سوالات متن درس دهم فلسفه دوازدهم انسانی + نکات مهم

در این نوشته با سوالات متن درس دهم فلسفه یازدهم همراه شما دوازدهمی های رشته انسانی هستیم

فلسفه از مهم ترین دروس علوم انسانی به شمار می روند و برای فهم بهتر و بیشتر آن نیازمند تامل و تعمق و تلاشی مضاعف است.

 تلاش شده به آن دسته از سوالات فعالیت ها و تمارین کتاب که مهم تر است در جزوه پاسخ داده شود.

سوالات متن درس دهم فلسفه دوازدهم

« درس دهم: دوره میانی »

۱. ابن سینا در مشرق زمین و اروپا به چه القاب و عناوینی مشهور است؟

در مشرق زمین به ابوعلی سینا، ابن سینا، شیخ الرئیس وحجه الحق شهرت دارد و در اروپا و غرب او را اویسنا یا اویسن و شاهزاده اطبا می نامند.

۲. زندگی نامه و شرح حال ابن سینا را به صورت مختصر بنویسید.

در سال ۳۷۰ هجری در بخارا متولد شد. از کودکی قرآن و ادب آموخت و در منطق و ریاضیات شاگرد ابو عبدالله ناتلی شد و از او پیشی گرفت و در سن شانزده سالگی بیشتر علوم زمان خود از ریاضیات ، منطق، فقه و فلسفه و طب را فرا گرفت. وی به شیخ الرئیس شهرت دارد.

او فلسفه مشایی را به صورت مدون و نظام مند ارائه کرد. و آثار و تالیفات مهمی از جمله کتاب قانون و شفا را بر جای گذاشت.

۳. مهم ترین کتاب ها و آثار ابن سینا و موضوعات هر کدام را بنویسید.

کتاب قانون : نوعی فرهنگ نامه پزشکی است که در سن شانزده سالگی آن را تالیف کرد.

کتاب شفا: دایره المعارف عظیم علمی و فلسفی شامل موضوعاتی چون منطق، ریاضی، علوم طبیعی و الهی است.

بخش الهیات شفا که در بردارنده فلسفه ابن سیناست کامل ترین مرجع حکمت مشایی است.

کتاب نجات: شکل مختصر کتاب شفاست. کتاب انصاف: دارای بیست جزء بود که در حمله غزنویان به اصفهان به غارت رفت.

کتاب اشارات و تنبیهات: شامل آخرین دیدگاه های ابن سینا در حکمت است .

دانشنامه علایی: به زبان پارسی و شامل ابواب مختلف حکمت است و برای علاء الدوله حاکم اصفهان نوشته است.

۴. طبیعت را از نظر ابن سینا تعریف کنید.

طبیعت مرتبه ای از هستی است که رو به مقصدی خاص دارد و این مقصد در ذات عالم طبیعت است.

۵. از دیدگاه ابن سینا علت نامگذاری این عالم به طبیعت چیست؟

بدان جهت است که اجزای این عالم هرکدام طبع و ذات خاصی دارند و خود این عالم به عنوان یک کل، طبع و ذاتی دارد که منشأ و مبدأ تحولات و حرکات آن است.

۶. به نظر ابن سینا چرا عالم طبیعت نظام احسن است؟

زیرا خداوند عالم طبیعت را با لطف و عنایت خود پدید آورده و همه اجزای آن چنان ترکیب و تالیف شده اند که بهترین نظام ممکن یعنی نظام احسن را تحقق می بخشند.

۷-به عقیده ابن سینا چه عاملی اشیاء را به سوی خیر وکمال سوق می دهد و شرط آن چیست؟

طبیعت هر شی / به شرطی که مانعی در راه طبیعت قرار نگیرد.

۸.ابن سینا وجود شر و بدی در طبیعت را چگونه توضیح داده است؟ ( نهایی دی ۹۸ )

او می گوید در یک نگاه کلی به طبیعت متوجه می شویم که تمام اموری که به ظاهر بی نظمی و شر هستند در واقع برای اعتدال طبیعت وکمال نهایی آن و در یک نظم کلی جهانی لازم و مثبت می باشد.

۹. پادشاه راستین از منظر ابن سینا کیست؟

آن توانگر و بی نیاز مطلق است که هیچ چیز در هیچ چیز از او بی نیاز نیست. ذات هر چیزی از اوست و همه چیز بنده و مملوک او هستند و او به هیچ چیز محتاج نیست.

۱۰. به نظر ابن سینا چه چیزی باعث ایجاد خشوع و خشیت در نهاد دانشمند در برابر حق می شود؟

نهایی دی ۹۹) او می گوید: تامل در رابطه طبیعت با ماوراء طبیعت و خداوند در کنار تحقیق در روابط میان پدیده ها دانشمند را از ظاهر پدیده ها عبور می دهد و به باطن آن ها می رساند و آن ها را به خشوع و خشیت در برابر حق وا می دارد.

۱۱. در مورد کتب ابن سینا به دو سوال زیر پاسخ دهید. ( نهایی دی ۹۸ )

الف) کدام کتاب او مختصر کتاب شفا می باشد؟ (کتاب نجات)

ب) کدام کتابش شامل آخرین دیدگاه های او در حکمت است ؟ (کتاب اشارات وتنبیهات)

۱۲. مهم ترین کتاب شیخ سهروردی چیست و او کدام مکتب فلسفی را پایه گذاری کرد؟

کتاب حکمه الاشراق / حکمت اشراقی

۱۳. حکمت اشراق را تعریف کنید.

حکمت اشراقی نوعی بحث از وجود است که تنها به نیروی عقل و استدلال اکتفا نمی کند بلکه آن را با سیر و سلوک قلبی نیز همراه می سازد. از دیدگاه این مکتب تحقیق فلسفی به شیوه استدلالی محض بدون رسیدن به قلب و سیر و سلوک عارفانه بدون تربیت عقلانی بی نتیجه و گمراه کننده است.

۱۴. فیلسوف اشراقی به چه کسی گفته می شود؟ ( فیلسوف اشراقی چه ویژگی دارد؟ )

فیلسوف اشراق فیلسوفی است که می کوشد آنچه را در مقام بحث و استدلال به دست آورده با شهود قلبی و تجربه درونی دریابد و به ذائقه دل برساند و آنچه از طریق شهود کسب کرده را با استدلال و برهان به دیگران تعمیم دهد.

۱۵. شیخ سهروردی چگونه حکمت اشراق را پایه گذاری نمود؟

او با احیا فلسفه نور و اشراق ایران باستان و تلفیق آن با عرفان اسلامی حکمتی نو به نام حکمت اشراق را پایه گذاری کرد

۱۶.قطب الدین رازی حکمت اشراق و اشراق را چگونه تعریف می کند و منشا آن را در کجا می بیند؟

حکمت اشراقی حکمتی است که اساس و بنیان آن اشراق است و اشراق نیز به معنی کشف و شهود است و این همان حکمت شرقیانی است که اهل فارس بوده اند. زیرا حکمت آن ها هم شهودی و کشفی بوده است.

۱۷. از دیدگاه قطب الدین رازی علت نام گذاری مکتب فلسفی سهروردی به حکمت اشراق چیست؟

زیرا این حکمت از ظهور و انوار عقلی و تابش آن ها بر نفس انسان های کامل به دست می آید.

۱۸-با توجه به فلسفه سهروردی مفاهیم زیر را تعریف کنید. ( نهایی ۹۸ و ۹۹)

الف) نور الانوار: مبدأ جهان و خالق هستی و نور محض ( خداوند است که اشیای دیگر از تابش و پرتو نور او پدید آمده اند.

ب) مشرق جهان: نور محض یا محل فرشتگان مقرب است که به دلیل تجرد از ماده بر موجودات خاکی قابل مشاهده نیست.

ج) مغرب کامل: جهان تاریکی یا عالم ماده است که بهره ای از نور ندارد.

د) مغرب وسطی: در میان مشرق محض و مغرب کامل، مغرب وسطی قرار دارد که در آن نور و ظلمت به هم آمیخته اند.

ه) حکیم متأله: کسانی که هم در صور برهانی به کمال رسیده و هم به اشراق و عرفان دست یافته اند.

۱۹. از دیدگاه سهروردی واقعیت اشیا و موجودات و تفاوت آن ها در چیست؟

هر واقعیتی نور است اما نه نور مطلق بلکه درجه ای از نور است و تفاوت موجودات در شدت و ضعف نورانیت آن هاست.

۲۰. از منظر سهروردی وجود و حیات موجودات چگونه شکل می گیرد و رستگاری در چیست؟

ذات نخستین و نور مطلق یعنی خداوند پیوسته نور افشانی و اشراق می کند و متجلی می شود و همه چیزها را به وجود می آورد و با اشعه ی نور خود به آن ها حیات می بخشد. همه چیز در این جهان پرتوی از نور ذات اوست و هر زیبایی وکمالی موهبتی از رحمت اوست/ رستگاری در وصول کامل به این روشنی خداوند است.

۲۱. سهروردی جویندگان معرفت را به چند دسته تقسیم می کند؟

چهار دسته شامل

. آنان که تازه عطش و شوق معرفت یافته و جویای آن اند.

۲. آنان که در فلسفه استدلالی به کمال رسیده اند اما از ذوق و عرفان بهره ای ندارند.

۳. آنان که به طریقه برهان و فلسفه استدلال توجهی ندارند و فقط تصفیه نفس می کنند و به شهودهایی رسیدند

۴. آنان که هم در صور برهانی به کمال رسیده و هم به اشراق و عرفان دست یافته اند ( به این ها حکیم متاله گفته می شود و بهترین گروه هستند).

۲۲. از دیدگاه سهروردی چه کسی شایسته خلافت و ریاست تامه است و شرط مقام خلافت چیست؟

حکیمی که غرق در تاله بوده و در بحث نیز استاد باشد شایسته ریاست و خلافت است. برای مقام خلافت ضروری است که امور و حقایق را بی واسطه از حق تعالی دریافت کند.

۲۳. به نظر سهروردی چه زمانی جهان نورانی و درخشان و چه وقت تاریک و ظلمانی می گردد؟

هرگاه ریاست واقعی جهان به دست امام و حکیمی متاله باشد جهان نورانی می شود و هرگاه جهان از تدبیر حکیمی الهی تھی بماند ظلمت و تاریکی بر آن سایه می افکند.

۲۴.مهم ترین تفاوت حکمت اشراق و حکمت مشایی در چیست؟

در حکمت مشایی فقط به بحث عقلی و استدلال منطقی توجه می شود و به شهود قلبی و عارفانه توجه چندانی نمی شود. اما در حکمت اشراق هم بحث عقلی و فلسفه استدلالی و هم شهود درونی و عرفانی مورد توجه قرار می گیرد.

همچنین ببینید: سوالات درس به درس تحلیل فرهنگی دوازدهم

نکات مهم درس دهم فلسفه دوازدهم

۱. ابن سینا در مشرق زمین به شیخ الرئیس ، حجه الحق و ابن سینا شهرت دارد و در اروپا و غرب به اویسنا، اویسن و شاهزاده اطباء مشهور است.

۲. ابن سینا می گوید علم طب دشوار نیست و من پس از مدت کوتاهی در آن مهارت یافتم.

۳. ابن سینا می گوید هرگاه در مسئله ای حیران می ماندم با نماز و تضرع و زاری به درگاه خدا و با قرائت قرآن برایم روشن می شد و بسیاری از مسائل در خواب برایم مکشوف می گشت.

۴. روش ابن سینا در تحلیل مسائل فلسفه، عقلی و استدلالی است. او این روش را که ارسطو پایه گذاری کرده بود به اوج رساند و فلسفه مشایی را به صورت مدون و نظام مند ارائه کرد.

۵. مهم ترین آثار و تالیفات ابن سینا کتاب قانون، شفا، نجات، انصاف، اشارات و تنبیهات و دانشنامه علایی است.

۶. فلسفه ابن سینا در بخش الهیات شفا آمده و این کتاب کامل ترین مرجع حکمت مشایی است .

۷. از منظر ابن سینا خداوند عالم طبیعت را با لطف و عنایت خود پدید آورده و همه اجزای آن چنان ترکیب و تالیف شده اند که بهترین نظام ممکن یعنی نظام احسن را تحقق می بخشند.

۸. به عقیده ابن سینا طبیعت هرشی آن را به سوی کمال و خیر مطلبوش سوق می دهد به شرط اینکه مانعی در راه طبیعت قرار نگیرد.

۹. ابن سینا معتقد است آنچه در ظاهر در طبیعت شر و بدی به نظر می رسد همگی در یک نظم کلی جهانی و برای کمال نهایی طبیعت و اعتدال آن لازم است.

۱۰. کشف ویژگی های طبیعت و روابط پدیده های آن به شکل گیری علوم طبیعی منجر می شود.

۱۱. ابن سینا پادشاه راستین را خدای توانگر مطلق و بی نیاز می داند که هر چیزی از ذات او پدید آمده است.

۱۲. به اعتقاد ابن سینا تامل فیلسوف در رابطه طبیعت با ماوراء طبیعت و خدا در کنار تحقیق در روابط میان پدیده ها موجب رسیدن به باطن اشیاء و خشوع و خشیت الهی می شود.

۱۳. شیخ سهرودی موسس حکمت اشراق است و مهم ترین کتاب وی حکمه الاشراق است. او با احیاء فلسفه نور و اشراق ایران باستان و تلفیق آن با عرفان اسلامی حکمت اشراق را پایه گذاری نمود.

۱۴. حکمت اشراق نوعی بحث از وجود است که علاوه بر توجه به نیروی عقل و استدلال به سیر و سلوک عارفانه و قلبی توجه دارد.

۱۵. از منظر سهروردی تحقیق فلسفی به شیوه استدلالی محض و بدون رسیدن به قلب بی نتیجه است و سیر و سلوک روحانی و قلبی هم بدون تربیت عقلانی گمراه کننده می باشد.

۱۶. شیخ اشراق ( سهروردی) در فلسفه خود به جای مفهوم وجود از مفهوم نور استفاده می کند.

۱۷. سهروردی مبدا جهان و خالق هستی را نور محض می داند و او را نور الانوار می نامد.

۱۸. از دیدگاه سهروردی تفاوت اشیاء در شدت و ضعف نورانیت آن هاست.

۱۹. ابن سینا می گوید: علت نامگذاری این عالم به طبیعت این است که هر جزء این عالم طبع و ذات خاصی دارند و خود این عالم به عنوان یک کل طبع و ذاتی دارد که منشا و مبدا حرکات و تحولات آن است.

۲۰. در فلسفه سهروردی مشرق و مغرب معنای زمینی خود را ندارند بلکه در جغرافیای عرفانی معنایی ویژه پیدا می کنند.

۲۱. در جغرافیای سهروردی مشرق جهان نور محض یا محل فرشتگان مقرب است و مغرب کامل نیز جهان تاریکی یا عالم ماده است که بهره ای از نور ندارد. مغرب وسطی میان مشرق محض و مغرب کامل قرار دارد که در آن نور و ظلمت به هم آمیخته اند.

۲۲. سهروردی جویندگان معرفت را به چهار گروه تقسیم می کند که بهترین آنان حکیم متاله است و اوکسی است که هم در صور برهانی به کمال رسیده و هم به اشراق و عرفان دست یافته است.

۲۳. از دیدگاه سهروردی ریاست تامه و خلافت شایسته حکیم متاله است و برای مقام خلافت ضروری است که حقایق را بی واسطه از حق تعالی دریافت کند.

۲۴. سهروردی معتقد است که امام ماله گاهی در ظاهر حاکم است و گاهی نهانی البته ریاست او با قهر و غلبه نیست. اگر ریاست جهان به دست حکیم متاله باشد جهان روشن شده و اگر جهان از حکیمی الهی خالی بماند تاریک می شود.

تهیه کننده سوالات متن درس دهم فلسفه دوازدهم: جناب آقای یعقوب ابابکری

برای مشاهده سایر دروس سوالات متن فلسفه دوازدهم روی عبارت لینک دار کلیک کنید.