جواب صفحه ۴۹ علوم هفتم ⚡️گفت و گو کنید و آزمایش کنید
در این نوشته با جواب صفحه ۴۹ علوم هفتم همراه شما هستیم.
جواب گفت و گو کنید صفحه ۴۹ علوم هفتم
در گروه خود درباره اینکه چرا مقدار بارندگی در شهرهای کشورمان با هم فرق دارد، گفت وگو کنید.
پاسخ کوتاه: عوامل مؤثر بر میزان بارندگی عبارتند از: عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا و فاصله از دریا. از آنجا که این عوامل در شهرهای مختلف با هم فرق می‌کند. میزان بارندگی در آن ها نیز متفاوت است.
پاسخ جامع و کامل:
مقدار بارندگی در شهرهای مختلف ایران تفاوت زیادی دارد و این موضوع به عوامل متعددی بستگی دارد که به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر میزان و توزیع بارش در مناطق مختلف کشور تأثیر می‌گذارند. در اینجا به مهم‌ترین دلایل تفاوت مقدار بارندگی در شهرهای ایران می‌پردازیم:
۱. موقعیت جغرافیایی و ارتفاع
- فاصله از دریا: شهرهایی که به دریا نزدیک‌تر هستند، مانند شهرهای ساحلی شمالی (نوار ساحلی دریای خزر) به دلیل نزدیکی به منابع آبی بزرگ مانند دریای خزر، بارش بیشتری دریافت می‌کنند. در مقابل، شهرهای کویری و دور از دریا، مانند یزد و کرمان، به دلیل دوری از منابع آبی و تأثیر کمتر رطوبت دریایی، بارندگی کمتری دارند.
- ارتفاع از سطح دریا: ارتفاعات بالا معمولاً بارش بیشتری دریافت می‌کنند زیرا هوای مرطوب به هنگام صعود در ارتفاعات سرد می‌شود و این فرایند منجر به تراکم و در نتیجه بارش می‌شود. به همین دلیل مناطق کوهستانی مانند دامنه‌های زاگرس و البرز بارش بیشتری دارند.
۲. تأثیر کوهستان‌ها
- رشته کوه‌های البرز و زاگرس: این دو رشته کوه به عنوان موانع جغرافیایی، جریان‌های هوایی را به سمت بالا هدایت می‌کنند و باعث تراکم و بارش در این مناطق می‌شوند. به ویژه در بخش‌های شمالی و غربی ایران، بارش بیشتری به دلیل این تأثیرات کوهستانی رخ می‌دهد.
- پدیده سایه باران: برخی مناطق که در پشت کوهستان‌ها قرار دارند (مانند مناطق داخلی ایران) به دلیل کاهش رطوبت در مسیر هوای صعود کرده، بارش کمتری دارند. به این پدیده سایه باران می‌گویند و باعث کاهش بارش در بخش‌هایی از فلات مرکزی و شرق ایران می‌شود.
۳. الگوهای جریان‌های جوی
- بادهای مرطوب غربی: مناطق غربی ایران (مانند کردستان، کرمانشاه و لرستان) به دلیل تأثیر بادهای مرطوب غربی که از دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس به سمت ایران حرکت می‌کنند، بارندگی بیشتری دارند. این بادها با رسیدن به زاگرس، باعث بارش در این مناطق می‌شوند.
- جریان‌های هوای گرم و خشک: مناطق شرقی و مرکزی ایران، مانند سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی، تحت تأثیر بادهای خشک از بیابان‌های داخلی و کشورهای همجوار قرار دارند و این امر منجر به کاهش بارندگی در این مناطق می‌شود.
۴. تأثیر دریاها و اقیانوس‌ها
- دریای خزر: شمال ایران، به ویژه استان‌های گیلان و مازندران، به دلیل نزدیکی به دریای خزر بارندگی بسیار زیادی دارند. رطوبت حاصل از تبخیر آب دریای خزر با جریان‌های هوا به این مناطق منتقل شده و منجر به بارندگی مداوم در طول سال، به ویژه در پاییز و زمستان می‌شود.
- خلیج فارس و دریای عمان: جنوب ایران، به ویژه در فصول گرم، تحت تأثیر رطوبت خلیج فارس و دریای عمان است، اما به دلیل دمای بالای هوا و تبخیر زیاد، میزان بارندگی در این مناطق نسبت به شمال ایران کمتر است.
۵. تأثیرات آب و هوای مدیترانه‌ای و بیابانی
- ایران دارای چندین نوع اقلیم مختلف است. اقلیم مدیترانه‌ای در بخش‌هایی از غرب و شمال غرب کشور وجود دارد که با زمستان‌های مرطوب و تابستان‌های خشک همراه است و باعث بارش بیشتر در زمستان‌ها می‌شود.
- اقلیم بیابانی در بخش‌های مرکزی و شرقی کشور غالب است، که به دلیل دماهای بالا و رطوبت کم، بارش بسیار اندکی را در این مناطق به وجود می‌آورد.
۶. پدیده‌های جوی و تغییرات اقلیمی
- پدیده‌هایی مانند ال‌نینو و لانینا نیز می‌توانند به صورت دوره‌ای بر میزان بارندگی در ایران تأثیر بگذارند. تغییرات اقلیمی نیز ممکن است الگوهای بارش را تغییر دهند، مثلاً باعث افزایش بارش در برخی مناطق و کاهش آن در مناطق دیگر شوند.
جواب آزمایش کنید صفحه ۴۹ علوم هفتم
وسایل و مواد: بشر (یا لیوان) ۲ عدد، مقداری نایلون، کش و یخ
روش آزمایش
۱- دو بشر (یا لیوان) را بردارید. یک سوم حجم یکی از آنها را با آب‌گرم پرکنید و ظرف دیگر را خالی بگذارید.
۲- دهانهٔ هر دو ظرف را با پوشش نایلونی ببندید و روی پوشش نایلونی قطعه‌های یخ بریزید؛ سپس مشاهدات خود را یادداشت کنید.
۳- در کدام ظرف باران تشکیل می‌شود؟ در کدام لیوان ابر و باران تشکیل می‌شود؟ علت آن را توضیح دهید.
ظرف اول (آب گرم) به دلیل اینکه سه شرط تشکیل باران را دارد. یعنی تبخیر و سطح جامد و سرد (پوشش نایلونی با قطعات یخ) پس ابر تشکیل می‌شود.
در کدام لیوان ابر و باران تشکیل می‌شود؟ علت آن را توضیح دهید.
در ظرف خالی ابر و باران تشکیل می‌شود، بخار آب موجود در هوای محبوس در ظرف، در مجاورت پوشش نایلونی که قطعات یخ روی آن قرار دارد، به مایع تبدیل می‌شوند، اما این قطرات از آنجا که تعداد ذرات بخار موجود در ظرف خالی بسیار کم تر از ظرف حاوی آب گرم است، آن قدر کوچک هستند که به پایین نمی‌افتند. تعداد کمی از ذرات مایع که فاصله‌ٔ کمی از هم دارند، به یکدیگر می‌پیوندند و باران تشکیل می‌دهند. بقیه‌ی ذرات مایع در فضای بالای ظرف معلق مانده و تشکیل ابر می‌دهند. به این ترتیب در ظرف خالی ابر و باران تشکیل می‌شود.
برای مشاهده گام به گام سایر صفحات کتاب کافیست آن را در گوگل به همراه عبارت «حالا درس» جست و جو کنید.