقلاب فرهنگی مجلس شورای اسلامی، شورای عالی امنیت ملی، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و شورای عالی حوزه های علمیه». 

از وظایف رهبر [ولی فقیه، « ساده زیستی است» آن را شرح دهید.

پاسخ رهبر به دنبال توسعه مال و ثروت و تشکیل یک زندگی اشرافی و تجملاتی حتی از طریق مشروع، نیست. اگرچه امروزه زندگی اشرافی رؤسای جمهور و پادشاهان، از قبیل داشتن خانه های گران قیمت، استفاده از بهترین سرویس ها و مبلمان در خانه، استراحت و تفریح در زیباترین سواحل و جزایر دنیا، داشتن دهها اتومبیل شیک،برگزاری مهمانی های پر

هزینه و شرکت در مجالس لهو، با هزینه شخصی یا با استفاده از اموال عمومی، یک امر عادی است، اما رهبر با الگو قرار دادن اولیای دین، همواره یک زندگی ساده را دنبال می کند.»

رهبر جامعه اسلامی، رهبری چه کسانی را بر عهده دارد؟

پاسخ: کسانی که می خواهند راه «رستگاری» را در سایه «قوانین اسلام» بپیمایند. 

آیا مسئولیت رهبری جامعه اسلامی، مانند سایر رهبران دیگر جوامع است؟ توضیح دهید.

پاسخ: خیر، بلکه «متفاوت» است؛ مردم نیز نگاهی متفاوت» به رهبری دارند.رهبر، برای آنان پیشوایی است که با قدم گذاشتن در مسیر کمال و عدالت، سایر مردم را به پیمودن راه فرا می خواند. مردم نیز تلاش می کنند با همت و پشتکار خود، وی را همراهی کنند و قافله سالار را در همه عرصه ها و به خصوص در آن جا که سختیها بروز می کنند، نها نگذارند.

در نظام و حکومت اسلامی، چه چیزی پایه و اساس پیشرفت است و بدون آن حکومت اسلامی دستاوردی نخواهد داشت؟ 

پاسخ: «حضور و مشارکت مردم». 

مردم نسبت به رهبر مسئولیت هایی دارند، آنها را نام ببرید. (ذکر ۴ مورد کافی است)

پاسخ: ۱) [حفظ] وحدت و همبستگی اجتماعی

۲) استقامت و پایداری در برابر مشکلات

۳) افزایش آگاهی های سیاسی و اجتماعی

۴) مشارکت در نظام همگانی

۵) اولویت دادن به اهداف اجتماعی 

از مسئولیتهای مردم نسبت به رهبر جامعه اسلامی، حفظ وحدت و همبستگی اجتماعی» را توضیح دهید.

پاسخ: همان طور که تفرقه و پراکندگی، به سرعت یک حکومت را از پای در می آورد و سلطه گران را بر کشور مسلط می کند، همبستگی اجتماعی، کشور را قوی می کند و به رهبری امکان می دهد که برنامه های اسلامی را به اجرا در آورد.

از مسئولیت های مردم نسبت به رهبر جامعه اسلامی، « استقامت و پایداری در برابر مشکلات است» آن را توضیح دهید.

پاسخ: هر کشوری در مسیر رسیدن به استقلال و کمال با مشکلات بزرگ و کوچکی روبه رو می شود؛ همان گونه که کشور ما از ابتدای انقلاب اسلامی مورد تهاجم دشمنان قرار گرفت. پس، مردم باید با استقامت خود، فرصت و توان مقابله با مشکلات داخلی و خارجی برای رهبر فراهم کنند.

افزایش آگاهیهای سیاسی و اجتماعی از مسئولیت های مردم نسبت به رهبر جامعه اسلامی است؛ آن را توضیح دهید.

پاسخ: برای تصمیم گیری صحیح در برابر قدرتهای ستمگر دنیا، اطلاع از شرایط سیاسی و اجتماعی جهان، «ضروری» است. ما باید بتوانیم به گونه ای عمل کنیم که بیشترین ضربه را به مستکبران و نقشه های تفرقه افکنانه آنان بزنیم و خود، کمترین آسیب را ببینیم.

ناراحتی دشمنان از عمل ما یا خوشحالی و شادی آنان از رفتار ما می تواند یکی از معیارهای درستی یا نادرستی عملکرد ما باشد.

 از مسئولیت های مردم نسبت به رهبر جامعه اسلامی، «مشارکت در نظارت همگانی» را توضیح دهید

پاسخ: براساس فرمان خداوند،همه افراد جامعه اسلامی نسبت به یکدیگر مسئولاند و مانند سوار شدگان در یک کشتی اند. اگر گناهانی در جامعه رواج پیدا کند، فقط گناهکاران عذاب نمی شوند، بلکه همه کسانی که در برابر انجام گناه در جامعه سکوت کرده اند نیز باید پاسخگو باشند.

بنابراین، همه ما باید ناظر بر فعالیت های اجتماعی باشیم و در صورت مشاهده گناه توسط هر کس، وظیفه «امر به معروف و نهی از منکر» را با روش های درست انجام دهیم. این مشارکت سبب می شود که رهبر همه افراد جامعه را پشتیبان خود بیاید و هدایت جامعه به سمت وظایف اسلامی برای رهبر جامعه « آسانتر» شود.

اولویت دادن به اهداف اجتماعی» از مسئولیت های مردم نسبت به رهبر جامعه اسلامی است، آن را توضیح دهید

پاسخ: در برخی موارد که اهداف و آرمان های اجتماعی در برابر منافع فردی قرار می گیرند، باید بتوانیم از منافع فردی خود بگذریم و برای اهداف اجتماعی تلاش کنیم؛ مثلا خرید کالای ایرانی سبب می شود که کارخانه های داخلی به تولید خود ادامه دهند و مانع بیکاری صدها هزار کارگر شوند. این عمل، به طور غیرمستقیم» سبب کاهش بیکاری شده و کمک خوبی به حکومت و رهبری است که بتوانند در اداره جامعه موفق تر باشند. 

«کارگزاران» در جامعه اسلامی چه کسانی هستند؟

پاسخ: همان «مدیران» و «مسئولان جامعه هستند که امروزه امور سه قوه: [مقننه، مجریه و قضائیه را برعهده دارند. در واقع «کارگزاران»، یاران و کمک کنندگان به رهبرند.

 اگر کارگزاران جامعه اسلامی، وظیفه خود را به درستی بشناسند» و به درستی هم اجرا کنند»، چه نتیجه ای خواهد داشت؟

پاسخ: اعتماد مردم به حکومت، روز به روز «افزایش می یابد.

عملکرد غلط کارگزاران در جامعه اسلامی، سبب چه نتیجه ای خواهد شد؟

پاسخ: سبب «افزایش و انباشته شدن مشکلات» و «ناکارآمدی حکومت خواهد شد.

امیرالمؤمنین علی (ع) در «عهدنامه مالک اشتر »حکیمانه و عالمانه مسئولیت چه کسانی را بیان کرده است و هر کس آن را مطالعه کند، به چه چیزی پی می برد؟

پاسخ: «کارگزاران»- « به عظمت فکر و درایت امام علی (ع) در کشورداری پی می برد.»

تهیه کننده سوالات متن درس دهم دین و زندگی یازدهم : جناب آقای قاسم منداونی

برای مشاهده سایر سوالات درس به درس دین و زندگی یازدهم روی عبارت رنگی کلیک کنید