در این نوشته با جواب کارگاه متن پژوهی درس 12 فارسی یازدهم همراه شما هستیم.
جواب کارگاه متن پژوهی درس 12 فارسی یازدهم
قلمرو زبانی
1) در متن درس، هر یک از واژه های زیر، در چه معنایی به کار رفته است؟
هنر (فضیلت) محضر (استشهادنامه)
درای (پتک) منزل (توقف گاه)
2) در بیت زیر، کلمه «گر» در چه معنایی به کار رفته است؟
تو شاهی و گر اژدها پیکری بباید بدین داستان داوری
در معنی «یا»
3) واژه ها و معنای آنها همیشگی و ماندگار نیستند. ممکن است در گذر زمان، برای هر واژه، یکی از چهار وضعیّت زیر پیش آید:
الف) به دلایل سیاسی، فرهنگی، مذهبی یا اجتماعی، از فهرست واژگان حذف شود؛ مانند: «فتراک، بر گستوان»
ب) با از دست دادن معنای پیشین و پذیرفتن معنای جدید، به دوران بعد منتقل شود؛ مانند: «کثیف و سوگند»
پ) با همان معنای قدیم به حیات خود ادامه دهد؛ مانند
ت) هم معنای قدیم خود را حفظ کند و هم معنای جدید گیرد؛ مانند
هر یک از واژه های زیر، مشمول کدام وضعیت های چهارگانه شده اند؟
پذیرش: (پ)
سوفار: (الف)
رکاب: (ت)
شوخ: (ب)
قلمرو ادبی
1) برای هر یک از ویژگی های شعر حماسی،نمونه ای از متن درس انتخاب کنید.
* زمینه ملّی
** زمینه قهرمانی
* ز هر کشوری مهتران را بخواست که در پادشاهی کند پشت راست
** خروشید و زد دست بر سر ز شاه که شاها منم کاوه دادخواه
2) بیت پنجم درس را از نظر آرایه های ادبی بررسی کنید.
کنایه : «به نام کسی لب گشادن» کنایه از همیشه به فکر کسی بودن
تضاد : روز و شب
جناس ناهمسان : شب و لب
واج آرایی : تکرار صدای «ب»
3) هر یک از واژه های مشخّص شده، مَجاز از چیست؟
* چـو کاوه بـرون شـد ز درگاه شـاه بر او انجمن گشت «بازارگاه»
** از آن «چرم»، کاهنگران پشت پای بپـوشند هنـگام زخـمِ درای
* مجاز از مردم بازار
** مجاز از پیشبند چرمی
4) در بیت زیر، «درفش کاویان»، در کدام مفهوم نمادین به کار رفته است؟
تو یک ساعت، چو افریدون به میدان باش، تا زان پس
به هر جانب که روی آری درفش کاویان بینی
سنایی
نماد پیروزی