در این نوشته با جواب فعالیت های درس هفتم تاریخ دهم همراه شما دهمی ها هستیم.
جواب فعالیت های درس هفتم تاریخ دهم
درس ۷ مطالعه و کاوش در گذشته های دور
جواب فعالیت ۱ صفحه ۹۲ تاریخ انسانی دهم
به پنج گروه تقسیم شوید و هر گروه با استفاده از مجموعه قصه های شاهنامه، یکی از داستان های زیر را خلاصه و گزارش آن را در کلاس بخوانید و بگویید هر یک از این داستان ها، متعلق به کدام یک از دوره های نمودار بالا است.
1- داستان جمشید، ۲- داستان ضحاک ماردوش؛ ۳- داستان کاوه آهنگر؛ ۴- داستان سیاوش؛ ۵- داستان رستم و سهراب داستان کاوه آهنگر: ضحاک پادشاه تازی انسانی ناپاک بود.
او برای این که دو ماری که بر شانه اش روییده بودند را سیر نگهدارد، هر روز مغز دو انسان را به آنها می داد. او شبی در خواب دید که پسر جوانی با گرز بر سر او می کوبد. یک پیشگو به او گفت این پسر فریدون نام دارد.
ضحاک هر چه به دنبال فریدون گشت او را پیدا نکرد. بنابراین به راه حلی فکر کرد. راه حلش این بود که گواهی ای بنویسد و همه بزرگان آن ر امضا کنند. براساس این گواهی ضحاک به جز نیکی کاری نکرده است و حرفی جز به راستی نزده است. همه بزرگان به ناچار این گواهی را امضا کردند.
اما ناگهان صدای داد و فریاد کسی از بیرون به گوش رسید. وی کاوه آهنگر نام داشت که درفش کاویانی او در تاریخ مشهور است. ضحاک دستور داد کسی که داد و فریاد می کرد را به داخل بیاورند. وقتی آن مرد به داخل کاخ آمد، دو دستش را بر سرش کوبید و فریاد زد:”منم کاوه که عدالت می خواهم. اگر تو عادلی به فرزند من رحم کن.
من ۱۸ پسر داشتم که تنها یکی از آنها باقی مانده است. مغز آخرین پسر من هم قرار است غذای ماران تو شود. من یک آهنگر بی آزارم. جوانی من به پایان رسیده و اگر این پسرم را بکشی فرزندی هم برایم باقی نمی ماند.
اگر تو پادشاه هفت کشوری چرا رنج و سختیش را ما باید بکشیم. ای پادشاه ستم هم اندازه ای دارد. چرا ماران دوش تو باید از مغز سر فرزند من غذا داده شوند؟’’ ضحاک که تا به حال چنین حرف هایی نشنیده بود تعجب کرد و دستور داد فرزند کاوه را به او باز گردانند. بعد از کاوه خواست که گواهی را امضا کند.
کاوه نوشته را خواند و بدون این که بترسد فریاد زد:”همه تان دارید به سوی جهنم می روید که به گفته های ضحاک گوش می دهید من این گواهی را امضا نمی کنم . بعد در حالی که از خشم می لرزید با فرزندش از کاخ بیرون رفت.
وقتی او رفت بزرگان به ضحاک گفتند: “چرا مقابل کاوه سرخ شدی و اجازه دادی پیمان را پاره کند و از فرمان تو سر پیچی کند؟’’ ضحاک گفت: “وقتی او به داخل آمد و دستانش را بر سرش زد من شگفت زده شدم.
حالا نمی دانم از این ببعد چه پیش می آید که راز جهان ر نمی دانم. وقتی کاوه از کاخ بیرون رفت، شروع به فریاد زدن کرد و دنیا را به عدالت فرا خواند. بعد چرمی را که آهنگران می پوشند بر سر نیزه کرد و با همان نیزه خروشان رفت و فریاد زد: “چه کسی می آید که فریدون را پیدا کنیم و به او بگوییم که پادشاه ما شیطان است. ’’ به اندازه یک سپاه آدم دور او جمع شد.
خود کاوه فهمید که فریدون کجاست. رفتند و فریدون را پیدا کردند. فریدون وقتی چرم را بالای نیزه دید آن را به فال نیک گرفت و آن را با جواهر و طلا و دیبای روم آراست به طوری که رنگ های سرخ و زرد و بنفش گرفت و آن را درفش کاویانی” نامید. از آن ببعد هم هر کسی که تاج پادشاهی را بر سر می گذاشت، به آن چرم بی بهای آهنگری جواهرات جدیدی اضافه می کرد.
به این ترتیب درفش کاویان مثل خورشیدی در شب های تیره می درخشید و همه از آن امید می گرفتند. به هر حال فریدون چون وضع را به این گونه دید فهمید که کار ضحاک تمام است و با سپاهش برای جنگ با ضحاک به سرزمین تازیان رفت.
فریدون کاوه آهنگر را فرمانده سپاه کرد و درفش کاویانی افراشته شد تا سپاه فریدون ضحاک را شکست دادند و او را مجازات سختی کردند. داستان سیاوش: سیاوش از ازدواج زنی از سلاله گرسیوز با کیکاووس زاده شد.
از آنجا که دربار، جایی مناسب برای پرورش سیاوش نبود؛ کیکاووس، سیاوش , به رستم سپرد تا وی را بپرورد و بیاموزد. رستم، در زابلستان، سیاوش را آیین سپاه راندن و کشورداری آموخت و برخی از شایسته ترین ویژگی ها: خود را به وی منتقل ساخت.
چون سیاوش از زابلستان به کاخ پدر باز آمد، کاووس وی را نواخت و به شادی آمدن فرزند جشنی برپا کرد. سیاوش خوش چهره – چنان که هم از زیبایی وی هم چون یوسف، حیرانند – از سویی دیگر، روحیات اخلاقی نیک از جمله پاکدامنی و شرم نیز از ویژگی های بارز وی است.
سودابه دختر شاه هاماوران و همسر کیکاووس، پس از بازگشت سیاوش و دیدن او شیفته سیاوش شد. چنان که در نهان، پیکی به سوی سیاوش فرستاد و او را به شبستان شاهی فراخواند اما سیاوش نپذیرفت.
روزی دیگر، سودابه نزد کیکاووس رفت و از وی دستوری خواست که سیاوش ر به شبستان بفرستند تا وی از میان دختران همسری برای خود برگزیند. سیاوش نیز به ناچار و برای اطاعت از دستور پدر به شبستان رفت.
در بار سوم؛ سودابه، سیاوش را به نزد خویش فراخواند و خود را به وی عرضه کرد اما سیاوش بر آشفت و به تلخی از آنجا برخاست. سودابه نیز کاووس را باخبر کرد و سیاوش را متهم ساخت.
کاووس پس از شنیدن حرفهای سودابه، در این اندیشه بود که سیاوش را به کیفر گناه بگشد اما برای آزمایش، نخست جامه و دست سودابه را بویید و در آن بوی مشک و گلاب و شراب یافت و در دست و بر سیاوش، بویی به مشامش نرسید.
پس دانست که سودابه به ناراستی سخن گفته است و پسرش سیاوش بی گناه است: هنگامی که کیکاووس به ناراستی سخنان سودابه پی برد، خواست که وی را بگشد اما از ترس کین خواهی شاو هاماوران و مشورت موبدان، آتشی برپا کرد تا به این روش، گناهکار را از بی گناه جدا سازد. سیاوش شخصیتی است که اهل سازش است و یکسره از خشونت دوری می کند.
با اینکه کاووس می داند که سودابه گناهکار است اما با این حال بر رأی موبدان و انتخاب خود سیاوش، گذشتن از آتش را برای آزمون راستی می پذیرد اما سودابه از آزمون سر می پیچد. سیاوش پس از دلداری دادن پدر، کفن پوشان با اسبش به میانه آتش رفته و تندرست از آن سوی بیرون می آید.
پس چون بی گناهی سیاوش بر شاه آشکار شد، شاه خواست که سودابه را بگشد اما سیاوش میانجی گری کرد و از این کار جلوگیری کرد و خواهان بخشش او از سوی شاه شد و کیکاووس نیز سودابه را بخشید و از گناه او چشم پوشید.
جواب فعالیت های درس هفتم تاریخ دهم
جواب فعالیت ۲ صفحه 64 تاریخ انسانی دهم
به پنج گروه تقسیم شوید و با راهنمایی دبیر خود، هر گروه درباره زندگی نامه، آثار و خدمات علمی برجسته باستان شناسان زیر اطلاعاتی را در قالب پاورپوینت گردآوری و به کلاس ارائه نمایید.
1- عزت الله نگهبان ۲- عیسی بهنام ۳- على سامی ۴- یوسف مجید زاده ۵- صادق ملک شهمیرزادی.
1 – عزت الله نگهبان در سال ۱۳۰۰ خورشیدی در اهواز به دنیا آمد. تحصیلات خود را در دبستان جمشید جم و دبیرستان فیروز بهرام و مدرسه فنی آلمانی در تهران با پایان برد. او در سال ۱۳۲۸ در رشته باستان شناسی از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. در سال ۱۳۲۹، وارد مؤسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو شد و در مدت چهار سال مدرک فوق لیسانس این دانشکده را از آن خود کرد.
طی این سال ها با راهنمایی رونالد مک کان به بررسی سیر سفال نخودی رنگی در منطقه خوزستان پرداخت و اطلاعات بسیاری در این زمینه جمع آوری کرد که حاصل آن را در نهایت در رساله خود تدوین کرد. مهم ترین سهم وی در پیشبرد باستان شناسی ایران، ایجاد کارگاه دایمی در دشت قزوین برای فعالیت های باستان شناختی دانشگاه تهران و تربیت دانشجو در این کارگاه است.
او با پشتکار فراوان و روحیه خستگی ناپذیر، موفق به کسب مجوز و بودجه لازم برای تعمیر کاروانسرای مخروبه محمد آباد خره شد. این مکان منحصر به فرد به کانونی برای پژوهش های مستمر و دراز مدت باستان شناختی دانشگاه تهران تبدیل شد که در آن دانشجویان با شرکت در انواع فعالیت های میدانی برای پیشبرد اهداف باستان شناسی در ایران تربیت می شدند.
دکتر نگهبان، یکی از سرسخت ترین مدافعان منظم کردن فعالیت های مربوط به باستان شناسی بوده است. بسیاری او را دشمن بزرگ قاچاقچیان و دلالان عتیقه در ایران می دانند.
نگهبان در پنجمین کنگره بین المللی باستان شناسی و هنر ایران در سال ۱۳۴۷، مقاله ای ارائه داد و در آن ماده ای پیشنهاد کرد که بر اساس آن خرید و فروش اشیای باستانی به صورت غیر مجاز و از طریق قاچاق ممنوع اعلام شود و کنگره را ملزم به صدور قانونی در این زمینه کرد.
وی با ارائه این مقاله، نقش اساسی در تصویب قطعنامه محکوم کردن قاچاق و فروش اشیای عتیقه داشت. عزت الله نگهبان، بیشترین میزان طلا را در حفاری های باستان شناسی ایران بدست آورده است و کاوش های وی در قالب مقاله، گزارش و کتاب، همواره مورد توجه باستان شناسان بوده است.
فعالیت های باستان شناسی دکتر نگهبان باعث شده است تا به وی لقب پدر باستان شناسی ایران داده شود. عزت الله نگهبان در تاریخ ۱۶ بهمن ۱۳۸۷ پس از مدتها بیماری در آمریکا در گذشت.
۲- عیسی بهنام عیسی بهنام (۱۲۸۵ تهران – ۹ آذر ۱۳۶۳ تهران) از بنیانگذاران رشته باستان شناسی دانشگاه تهران، از پایه گذاران موزه مردم شناسی تهران و از چهر های جهانی در باستان شناسی و هنر ایران بود. وی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه آلیانس و تحصیلات متوسطه را در دبیرستان های تهران به پایا رسانید و دیپلم خود را در رشته ادبی به پایان رساند«. در سال ۱۳۰۸ ش، در نخستین گروه دانشجویان رشته باستان شناسی به فرانسه اعزام شد و در مدت هشت سال اقامت خود در فرانسه، دوره تحصیلی مدرسه لوور را در باستان شناسی پیش از تاریخ به پایان برد و به اخذ درجه لیسانس از دانشکده ادبیات در همین رشته و درجه دیپلم از مؤسسه هنر و باستان شناسی توفیق یافت.
در سال ۱۳۱۶ ش، وزارت فرهنگی او را برای افتتاح موزه ایران باستان به ایران فراخواند و بدین جهت بهنام نتوانست رساله دکتری خود را به پایان رساند.
او در ۱۳۱۸ ش، به همراه علی سامی، مأمور کاوش در تخت جمشید شد، و از همین سال تا ۱۳۲۵ ش، موزه دار ایران باستان بود. در ۱۳۱۹ ش، به خدمت وزارت فرهنگ در آمد و به جای اریخ اشمیت، ریاست هیئت علمی و گروه پژوهشی تخت جمشید را بر عهده گرفت. در ۱۳۲۰ ش، به تدریس در دانشگاه تهران پرداخت و رشته باستان شناسی را پایه گذاری کرد.
وی چندی نیز منشی گری و مترجمی سفارت افغانستان در تهران را بر عهده داشت. «او افزون بر استادی دانشگاه، در شورای موزه های ایران، پر کار و در کنگره مردم شناسی در پاریس سخنگو بود. همچنین او نماینده ایران برای بردن اشیا وابسته به نمایشگاه هفت هزار سال هنر ایران در پاریس بود.
از دیگر کارکردهای دلسوزانه او، میتوان از نمایندگی ایران برای برپایی نمایشگاه نقاشی در مسکو و لنینگراد و پایه گذاری موزه مردم شناسی در ایران نام برد.» در سال ۱۳۳۳ش، با اخذ درجه معادل دکتری از شورای دانشگاه تهران، به دانشیاری دانشکده ادبیات و پس از آن به استادی ارتقا یافت. وی ۲۳ سال در دانشگاه تدریس کرد، «عیسی بهنام چندین روز پس از مرگ همسرش، در روز آدینه ۹ آذر ماه سال ۱۳۶۳ خورشیدی در گذشت.
۳- على سامی على سامی (زاده ۱۲۸۹ ش در شیراز – مرگ ۲۲ مرداد ۱۳۶۸) نویسنده، محقق و استاد دانشگاه، باستان شناس و رئیس مؤسسه باستان شناسی تخت جمشید بود. مرمت آرامگاه کورش بزرگ در سال ۱۳۵۰ ش به سرپرستی وی انجام شد.
وی فرزند آقابزرگ از شاعران و نقاشان کازرونی است على سامی پس از تحصیل ابتدایی و متوسطه در سال ۱۳۰۸ ش به استخدام آموزش و پرورش در آمد و به عنوان دبیر تاریخ و جغرافیا در مدارس شیراز مشغول تدریس شد و پس از آن به مدیری مدرسه و تصدی دانشسرای مقدماتی ارتقا یافت.
پس از آن در رشته ادبیات و باستان شناسی و تاریخ مشغول تحقیق شد و در این رشته از دانشگاه آزاد آسیایی درجه دکتری افتخاری دریافت کرد، سپس وارد وزارت فرهنگ شد و از سال ۱۳۱۵ نیز به تعمیرات ابنیه تاریخی شیراز پرداخت. در همین زمان، آرامگاه حافظ ساخته شد و موزه پارس و آرامگاه خواجوی کرمانی و مسجد جامع عتیق مرمت شدند.
سپس به ریاست بنگاه علم و حفاری تخت جمشید و بعد به سمت ریاست اداره باستان شناسی فارس منصوب شد.
از اشیای کشف شده توسط علی سامی، تعدادی در موزه ملی ایران نگهداری می شود که از آن جمله است: سر شاهزاده هخامنشی از سنگ لاجورد و بشقاب سنگی به خط آرامی.
وی بیش از سی جلد کتاب نوشت که مهم ترین آنها عبارت اند از : آثار تاریخی جلگه مرودشت پارس در عهد باستان پاسارگاد یا قدیمی ترین پایتخت کشور شاهنشاهی ایران (۱۳۳۰، این کتاب بعدها در سال ۱۳۷۵ تحت نام پاسارگاد، پایتخت و آرامگاه کورش هخامنشی «ذوالقرنین» از سوی بنیاد فارس شناسی به چاپ رسیده که در این کتاب یافته های باستان شناسی درباره پاسارگاد را شرح داده است.
تمدن هخامنشی (۳ جلد) تمدن ساسانی (۲ جلد) شیراز شهر جاویدان نقش ایران در فرهنگ اسلامی مقام دانش در ایران باستان روزها و یادها
۴- یوسف مجید زاده
یوسف مجیدزاده (زاده ۱۳۱۵ در تبریز ) باستان شناس ایرانی است او تحصیلات ابتدائی و متوسطه را در زادگاهش به اتمام رساند. در دانشگاه تهران در رشته باستان شناسی تحصیل کرد و پس از کسب مدرک لیسانس با رتبه اول در سال ۱۳۴۱ در سال ۱۳۴۴ با استفاده از بورس شاگرد اولها به شیکاگو رفت و پایه فوق لیسانس و سپس دکترا را با رساله «باستان شناسی و گرایش پیش از تاریخ و تمدن بین النهرین» تا سال ۱۳۵۵ گذراند.
او در همان سال به ایران برگشت و با عنوان استادیار در گروه باستان شناسی و تاریخ هنر دانشگاه تهران مشغول تدریس شد و در سال ۱۳۵۶ به درجه دانش یاری رسید. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مدت سه سال به سمت مدیریت گروه «باستان شناسی و تاریخ هنر» و عضو شورای انتخابات و ترفیعات دانشکده ادبیات دانشگاه تهران منصوب شد.
دکتر مجید زاده در سال ۱۳۶۷ خورشیدی بازنشسته شد. او از سال ۱۳۶۶ عضو شورای علمی «مجله باستان شناسی و تاریخ» مرکز نشر دانشگاهی است. یوسف مجیدزاده پس از بازنشستگی در پاریس زندگی می کرد و با دعوت مسئولین سازمان های مختلف از جمله سازمان میراث فرهنگی د اوایل دهه ۱۳۸۰ به ایران بازگشت تا ریاست عملیات حفاری و کاوشگری بسیار پیچیده منطقه باستانی تمدن جیرفت را به دست گیرد. او معتقد است که جیرفت «حلقه گم شده» تاریخ بشریت محسوب می شود.
۵- صادق ملک شهمیرزادی صادق ملک شهمیرزادی در سال ۱۳۲۲ شمسی در شهمیرزاد بدنیا آمد یکی از باستان شناسان و کاوشگران به نام است که در کاوش های تپه سیئلک نقش مهمی را ایفا کرد و مدیریت آن را برعهده داشت. صادق ملک شهمیرزادی تحصیلات خود را تا مقطع لیسانس در رشته باستان شناسی در تهران به انجام رساند.
وی با عزیمت به آمریکا موفق به اخذ فوق لیسانس در گرایش باستان شناسی پیش از تاریخ ایران و بین النهرین از موسسه شرق شناسی شیکاگو شد و دکترای انسان شناسی خود را نیز با گرایش پیش از تاریخ از دانشگاه پنسیلوانیا دریافت کرد وی علاوه بر شرکت و سرپرستی کاوش های میدانی از جمله تپه سیلک، تالیفات متعددی نیز عرضه کرده است.
در مدت سی سال خدمت آموزشی در گروه باستان شناسی دانشگاه تهران، تدریس دروس کاوش در محل، طبقه بندی سفال و اشیا، طراحی فنی نقشه برداری و عکاسی، بررسی آثار باستانی، سمینار و ترتیب نمایشگاه، تهیه گزارش مشروح، باستان شناسی و هنر مصر باستان، آشنایی با باستان شناسی، مبانی باستان شناسی فرهنگی، باستان شناسی پیش از تاریخ بین النهرین، باستان شناسی پیش از تاریخ ایران، باستان شناسی آسیای غربی و مصر (این واحد درسی را در دانشگاه های خارج از کشور ارائه کردند)، باستان و فرهنگ ایران باستان (این عنوان درسی را در دانشگاه هلسینکی ارائه کردند).
جواب فعالیت ۳ صفحه ۶۵ تاریخ انسانی پایه دهم
نمودار صفحه ۶۲ را با نمودار بالا مقایسه و تفاوت های آنها را بیان کنید.
نمودار صفحه ۶۲ در مجموع فقط ۴ دوره برای ایران باستان داده است. اما نمودار صفحه ۶۵دوره تاریخی و ماقبل تاریخ و تقسیم دوره تاریخی گروه های حاکمیت آریایی و پیش از آریایی را نشان می دهد که هر کدام به گروه هایی تقسیم می شوند.
هر چه اطلاعات شوم تاریخی از دور ساسانی به دوران پیش از تاریخ نزدیکتر باشد. در قرون گذشته که باستان شناسی انجام نمی شد، دوره اولیه تاریخ ایران تا دوره اشکانی مبهم بود به نام های پیشدادی و کیانی معروف بود و بیشتر به صورت اسطوره بیان می شد. اما با یافته های باستان شناسی، سلسله های مادها هخامنشی جایگزین پیشدادیان و کیانیان شدند و تاریخ از افسانه خارج شد.
جواب فعالیت 4 صفحه 66 تاریخ انسانی دهم
الف – به نظر شما چرا آثار و اشیای متعلق به دوران پیش از تاریخ، نقشی کلیدی در شناخت این دوره دارند؟
در دوران پیش از تاریخ به دلیل عدم اختراع خط، اطلاعات مستند و وجامعی موجود نمی باشد به همین دلیل آثار و اشیاء متعلق به آن دوران تنها مستندات و مدارک شناخت دوران پیش از تاریخ می باشند.
ب- به تصویر آثار و بناهای بالا به دقت نگاه کنید و با راهنمایی دبیر خود بگویید این آثار و بناها، حاوی چه اطلاعاتی درباره گذشته هستند؟
اطلاعاتی در مورد موقعیت فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و خلاقیت انسان در دوران باستان، زندگی اجتماعی، جایگاه پادشاه، دانش، فنون، مهارت ها و ….
پ- اشیا و ابزارهای باستانی چه اطلاعاتی درباره سازندگان و استفاده کنندگان این آثار در اختیار محققان قرار می دهند اطلاعاتی در مورد علوم و فنون گذشته برای ساخت ابزار و نمایش آداب و رسوم و اعتقادات با توجه به نقاشی روی ظرف و نوع نیازهای رایج ) دوره.
جواب فعالیت 5 صفحه ۹۷ تاریخ انسانی دهم
با توجه به روابطی که میان ایران با یونان و روم در دوران باستان وجود داشته است، استدلال کنید که چرا یک مورخ و محقق نباید تمام نوشته ها مورخان یونانی و رومی درباره ایران را بی چون و چرا بپذیرد؟
زیرا همواره رقابت های سیاسی، نظامی و اقتصادی بین امپراتوری یونان و روم و ایران وجود داشت و گاه این رقابت ها به جنگ منجر می شد. مورخان یونانی و رومی همواره تحت تأثیر این رقابت ها و جنگ ها بوده اند و کارنامه ای یک طرفه از خود بر جای گذاشته اند که در آن اصل بی طرفی و صداقت رعایت نشده است. بنابراین نمی توان بدون دلیل تمام نوشته های آنها را درباره ایران پذیرفت.
جواب فعالیت صفحه ۹۹ تاریخ انسانی دهم
به پنج گروه تقسیم شوید و با راهنمایی دبیر خود، هر گروه پنج منبع دست دوم یکی از دوران های زیر را شناسایی و در چند سطر معرفی نمایید:
الف -دوران پیش از تاریخ ایران؛ ایران از آغاز اسلام (رومن گیرشمن) – تاریخ ایران باستان یا تاریخ مفصل ایران قدیم – تاریخ تمدن و فرهنگی ایران
ب – دوران ایلام و ماد؛ تاریخ ایران باستان (دیاکونف) – تاریخ ایران باستان تا پایان سده ۱۸ (پیگولوسکایا و چند تن دیگر) – تاریخ ایران باستان پیرنیا) – تاریخ ایران باستان – دکتر عبدالحسین زرین کوب) تاریخ ایلام (پیر آمیه)
پ -دوران هخامنشیان؛ تاریخ سیاسی هخامنشیان (داندامایف) – ایران باستان )بروسیوس) – داریوش و ایران (هینتس) – تاریخ شاهنشاهی هخامنشی (دکتر خنجی)
ت -دوران اشکانیان؛ تاریخ ایران (دکتر خنجی) – تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز (گرانتوسکی) – تاریخ ایران از عهد باستان تا قرن ۱۸ ( پیگولوسکایا) – تاریخ اشکانیان (میخایل میخائلوویچ) – تاریخ اجتماعی ایران (مرتضی راوندی)
ث – دوران ساسانیان؛ شاهنشاهی ساسانی (دریایی) – تاریخ ساسانیان (زریاب) – تاریخ ده هزار ساله ایران (رضایی)
تهیه کننده جواب فعالیت های درس هفتم تاریخ دهم: جناب آقای بهرام شفیعی
براش مشاهده سایر دروس گام به گام تاریخ دهم انسانی روی عبارت لینک دار کلیک کنید.