جواب کارگاه متن پژوهی درس ۱۰ فارسی یازدهم❤️صفحه ۸۸ و ۸۹
در این نوشته با جواب کارگاه متن پژوهی درس ۱۰ فارسی یازدهم همراه شما هستیم.
جواب کارگاه متن پژوهی درس ۱۰ فارسی یازدهم
قلمرو زبانی
۱- معادل معنایی واژه‌های زیر را از متن درس بیابید.
– زنگ: جرس
– کوچ: رحیل
– واجب گردانیدن: فرض
۲- در مصراع زیر «جولان» چه معنایی دارد؟
زان جا به جولان تا خط لبنان برانیم
تاخت و تاز
۳- نقش واژه‌های مشخص شده را تعیین کنید.
گاه سفر آمد برادر، ره دراز است
پروا مکن، بشتاب، همّت چاره‌ساز است
۶ جمله – (گاه سفرآمد – برادر – ره دراز است – پروا مکن – بشتاب – همّت چاره ساز است)
۴- سه واژۀ مهم املایی از متن درس بیابید و معادل معنایی آنها را بنویسید.
خاره: سنگ خارا، سنگ – رحیل: از جایی به جایی دیگر رفتن، کوچ کردن، سفر کردن – جرس: زنگ / راهْوار: آنچه با شتاب اما نرم و روان حرکت می‌کند؛ خوش حرکت و تند رو (صفت جانشین اسم = اسب راهوار / اسب تندرو) / قِبطیان: جِ قبطی، منسوب به قِبط، قوم فرعون، سکنۀ قدیم کشور مصر، ساکنین اولیه درّۀ نیل – هامون: دشت – فرض: واجب گردانیدن – عَلَم: پرچم
قلمرو ادبی
۱- از متن درس برای هر یک از آرایه‌های ادبی زیر، نمونه‌ای بیابید و بنویسید.
– جناس همسان (تام): جولان / جولان
– جناس ناهمسان (ناقص): برگ بر / خار – خاره / باره – خاره / رُفت – رَفت / تنگ – ننگ / کُشت – پُشت
۲- مفهوم کنایه‌های زیر را بنویسید.
– برگ سفر بر باره بستن: حرکت کردن
– عَلمَ بر دوش گرفتن: فرماندهی سپاه را بر عهده گرفتن، آمادۀ حرکت و مبارزه شدن.
قلمرو فکری
۱- در بیت زیر، منظور شاعر از فرعونیان و قبطیان و موسی (ع) چیست؟
وادی پر از فرعونیان و قبطیان است
موسی جلودار است و نیل‌اندر میان است
به ترتیب: اسرائیلیان (صهیونیست‌ها) – حامیان اسرائیل – امام خمینی
۲- معنی و مفهوم بیت پنجم را به نثر روان بنویسید.
زمان سفرفرا رسید و باید حرکت کنیم و باید تا وادی اَیْمَن (سرزمین فلسطین) که مقدس و شایستۀ زیارت است، پیش برویم.
مفهوم کلّی: حرکت و پیشروی به سوی سرزمین فلسطین.
۳- آیا می‌توان شعر بانگ جرس را نوعی حماسه دانست؟ چرا؟
بله – زیرا زمینه‌های حماسی در آن دیده می‌شود. [۱- داستانی: ذکر حوادث و کشمکش‌ها ۲- قهرمانی: قیام مردمی به رهبری امام خمینی / ۳- ملی: اعتقاد به آرمان‌ها و ارزش‌های دینی / ۴- خرق عادت: گذشتن از نیل]
۴- مقصود از مصراع «پا در رکاب راهوار خویش دارند» چیست؟
آمادۀ حرکت و هجوم هستند.
۵- در مصراع «تخت و نگین از دست اهریمن بگیریم» منظور شاعر از تخت و نگین و اهریمن چیست؟
به ترتیب: سرزمین فلسطین- اسرائیل
ای کعبه به داغ ماتمت، نیلی پوش
وز تشنگیات، فرات در جوش و خروش
جز تو که فرات، رَشحه‌ای از یَمِ توست
دریا نشنیدم که کِشَد مَشک به دوش
محمّدعلی مجاهدی (پروانه)
قلمرو زبانی: بیت اوّل: ۳جمله / ای: حرف ندا / منادای محذوف [حضرت عباس] / حذف فعل [است] به قرینۀ معنایی در پایان مصراع‌ها – کعبه: نهاد/ داغ ماتمت: ترکیب اضافی (گروه متممی) / نیلی پوش: مسند / نیلی: به رنگ نیل، کبود / تشنگیات: ترکیب اضافی (متمم) – اهمیت املایی از نظر رسم الخطی / فرات: نهاد/ جوش و خروش: متمم اسنادی (متمم جانشین مسند)
بیت دوم: جز: حرف اضافه / تو (حضرت عباس): متمم/ فرات: نهاد رَشحه: قطره، چکّه (مسند) / یَم: دریا رشحه‌ای از یم تو: گروه مسندی / یم تو: ترکیب اضافی / از یمِ تو: متمم اسنادی (متمم جانشین مسند) [از] : حذف حرف اضافه به قرینه / دریا: متمم/ نشنیدم: ماضی ساده / مصراع دوم: مفعولِ فعلِ «نشنیدم»/ مصراع دوم: جملۀ مرکب: [دریا نشنیدم: پایه / که: پیوند وابسته‌ساز / کشد مشک به دوش: جملۀ پیرو] کشد (بکشد): مضارع التزامی/ مَشک: انبان، خیک، کیسه‌ای از پوست گوسفند (مفعول)
قلمرو ادبی: قالب شعر: رباعی (رعایت قافیه‌ها در مصراع‌های اوّل، دوم و چهارم – شروع شعر با هجای بلند (ـِ ی) / بیت اوّل: حُسن تعلیل/ کعبه: استعاره و تشخیص/ فرات: استعاره و تشخیص/ واج‌آرایی: ش/ بیت دوم: تو: مشبه – یم: مشبه به / رشحه و دریا: تضاد / فرات: مشبه – رشحه: مشبه به / یَم: استعاره از معرفت وجودی حضرت عباس (ع) / واج آرایی: ش
قلمرو فکری: بیت اول: (ای حضرت عباس(ع)) کعبه و حتی جهان اسلام در سوگ عروج عاشقانۀ تو در غم و ماتم است. / (اشاره به معرفت و جان فشانی حضرت عباس (ع) دارد.)
بیت دوم: تو (حضرت عباس) دریایی، و فرات، قطره‌ای است – تاکنون دریای غیر از وجود تو، قابلیت حملِ مَشک آب (برای دوست خود) ندارد.
ارتباط معنایی با:
یک باره جامه در خم گردون به نیل زد
چون این خبر به عیسی گردون نشین رسید
برای مشاهده گام به گام سایر صفحات کتاب کافیست آن را در گوگل به همراه عبارت «حالا درس» جست و جو کنید.