جواب کارگاه متن پژوهی درس پنجم فارسی دهم

در این نوشته با جواب کارگاه متن پژوهی درس پنجم فارسی دهم همراه شما دهمی ما هستیم.

جواب کارگاه متن پژوهی درس پنجم فارسی دهم

کارگاه متن پژوهی

جواب قلمرو زبانی درس ۵ فارسی دهم

۱ -در شعری که خواندید، پنج واژۀ مهمّ املایی بیابید و بنویسید.

رونق – محنت – اجل – غرّش – طالع

۲ -تفاوت معنایی فعلهای مشخّص شده را توضیح دهید:

گفتم که نوش لعلت ما را به آرزو کشت / گفتا تو بندگی کن کاو بنده پرور آید   ( از بین برد)

بادی که در زمانه بسی شمع‌ها بکشت / هم بر چراغدان شما نیز بگذرد            (خاموش کرد)

۳ -برای هر واژۀ مشخص ، یک مترادف از متن درس بیابید.

بر در بخت بد فرود آید / هرکه گیرد عنان مرکبش، آز ناصر خسرو                   طالع

همّت بلند دار که نزد خدا و خلق / باشد به قدر همّت تو اعتبار تو ابن یمین                   رنق

جواب قلمرو ادبی درس ۵ فارسی دهم

۱ -قافیه و ردیف را در بیت نخست این سروده مشخص کنید.

قافیه : جهان ، زمان

ردیف: شما نیز بگذرد

۲ -در بیت زیر ، کنایه ها را بیابید و مفهوم آنها را بنویسید:

بر تیر جورتان ز تحمّل سپر کنیم / تا سختی کمان شما نیز بگذرد

سپر کردن : دفاع کردن/ سختی کمان شم نیز بگذرد : سرسختی و قدرت شما نیز تمام می شود

۳ -به بیت زیر توجه کنید:

برکن زبن این بنا که باید / از ریشه بنای ظلم برکَند محمّد تقی بهار

در مصراع اول ، مقصود شاعر از «بنا » ، مفهوم » ظلم» است ؛ یعنی ، شاعر « ظلم « را به « بنا » تشبیه کرده است ؛

سپس به سبب شباهت آن دو به هم ، مشبّه (ظلم )را حذف کرده و فقط مشبّه به( بنا ) را ذکر کرده است تا شباهت را تا مرحلۀ یکی شدن نشان دهد ؛ به این تصویر خیال انگیز ، » استعاره » می گویند.

در استعاره ، یک طرف تشبیه (مشبّه یا مشبّه به ) ذکر نمی شود.

مثال برای حذف » مشبّه به « : خورشید شکفت.

« خورشید « به « گل » تشبیه شده است و « شکفتن » از ویژگی های گل است که به خورشید نسبت داده شده است.

در بیت پنجم ، استعاره ها را مشخص کنید و مفهوم هر یک را بنویسید.

شیران : استعاره از مردان مبارز و شجاع 

سگان : استعاره از مردان پست و فرومایه.

جواب قلمرو فکری درس ۵ فارسی دهم

۱ -با توجّه به توضیح زیر ، معنی و مفهوم بیت اوّل درس را به نثر روان بنویسید.

سیف الدین محمد فَرغانی ، در سدۀ هفتم هجری ، هنگامی که شهرهای بزرگ و آبادان ایران ، در آتش بیداد مغولان می سوخت ، این شعر را سرود.

 سیف در این سروده ، از رفتار ظالمانۀ فرمانروایان و تاخت و تاز سپاه مغول ، با بیان کوبنده ای انتقاد می کند.

۲ -در بیت زیر، مقصود شاعر از »رمه« ، »چوپان گرگ طبع« و »گرگیِ شبان« چیست؟

ای تو رمه سپرده به چوپانِ گرگْ طبع / این گرگی شبان شما نیز بگذرد

رمه: مردم / چوپان گرگ طبع: حاکم ظالم و درندهخو / گرگی شبان: ستم و درنده خویی حاکم

۳-از متن درس ، برای حدیث و آیۀ زیر، نمونه بیتی مرتبط بیابید و بنویسید:

»الدّهرُ یَومانِ یومٌ لَک و یَومٌ علیک«. امام علی(ع)

ای مُفتخَر برره طالعِ مسعود خویشتن تأثیرر اخترران شمر را نیز بگذرد

»کلُّ نفسٍ ذائقهُ الموت«. سورۀ آل عمران، آیۀ ۱۱۵

هم مرگ بر جهان شما نیز بگذرد هم رونق زمان شما نیز بگذرد

بادی که در زمانه بسی شمع ها بکُشت هم بر چراغدان شما نیز بگذرد

۴ -سرودۀ زیر، یادآور کدام بیت درس است؟

بیت چهارم

ما بارگه دادیم، این رفت ستم بر ما / بر قصر ستمکاران، گویی چه رسد خِذلان خاقانی

خذلان: بی یار و یاوری، مجازاً خواری و بدبختی

برای مشاهده دیگر دروس گام به گام فارسی دهم روی عبارت لینک دار کلیک کنید