در این نوشته با سوالات متن درس دهم فلسفه یازدهم همراه شما یازدهمی های رشته انسانی هستیم

فلسفه از مهم ترین دروس علوم انسانی به شمار می روند و برای فهم بهتر و بیشتر آن نیازمند تامل و تعمق و تلاشی مضاعف است.

 تلاش شده به آن دسته از سوالات فعالیت ها و تمارین کتاب که مهم تر است در جزوه پاسخ داده شود.

سوالات متن درس دهم فلسفه یازدهم

فیلسوفان مسلمان برای توضیح و تبیین حقیقت انسان از چه آثار و منابعی بهره بردند؟

آنان با استفاده از آنچه از افلاطون و ارسطو و پیروان آن دو به دستشان رسیده بود و نیز با الهام از آموزه های دینی خود حقیقت انسان را تبیین کردند.

2. فیلسوفان مسلمان چگونه وجود حقیقتی برتر به نام روح را برای انسان اثبات می کردند؟ (سه دلیل ذکر کنید)

۱. آنان معتقدند که نمی توان انسان را به یک موجود صرفا زمینی و مادی تقلیل داد و در همان حال برای وی ویژگی های متعالی و ارزشمندی مانند آزادگی یا کرامت انسانی و نوع دوستی یا فضایلی از این قبیل قائل شد.

۲. فیلسوفان مسلمان با تفکر و تعمق فکری دینی را قبول کرده بودند که در کتاب آسمانی به روشنی و وضوح از حقیقتی به نام روح سخن گفته و آن را هدیه ای الهی و غیر زمینی شمرده و انسان را موجودی جاویدان می داند.

٣. همچنین آنان خود یا عارف بوده اند و یا عارفانی را می شناختند که مراتب برتر و مجرد هستی را شهود می کردند و می دانستند چنین شهودی در توان بدن مادی انسان نیست.

3. پیام این شعر مولوی چیست ؟

« مرغ باغ ملکوتم نیم از عالم خاک چند روزی قفسی ساخته اند از بدنم»

حقیقت انسان این جسم و تن مادی و خاکی نیست بلکه حقیقت او روح جاویدان است که متعلق به جهانی برتر از دنیای مادی است و انسان باید تلاش کند حقیقت متعالی خویش را بشناسد و به جایگاه واقعی و برتر خود در نظام هستی برسد.

4. در قرآن کریم انسان چگونه موجودی معرفی شده است؟

قرآن کریم انسان را موجودی جاویدان و جانشین خدا در زمین و مسجود فرشتگان شمرده است که آسمان ها و زمین را خداوند برای او آفریده و آماده ساخته است

5. از نظر ابن سینا خداوند چه زمانی روح را به انسان عطا می کند؟

ابن سینا معتقد است که وقتی بدن انسان دوره جنینی را در رحم مادر می گذراند و به مرحله ای می رسد که صاحب همه اندام های بدنی می شود خداوند روح انسانی را به آن عطا می کند.

6. از دیدگاه ابن سینا روح انسانی دارای چه ویژگی ها و استعداد هایی است؟

روح انسانی جنبه غیر مادی دارد و از جنس موجودات مجرد است

استعداد کسب علم را از طریق تفکر دارد

می تواند اموری از قبیل اخلاق و عشق و دوستی و نفرت و پرستش و معنویت را دریابد و آن ها را در خود پدید آورد.

روح دارای جایگاهی بسیار رفیع و بلند در نظام خلقت است.

7. شیخ سهروردی حقایق هستی را چگونه به دست می آورد و به چه زبانی آن ها را بیان می کند؟

او که خود عارف و سالک الى الله بود با بهره مندی از الهامات و اشرافات معنوی خود بسیاری از حقایق را از طریق شهود درونی به دست آورده و تلاش می کند این حقایق را به زبان فلسفه و استدلال بیان کند.

8. شیخ سهروردی چه دیدگاهی درباره حقیقت وجود یا هستی و سایر موجودات دارد؟ توضیح دهید

او معتقد است که هستی مراتب نور است. خداوند که نور محض است و هیچ ظلمتی در او راه ندارد « نور الانوار» است. سایر مراتب وجود نور هستی خود را از نور الانوار یعنی خداوند دریافت می کنند اما چون نورکامل نیستند ترکیبی از نور و ظلمت اند.

9. سهروردی درباره نفس انسانی چه اندیشه و عقیده ای دارد؟

او عقیده دارد که نفس انسان همان جنبه نورانی وجود و جسم و بدن او همان جنبه ظلمانی اوست. وی نفس انسانی را حقیقتی مربوط به مشرق عالم می داند که از مشرق وجود دور افتاده و مشتاق بازگشت به آنجاست.

10. با توجه به دیدگاه سهروردی نفس انسان چگونه می تواند حقایق را دریابد و به کمال برسد؟

اگر نفس انسان نورانیت بیشتری کسب کند حقایق هستی را بهتر رویت می کند و می تواند با کسب شایستگی و لیاقت بیشتر مسیر کمال را طی کند.

11. مقصود سهروردی ازمشرق و مغرب عالم چیست؟

خداوند یا نورالانوار مشرق عالم است زیرا او منبع و منشا نور است و از خداست که انوار بعدی طلوع می کند. مغرب عالم آنجاست که نور وجود به پایین ترین حد خود برسد.

12. مکتب فلسفی ملا صدرا چه نام دارد؟

اندیشه و دیدگاه این مکتب را درباره حقیقت انسان و وروح بنویسید. حکمت متعالیه نام مکتب فلسفی ملاصدرا ست. از دیدگاه این مکتب حقیقت انسان حقیقتی دو بعدی است :روح و بدن اما روح چیزی ضمیمه شده به بدن نیست بلکه نتیجه رشد و تکامل خود جسم و بدن است.

13. با توجه به دیدگاه حکمت متعالیه چه رابطه ای میان روح و بدن وجود دارد؟

توضیح دهید از نظر ملا صدرا روح و بدن دو چیز مجزا نیستند که کنار هم قرار گرفته باشند بلکه اینها وحدتی حقیقی دارند به گونه ای که روح باطن بدن است. بنابراین هر اتفاقی در روح بیفتد در بدن ظاهر می شود و هر اتفاقی در بدن بیفتد بر روح تاثیر می گذارد برای مثال بدن بیمار روح را هم کسل و بیمار می کند و بدن شاداب به روح شادابی و نشاط می بخشد و بالعکس.

14. از نظر مکتب حکمت متعالیه انسان برای رسیدن به کمالات باید چه کارهایی انجام دهد؟

از نظر این مکتب فلسفی گرچه انسان ظرفیت و استعداد بی نهایت دارد اما این استعداد به معنای رسیدن حتمی وی به کمالات نیست. انسان باید با اختیار و اراده خود این ظرفیت و استعدادهای بالقوه را به فعلیت برساند یعنی باید مسیر تکاملی به سوی خدا را انتخاب نماید و با ایمان و عمل این مسیر را طی کند.

15. از نظر حکمت متعالیه آخرین درجه تکاملی که موجودات زنده می توانند به آن برسند چیست؟

چرا روح انسانی / زیرا ظرفیت روح انسان پایان ندارد و روح می تواند به هر مرتبه وکمالی در جهان دست یابد و به هیچ درجه ای از کمال قانع نمی شود. 

16. محتوا و مضمون اصلی قصیده عینیه ابن سینا چیست؟

توصیف بی قراری و کوشش روح برای رسیدن به جایگاه اصلی اش و تشریح وضعیت روح با بیانی تمثیلی.

17-نکته اصلی هر دیدگاه را در باره حقیقت انسان بیان کنید

ارسطو: انسان حیوان ناطق یعنی متفکر و اندیشمند است و قوه نطق و قابلیت حیات مربوط به نفس است نه بدن ابن سینا: روح انسانی استعداد کسب علم از طریق تفکر دارد و از جایگاه رفیعی در نظام خلقت برخوردار است.

صدرائیان: روح و جسم دو چیز مجزا و جداگانه نیستند بلکه روح نتیجه رشد و کمال خود جسم و بدن است.

سهروردی: نفس انسان همان جنبه نورانی وجود است و جسم جنبه ظلمانی اوست و این نفس انسانی حقیقتی مربوط به مشرق عالم است.

دکارت: حقیقت انسان روح یا نفس است که مرکز اندیشه و استدلال انسان است و از قوانین فیزیکی آزاد است. داروینیست ها: انسان چیزی جز یک حیوان راست قامت نیست با این تفاوت که از سایر حیوانات پیچیده تر است.

ماتریالیست ها: انسان تنها یک بعد دارد و آن هم بعد مادی و جسمانی است.

نکات مهم درس دهم فلسفه یازدهم

1. ابن سینا هم چون عارفان برای روح جایگاهی بسیار رفیع در نظام خلقت قائل شد. او برای توصیف بی قراری و کوشش روح برای رسیدن به جایگاه واقعی اش شعری به زبان عربی سرود و وضعیت روح را با بیانی تمثیلی در آن شرح داد.

2. شیخ سهروردی بسیاری از حقایق را با استفاده از الهامات و اشرافات معنوی از طریق شهود درونی به دست آورده بود و آن ها را به زبان فلسفه و استدلال بیان می کرد.

3. سهروردی به جای مفهوم وجود بیشتر از مفهوم نور استفاده می کرد و معتقد بود هست مراتب نور است.

4. از نظر سهروردی خداوند نورالانوار یعنی منبع و سرچشمه همه نورهاست و سایر موجودات نور خود را از او دریافت می کنند.

5. سهروردی معتقد بود که نفس انسانی همان جنبه نورانی وجود و مربوط به مشرق عالم است و جسم او همان جنبه ظلمانی وجود است.

6. سهروردی خدا را مشرق عالم می داند و آنجا که نور وجود به پایین ترین حد خود می رسد را مغرب عالم می نامد

7. نام مکتب فلسفی ملا صدرا حکمت متعالیه است. 8. از دیدگاه مکتب حکمت متعالیه حقیقت انسان حقیقتی دو بعدی به نام روح و بدن است اما روح چیزی ضمیمه شده به بدن نیست بلکه نتیجه رشد و تکامل خود جسم است. و روح و جسم وحدتی حقیقی دارند.

9. صدرائیان معتقدند انسان دارای

ظرفیت ها و استعدادهای بی نهایت و بالقوه است اما این ظرفیت باید با گام نهادن او در مسیر خدا با ایمان و عمل و با اختیار و اراده به فعلیت برسد.

10. از نظر حکمت متعالیه روح انسانی آخرین درجه تکامل موجودات زنده است.

تهیه کننده سوالات متن درس دهم فلسفه یازدهم: جناب آقای یعقوب ابابکری

برای مشاهده سایر دروس سوالات متن فلسفه یازدهم روی عبارت لینک دار کلیک کنید.