معنی شعر درس ششم فارسی دهم-مهر و وفا

در این نوشته با معنی شعر درس ششم فارسی دهم همراه شما دهمی ها هستیم.

معنی شعر درس ششم فارسی دهم

هر آنکه جانب اهل وفا نگه دارد / خداش در همه حال از بلا نگه دارد

هر کسی که از اهل وفا و محبت جانبداری )حمایت) کند ؛ در هر حالی که هست ، خدا او را از بلا محفوظ می دارد. )فعل »نگه
دارد« را می توان مضارع التزامی و در معنی دعا نیز تصوّر کرد.

قلمرو زبانی :
ش: مفعول ) خدا او را )

قلمرو ادبی:
جانب کسی را نگه داشتن: کنایه از یاری رساندن و حمایت از اوست./ تلمیح: ) اشاره دارد به مفهوم آیۀ شریفۀ » و من یتوکل علی اهلل فهو حسبه«

حدیث دوست نگویم مگر به حضرت دوست / که آشنا سخن آشنا نگه دارد

سخن از عشق گفتن جز در پیشگاه یار سزاوار نیست ، چرا که دوست راز دوست را فاش نمی کند

قلمرو زبانی:
حدیث: سخن / حضرت : پیشگاه
قلمرو ادبی:
مراعات نظیر : »حدیث«، »نگویم«، »سخن« ر »دوست«، »آشنا« ر تکرار »دوست«، »آشنا«

دلا معاش چنان کن که گر بلغزد پای / فرشته‌ات به دو دست دعا نگه دارد

ای دل ، چنان زندگی کن که اگر لغزش و خطایی از تو سر زد ؛ فرشتۀ آسمانی برای بخشوده شدن گناه تو ، دست به دعا بلند کند
و تو را از گزند گناهان و حوادث حفظ کند.

قلمرو زبانی:
دال : ای دل / معاش : زندگی / بلغزد پای : دچار خطا و گناه شوی / فرشته ات: َت : مفعول ) تو را )

قلمرو ادبی:

تشخیص: دال ) هر چیزی غیر از انسان مورد خطاب قرار گیرد ؛ تشخیص است( / کنایه : بلغزد پای : » خطا و اشتباه کردن، منحرف شدن از راه«

گرت هواست که معشوق نگسلد پیمان / نگاه دار سر رشته تا نگه دارد

اگر میل داری که معشوق عهد و پیمانی را که بسته قطع نکند ؛ سررشتۀ وفاداری را نگه دار تا او نیز سر رشتۀ محبت را نگه دارد.
) محبت دو طرفه است )

قلمرو زبانی:
هوا: میل / گرت: َ ت : مضاف الیه )) جهش ضمیر » هوایت « )

قلمرو ادبی:
استعاره : سررشته » محبت « / سرِ رشته را نگه داشتن کنایه از» پایبندی به عهد و پیمان، بی وفایی نکردن«

صبا بر آن سر زلف ار دل مرا بینی / ز روی لطف بگویش که جا نگه دارد

ای نسیم بهاری، اگردل مرا در خم گیسوی او دیدار کردی، به مهربانی پیغام مرا برسان و بگو که از جای خود دور نشود که
پناهگاهی امن است.) جایگاه دل در پیچ و خم گیسوان یار است)

قلمرو زبانی:
صبا : باد بهاری که از طرف شمال شرقی بوزد / ار : اگر / ز روی لطف: به نرمی و مالیمت / بگویش: َش : متمم ) به او بگو)

قلمرو ادبی:
تشخیص : صبا ) باد صبا مورد خطاب قرار گرفته است (. نماد پیک و پیام رسانی میان عاشق و معشوق

چو گفتمش که دلم را نگاه دار، چه گفت؟ / ز دست بنده چه خیزد، خدا نگه دارد

وقتی به او گفتم :» که دل مرا نگاه دار« می دانی چه جواب داد ؟ گفت» از دست بندۀ خدا چه ساخته است؟ خدا خودش نگاه
می دارد.

قلمرو زبانی:
چو : وقتی ؛ حرف ربط / ش: متمم ) به او گفتم ( / ز دست بنده چه خیزد؟ ) استفهام انکاری( : از من کاری بر نمی آید

سر و زر و دل و جانم فدای آن یاری / که حق صحبت مهر و وفا نگه دارد

تمام هستی و وجودم ، فدای آن یار عزیزی باد که حق دوستی و وفاداری را رعایت می کند. 

قلمرو زبانی :
زر:مال و ثروت/ فعل دعایی » باد« از پایان مصراع اول به قرینه معنایی حذف شده است/ صحبت مهر و وفا : همنشینی مهر آمیز

قلمرو ادبی:
کنایه : سر و زر و دل و جانم ؛ مجازاً » تمام وجودم«.

غبار راهگذارت کجاست تا حافظ / به یادگار نسیم صبا نگه دارد

غبار راهی که بر آن قدم نهاده ای کجاست تا حافظ ؛ آن را به عنوان یادگاری از باد صبا نگاه دارد.

این بیت ارتباط معنایی دارد با:
» به دو چشم خونفشانم هله ای نسیم رحمت که ز کوی او غباری به من آر توتیا را«

قلمرو زبانی:
راهگذار : گذرگاه / َت : مضاف الیه

قلمرو ادبی:
تخلٌص : آوردن نام شاعر در شعر » حافظ« / تشخیص: باد صبا

برای مشاهده دیگر دروس گام به گام فارسی دهم روی عبارت لینک دار کلیک کنید