جواب کارگاه متن پژوهی صفحه ۲۱ ، ۲۲ و ۲۳ فارسی یازدهم

در این نوشته با جواب کارگاه متن پژوهی صفحه ۲۱ ، ۲۲ و ۲۳ فارسی یازدهم همراه شما هستیم.

جواب کارگاه متن پژوهی صفحه ۲۱ ، ۲۲ و ۲۳ فارسی یازدهم

جواب قلمرو زبانی صفحه ۲۱ فارسی یازدهم

۱) از متن درس، با توجّه به رابطۀ معنایی «تناسب» واژه های مناسب انتخاب کنید و در جاهای خالی قرار دهید.

خَیلتاش لشکری ، ندیمان                     رُقعت قلم ، نامه  

۲) معادل معنایی فعل های زیر را از متن درس بیابید و بنویسید.

فرمان داد   (مثال داد)                       سوار اسب شد  (برنشست)

اجازۀ حضور داده شود   (بار داده اید)

۳) کاربرد معنایی واژه «محجوب» را در عبارت های زیر بررسی کنید.

الف) محجوب گشت از مردمان، مگر از اطبّا و … :

محجوب گشت از مردمان، مگر از اطبّا و… .  : پنهان

ب) مردی محجوب بود و دیده و دلش از گناه به دور :

مردی محجوب بود و دیده و دلش از گناه به دور : باحیا

۴) به دو جمله زیر و تفاوت آنها توجّه کنید:

الف) مریم کتاب می خوانَد.                   ب) کتاب خوانده می شود.

فعل جمله «الف» به «نهاد» و فعل جمله «ب» به نهادی که قبلاً مفعول بوده است، نسبت داده شده است. فعل جمله «الف» را «معلوم» وفعل جمله دوم را «مجهول» می نامیم.

با دقّت در جدول زیر با ساخت و شیوه مجهول کردن جمله معلوم آشنا می شویم:

همان طور که می بینید در مجهول ساختن جملۀ معلوم:

الف) نهاد جملۀ معلوم را حذف می کنیم.

ب) مفعولِ جملۀ معلوم را در جایگاه نهاد قرار می دهیم.

پ) فعل اصلی جمله را به شکل « بن ماضی + ه/ـه » می نویسیم؛ سپس، از «شدن» فعلی متناسب با شناسه و زمانِ فعل اصلی می آوریم.

توجّه: امروزه، فعل مجهول به کمک مصدر «شدن» ساخته می شود امّا در گذشته، با فعل های دیگری، مانند «آمدن» و «گشتن» نیز ساخته می شد.

اکنون از متن درس، نمونه هایی از فعل مجهول بیابید و معادل امروزی آنها را بنویسید.

[کشتی] غذقه خواست شد : کشتی داشت غرق می شد.

[نامه ها] نبشته آمد : نامه ها نوشته شد.

بار داده آید : اجازه داده شود.

جواب قلمرو ادبی صفحه ۲۲ فارسی یازدهم

۱) دو نمونه از ویژگی های نثر متن درس را بیابید.

کوتاهی جملات (امیر را بگرفتند و بربودند و به کشتی دیگر رسانیدند).

جابه جایی از کان جمله (و محجوب گشت از مردمان)

۲) در عبارت های زیر، «مجاز» ها را بیابید و مفهوم آنها را بنویسید.

الف) به کرانِ آب فرود آمدند و خیمه ها و شراع ها زده بودند

به کرانِ آب فرود آمدند و خیمه ها و شراع ها زده بودند : «آب» مجاز از «رودخانه»

ب) زَری که سلطان محمود به غَزو از بتخانه ها به شمشیر بیاورده باشد و بتان شکسته و پاره کرده

زَری که سلطان محمود به غَزو از بتخانه ها به شمشیر بیاورده باشد و بتان شکسته و پاره کرده : «شمشیر» مجاز از «قدرت و جنگ»

جواب قلمرو فکری صفحه ۲۳ فارسی یازدهم

۱) معنی و مفهوم عبارت زیر را به نثر روان بنویسید.

امیر از آن جهان آمده به خیمه فرود آمد و جامه بگردانید.

و پادشاه که از مرگ نجات یافته بود به خیمه آمد و لباس عوض کرد

۲) با توجّه به جملۀ « این مردِ بزرگ و دبیرِ کافی، به نشاط، قلم درنهاد»:

الف) مقصود «این مرد» چه کسی است؟

مقصود «این مرد» چه کسی است؟ بونصر

ب) «دبیر کافی» به چه معناست؟

«دبیر کافی» به چه معناست؟ نویسنده با کفایت

۳) گوینده عبارت زیر، از کدام فضیلت های اخلاقی برخوردار است؟

«آن چه دارم از حُطامِ دنیا حلال است و کفایت است و به هیچ زیادت حاجت مند نیست.»

معتقد به حلال بودن مال و قانع به روزی خود

۴) دربارۀ مناسبت مفهومی بیت زیر و متن درس توضیح دهید.

حساب خود اینجا کن، آسوده دل شو           میفکن به روز جـزا کار خـود را      صائب تبریزی

در همین دنیا کارهایت را محاسبه کن تا آسوده دل شوی. کار خودت را به روز قیامت واگذار کن.

مفهوم مشترک این بیت و متن درس این است که آدمی باید به فکر آخرت باشد و رفتارهایش در این جهان به شکلی باشد که در قیامت او را مواخذه نکنند.