جواب فعالیت صفحه ۳ انسان و محیط زیست یازدهم

در این نوشته با جواب فعالیت صفحه ۳ انسان و محیط زیست یازدهم همراه شما هستیم.

جواب صفحه ۳ محیط زیست یازدهم

در گروه خود دربارۀ شکل بالا گفت و گو کنید و به سؤالات زیر پاسخ دهید:

۱) مقدار کل آبهای کرۀ زمین به چند بخش تقسیم می شود؟ مقدار آب شیرین آن چقدر است؟

با توجه به شکل آب های جهان را می توان به ۳ گروه آب شور (اقیانوس و دریاها 96/5 درصد) و آب های شیرین (۲/۶ درصد) و سایر آب شور موجود (۰/۹ درصد) تقسیم کرد.

نزدیک به ۶۹ درصد آب های شیرین جهان در توده های یخچالی ذخیره شده اند و حدود ۳۰ درصد منابع آب شیرین جهان در آب های زیر زمینی وجود دارد و ۱.۲ درصد آب های جهان در آب های سطحی است.

آب های سطحی هم شامل یخچال ها (۶۹درصد)، دریاچه ها (۲۰ درصد)، باتلاق ها (۲/۶ درصد)، رطوبت خاک (3/8 درصد) بخار آب در اتمسفر و بخشی از آب ها دربافت های گیاهی و جانوری است.

۲) آب شیرین از چه بخش هایی تأمین می شود؟

آب شیرین به طور طبیعی در سطح زمین و عمدتاً در یخچال های کوهستانی و قطبی شمالگان و جنوبگان به صورت لایه های یخ ذخیره شده اند. دریاچه های آب شیرین، رودخانه ها و نهرها و جریان آب های زیر زمینی از دیگر منابع آب شیرین شمرده می شوند.

مصاحبه کنید

با افراد سالخورده دربارۀ روش های سنتی تأمین آب در گذشته گفت و گو کنید و از آنها بخواهید توضیح دهند که چگونه با مشکل کمبود آب روبه رو می شدند.

در گذشته، روش‌های تأمین آب و مقابله با کمبود آن به دلیل نبود فناوری‌های پیشرفته و سیستم‌های مدرن آبرسانی بسیار متفاوت از امروز بود. مردم برای تأمین آب و مدیریت بحران‌های کم‌آبی از روش‌های سنتی و محلی استفاده می‌کردند که هم مبتنی بر دانش بومی و هم توجه به شرایط طبیعی منطقه بود. در ادامه برخی از این روش‌ها را توضیح می‌دهیم:

۱. قنات‌ها:

قنات یا کاریز یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین روش‌های تأمین آب در مناطق خشک ایران بود. این سیستم سنتی با حفر کانال‌های زیرزمینی، آب‌های زیرزمینی را به سطح زمین منتقل می‌کرد. قنات‌ها آب را از منابع زیرزمینی در مناطق کوهستانی یا مرتفع به سمت دشت‌ها و روستاها هدایت می‌کردند. این روش بسیار مؤثر بود چون آب به‌طور پایدار و بدون نیاز به انرژی زیاد به مناطق کم‌آب می‌رسید.

۲. آب‌انبارها:

در بسیاری از شهرها و روستاها، مخصوصاً در مناطق کویری و خشک، از آب‌انبارها برای ذخیره آب باران و آب قنات‌ها استفاده می‌شد. آب‌انبارها سازه‌هایی بزرگ و زیرزمینی بودند که در فصول بارانی یا در زمان‌هایی که آب فراوان بود، آب را ذخیره می‌کردند تا در زمان‌های کم‌آبی به مصرف مردم برسد. این سیستم به حفظ منابع آب و استفاده بهینه در زمان‌های خشکسالی کمک می‌کرد.

۳. چشمه‌ها و برکه‌ها:

در مناطق روستایی که به قنات دسترسی نداشتند، مردم از چشمه‌های طبیعی و برکه‌ها برای تأمین آب استفاده می‌کردند. این چشمه‌ها معمولاً در دامنه‌های کوهستانی یا مناطق مرتفع قرار داشتند و مردم آب آن‌ها را جمع‌آوری و ذخیره می‌کردند. برکه‌های طبیعی نیز در فصول بارانی پر از آب می‌شدند و تا مدت‌ها آب مورد نیاز روستاییان را تأمین می‌کردند.

۴. تقسیم آب به روش نوبتی:

در جوامع سنتی، آب به‌صورت دقیق و منظم بین کشاورزان و اهالی روستا تقسیم می‌شد. این روش، که به آن “نوبت آب” می‌گفتند، باعث می‌شد که هر فرد یا گروه به‌طور منظم و منصفانه از آب استفاده کند. زمان‌های مشخصی برای هر زمین کشاورزی تعیین می‌شد و هر کشاورز باید بر اساس نوبت، زمین خود را آبیاری می‌کرد.

۵. صرفه‌جویی در مصرف آب:

در گذشته، مردم از کودکی یاد می‌گرفتند که آب منبعی گران‌بهاست و باید از آن به‌درستی استفاده کنند. برای مثال، از آب استفاده‌شده برای شستن لباس‌ها یا ظروف، دوباره برای آبیاری باغچه‌ها یا زمین‌های کشاورزی استفاده می‌کردند. همچنین، مردم در روستاها و مناطق کویری با دقت بیشتری آب را مصرف می‌کردند و سعی می‌کردند که هیچ قطره‌ای از آب هدر نرود.

۶. حفر چاه‌های دستی:

در برخی مناطق، به‌ویژه در مناطقی که قنات یا چشمه نداشتند، مردم از چاه‌های دستی برای استخراج آب زیرزمینی استفاده می‌کردند. این چاه‌ها اغلب توسط خود مردم حفر می‌شد و هر خانواده برای تأمین آب شرب و کشاورزی از آن‌ها استفاده می‌کرد.

۷. همکاری و همبستگی اجتماعی:

در زمان‌های کم‌آبی و خشکسالی، مردم روستاها به‌صورت جمعی کار می‌کردند تا منابع آب را به بهترین شکل مدیریت کنند. همکاری در حفر قنات‌ها، ساخت آب‌انبارها، و تقسیم منصفانه آب بخشی از این همبستگی بود. همچنین، مردم در زمان‌هایی که قحطی یا خشکسالی بود، با هم آب و منابع را به اشتراک می‌گذاشتند و از یکدیگر حمایت می‌کردند.