در این نوشته با جواب کارگاه متن پژوهی درس سوم فارسی دوازدهم همراه شما هستیم.

جواب کارگاه متن پژوهی درس سوم فارسی دوازدهم

جواب قلمرو زبانی درس 3 فارسی دوازدهم

۱- معنای واژه «همت» را در بیت های زیر بررسی کنید.

الف) همت اگر سلسله جنبان شود مور تواند که سلیمان شود                 وحشی بافقی

عزم ، اراده.

ب) همتم بدرقه راه کن ای طایر قدس که دراز است ره مقصد ومن نو سفرم

اصطلاح عرفانی , دعا، آرزو

۲- در کدام بیت ها، یکی از ارکان جمله حذف شده است؟ نوع حذف را مشخص کنید.

1- فکری ای هم وطنان در ره آزادی خویش / بنمایید که هر کس نکند مثل من است (فکری)              حذف به قرینه لفظی

2 -خانه ای کاو شود از دست اجانب آباد / ز اشک ویران کنش آن خانه که بیت الحزن است )حذف تو در جمله  ویران کنش ( حذف به قرینه لفظی 

3 -جامه ای کاو نشود غرقه به خون بهر وطن / بدر آن جامه که ننگ تن و کم از کفن است ) که آن جامه ( حذف به  قرینه لفظی  

جواب قلمرو ادبی درس 3 فارسی دوازدهم

1 -کدام یک از ترکیب ها و واژه های مشخّص شده، مفهوم مجازی دارند؟ دلایل خود را بنویسید.

الف( ناله مرغ اسیر این همه بهر وطن است مسلک مرغ گرفتارِ قفس، هم چو من است.

مرغ اسیر : مجاز و استعاره از شاعر مرغ گرفتار : معنای واقعی  

ب( نشاط غربت از دل کی برد حب ّ وطن بیرون به تخت مصرم اما جای در بیت الحزن دارم             صائب تبریزی 

 مجاز وطن و زادگاه شاعر  

پ( در بیت الاحزان درآمد و نالید؛ چنانچه هر پرنده بر بالای سر یعقوب بود، بنالید.

قصص الانبیاء  حقیقت 

2 -با توجه به بیت های زیر ، به پرسش ها پاسخ دهید: 

– با آنکه جیب و جام من از مال و می تهی است                ما را فراغتی است که جمشید و جم نداشت

– در دفـتـر زمـانـه فـتـد نـامـش از قـلــم                                   هر ملّتـی کـه مـردم صاحـب قلم نداشت

الف( در باره تلمیح به کار رفته در بیت اول توضیح دهید. جمشید، نام پادشاه معروف و بزرگ است . مدت سلطنت  وی حدود هفت صد سال بود. نخستین کسی است که جاده ها در کوه ها و صحرا ها ساخت. در اواخر سلطنت ادعای  خدایی کرد و ضحاک بر او چیره شد و با ارّه او را به دو نیم کرد. جمشید جامی داشت منسوب به » جام جم « که با  نگاه کردن به آن نادیده ها را می دید.  

ب)مصراع های مشخص شده را با توجه به آرایه » کنایه « بررسی کنید. 

با آنکه جیب و جام من از مال و می تهی است : کنایه از فقیر بودن و خوشی نداشتن  

در دفـتـر زمـانـه فـتـد نـامـش از قـلــم : روزگار نامش را از یاد خواهد برد و به فراموشی خواهد سپرد. 

جواب قلمرو فکری درس 3 فارسی دوازدهم

1-شعر » آزادی « نمونه ای از اشعار وطنی عارف قزوینی است که به سلطه بیگانگان و بیدادگری محمد علی شاه  اشاره دارد؛ با توجه به این نکته معنی و مفهوم بیت های زیر را بنویسید: 

الف(آنکسیرا که در این مُلک، سلیمان کردیم ملّـت امـروز یقیـن کـردکـه او اهـرمـن است ب( خانـهای کاو شـود از دسـت اجـانـب آباد ز اشک ویران کنش آن خانه که بیتالحَزَن است

2 -در متن درس ، مقصود از موارد زیر چیست؟ 

الف( رفیقی که به طَرف چمن است: کسانی که در آزادی روزگار را سپری می کنند . 

ب( مردم صاحب قلم : انسان های صاحب اندیشه و هنر،

3 -به غزل هایی که محتوای آنها بیشتر مسائل سیاسی و اجتماعی است ، غزل اجتماعی می گویند؛ در عصر  مشروطه با توجّه به دگرگونی های سیاسی و اجتماعی ، این نوع غزل رواج یافت؛ در سروده های شاعرانی چون  محمد تقی بهار ، عارف قزوینی و فرّخی یزدی می توان نمونه های آن را یافت. 

از این دیدگاه ، متن درس را تحلیل و بررسی کنید. 

شعر، به موضوعاتی چون آزادی،بیگانگی ستیزی ، وجود حاکمان ستم گر و زورگو می پردازد و مردم را به تلاش بیشتر برای پیشرفت جامعه تشویق می کند.  

4 -فرّخی یزدی ، در بیت آخر ، خود را با کدام ویژگی معرّفی می کند؟

ثابت قدم بودن برای به دست آوردن انصاف و  عدل وآزادی خواه ومتعهد 

4 -با توجّه به ادبیات پایداری ، مضمون مشترک ابیات زیر را بنویسید. 

الف( جامه ای کاو نشود غرقـه به خون بهر وطن بِدَر آن جـامـه کـه ننـگتـن و کم ازکفن است

. عارف قزوینی ب( فرّخی ز جان و دل مـی کنـد در این محفل دل نـثــار استـقلال ، جــان فــدای آزادی   فرّخی یزدی  

برای آبادانی و استقلال وطن باید از جان و تن گذشت. جامعه برای پیشرفت نیاز به انسان های از خود گذشته دارد

تهیه کننده جواب کارگاه متن پژوهی درس سوم فارسی دوازدهم: گروه ادبیات فارسی اذربایجان شرقی

برای مشاهده سایر دروس گام به گام فارسی دوازدهم روی عبارت لینک دار کلیک کنید