جواب کارگاه متن پژوهی درس اول فارسی دهم

در این نوشته با جواب کارگاه متن پژوهی درس اول فارسی دهم همراه شما دهمی ها هستیم.

جواب کارگاه متن پژوهی درس اول فارسی دهم

جواب قلمرو زبانی درس ۱ فارسی دهم

۱- معادل معنایی هر یک از واژه های زیر را از متن درس بیابید.

میدان جنگ (معرکه)

جرئت (زهره)

شیوه (نمط)

کمیاب (نادره)

۲- معنای واژه های مشخص شده را با معادل امروزی آنها مقایسه کنید.

در بن این پرده نیلوفری                   کیست کند باچو منی همسری؟

واژه «همسری» در گذشته به معنای «برابری» بوده اما امروزه به معنای «زوج» (شوهر یا زن) است.

راست به مانند یکی زلزله                 داده تنش برتن ساحل، یله

واژه «راست» نیز در گذشته به معنای «درست» بوده اما کاربرد امروزی آن در معنای «مستقیم» و «خط راست» است.

۳- بیت زیر را براساس ترتیب اجزای جمله در زبان فارسی، مرتب کنید و نام اجزای آن را مشخص نمایید.

گشت یکی چشمه ز سنگی جدا                غلغله زن، چهره نما، تیزپا

یکی چشمه، غلغله زن و چهرہنما و تیزیا ز سنگی جدا گشت.

نهاد         قید          متمم        مسند          فعل اسنادی

 ۴- در بیت پانزدهم، کدام گروه اسمی، در جایگاه مفعول قرار دارد؟

آن همه هنگام دریا

جواب قلمرو ادبی درس ۱ فارسی دهم

 ۱-هر یک از بیت های زیر را از نظر آرایه های ادبی بررسی کنید.

چون بگشایم ز سرمو، شکن                ماه ببیند رخ خود را به من

تشخیص (ماه ببیند)- مراعات نظیر (مو، رخ، سر)- تناسب (مو و شکن)

اگه به دهان، بر زده کف چون صدف           گاہ چو تیری که رود بر هدف

تشبیه (در هر دو مصراع)- تشخیص دهان چشمه)- کنایه (تیر بر هدف رفتن کنایه از مستقیم و با سرعت)- جناس ناهمسان (صدف و هدف)- تناسب (تیر و هدف)

۲- با توجه به شعر نیما، «چشمه» نماد چه کسانی است؟

انسان های مغرور و خودبین

۳- مفهوم کنایه مشخص شده را بنویسید.

 در بر من، رہ چو به پایان برد           از خجلی سربه گریبان برد

کنایه از شرمنده شدن

۴- آمیختن دو یا چند حس، در کلام را «حس آمیزی» می گویند؛ مانند «از صدای سخن عشق ندیدم خوشتر»؛ به جای «شنیدن سخن»،

دیدن سخن» آمده است. 

نمونه ای کاربرد این آرایه ادبی را در سروده نیما بیابید.

شیرین سخنی (به دلیل آمیختگی دو حس چشایی و شنیداری) شاعر به جای شنیدن سخن از چشیدن سخن استفاده کرده است.

جواب قلمرو فکری درس ۱ فارسی دهم

۱- پس از رسیدن به دریا، چه تغییری در نگرش و نحوه تفکر «چشمه» ایجاد شد؟

به کوچکی و حقارت خود پی برد و از غرور و خودبینی دست برداشت و محو عظمت و بزرگی دریا شد.

۲- معنای بیت زیر را به نثر روان بنویسید.

نعره برآورده، فلک کرده کر            دیده سیه کرده، شده زهره در

دریایی که خروشش گوش همه را کر کرده بود، چشمان ترسناک و هراس انگیز داشت.

۳- سروده زیر از سعدی است، محتوای آن را با شعر نیما مقایسه کنید.

یکی قطره باران ز ابری چکید                   خجل شد چو پهنای دریابدید

که جایی که دریاست من کیستم؟          گر او هست حقاکه من نیستم

چو خود را به چشم حقارت بدید           صدف در کنارش به جان پرورید

بلندی از آن یافت کو پست شد           در نیستی کوفت تاهست شد

تأکید هر دو سروده بر فروتنی و تواضع و نیز پرهیز از غرور و خودبینی است. چشمه ای که در شعر نیما مغرور و متکبر است و همه کس را به چشم حقارت می بیند با دیدن عظمت دریا سکوت اختیار می کند اما قطره باران در شعر سعدی متواضع و فروتن است و این تواضع سبب می شود که او با ارزش شود.

۴- دوست دارید جای کدام یک از شخصیت های شعر نیما (چشمه، دریا) باشید؟

برای انتخاب خود دلیل بیاورید. دریا، زیرا بسیار با عظمت، بخشنده و زیبا است.

۵- در بیت «ابر ز من حامل سرمایه شد / باغ ز من صاحب پیرایه شد» منظور از حامل سرمایه چیست؟

باران

برای مشاهده دیگر دروس گام به گام فارسی دهم روی عبارت لینک دار کلیک کنید