سوالات متن درس ۲ تاریخ دهم انسانی + پاسخ پرسش های نمونه

در این نوشته با سوالات متن درس ۲ تاریخ دهم انسانی همراه شما دهمی های انسانی هستیم در ادامه می توانید جزوه پرسش و پاسخ درس دوم تاریخ پایه دهم رشته انسانی را به همراه جواب پرسش های نمونه این درس را مشاهده کنید.

سری اول سوالات متن درس ۲ تاریخ دهم

۱ – نقش زمان را در دانش تاریخ تشریح کنید؟

پاسخ: دانش تاریخ بدون توجه به زمان، معنایی ندارد؛ چرا که رویدادهای تاریخی در زمان معینی در گذشته روی داده اند و بدون آگاهی از زمان روی دادن آن ها، نمی توان به درکی منطقی و درستی از تاریخ دست یافت.

۲ – درباره ی نقش زمان و مکان در دانش تاریخ شریحی بنویسید؟

پاسخ: زمان و مکان، دو رکن مهم دانش تاریخ به شمار می روند و نخستین پرسش هایی که برای تاریخ نگاران مطرح می شود، این است که رویدادهای تاریخی در چه زمان و مکانی رخ داده اند.

۳ – گاه شماری (زمان شماری یا تقویم) چیست؟

پاسخ: نظامی است که انسان برای اندازه گیری دقیق زمان (روز، ماه و سال) ابداع کرده است. با همکاری دانشمندان ریاضیات، نجوم و فیزیک ابزارهایی مانند ساعت های آفتابی، آبی و شنی و اسُطرلاب (برای رصد خورشید، ماه و دیگر سیارگان و ستارگان) اختراع شد.

۴ – مهمترین مبدأهای گاه شماری چیست؟

پاسخ: الف) مبدأ دینی: یهودیان مبدأ گاه شماری خود را بر اساس پیدایش و آفرینش انسان قرار داده اند. مسیحیان بر مبنای تولد حضرت مسیح و مسلمانان بر پایه هجرت رسول اکرم(ص) از مکه به مدینه تنظیم کرده اند.

ب) مبدأ ملّی و قومی به عنوان مثال پیروزی در یک نبرد، در گاه شماری های مصری، بابلی و اوستایی مبدأ گاه شماری، جلوس پادشاهان بود.

پ) مبدأ مبتنی بر حوادث طبیعی: به عنوان مثال سومری ها، گاه شماری و تاریخ خود را به قبل و بعد از طوفان تقسیم می کردند.

۵ – در بین النهرین گاه شماری چگونه انجام می شد؟

پاسخ: در آنجا به خصوص بابِلی ها، گاه شماری «خورشیدی ـ قمری» رایج بود. هر سال ۱۲ ماه قمری ۳۰ یا ۲۹ روزه داشت.

از آنجایی که سال قمری ۳۵۴ شبانه روز و سال خورشیدی ۳۶۵ و یک چهارم شبانه روز است، برای رفع این اختلاف، هر سه سال، یک ماه به سال می افزودند.

۶ – در مصر باستان گاه شماری چگونه انجام می شد؟

پاسخ: مصریان گاه شماری خورشیدی دقیق و منظمی داشتند. آنان سال را ۳۶۵ و یک چهارم شبانه روز محاسبه می کردند.

در گاه شماری مصری، سال به ۱۲ ماه ۳۰ روزه تقسیم می شد و پنج روز اضافی، به آخر ماه دوازدهم افزوده می گردید. مثل تقویم ساسانی و رومی

آن ها برای محاسبه ۱/۴ شبانه روز اضافی، هر چهار سال، یک روز به سال می افزودند (کبیسه می گرفتند.)

رومیان برای تنظیم تقویمشان از تقویم مصری تقلید نمودند.

۷ – در روم باستان گاه شماری چگونه انجام می شد؟

پاسخ: در سال ۴۶ ق.م. امپراتور روم (ژولیوس سزار) دستور داد گاه شماری رومی بر اساس گاه شماری مصری (خورشیدی) اصلاح شود. بعدها (۵۲۵ م) تولّد حضرت مسیح به عنوان مبدأ گاه شماری رومیان تعیین شد. پاپ گِرگُوار سیزدهم گاه شماری مسیحیان را اصلاح کرد.

۸ – در دوره اشکانیان چه نوع گاه شماری رایج بود؟

پاسخ: در دوره اشکانیان، گاهشماری های بابلی، سلوکی و اوستایی متداول بود

۹ – گاه شماری در دوره ساسانیان چگونه بود؟

پاسخ: در دوره ساسانیان، گاه شماری اوستایی رایج گردید. در این گاه شماری، سال به ۱۲ ماه خورشیدی ۳۰ روزه تقسیم شد. سپس) مثل مصریان و رومی) ۵ روز اضافی را به نام «اندرگاه» به آخرِ ماه دوازدهم می افزودند. مبدأ گاه شماری اوستایی به تخت نشستن هر پادشاه بود.

۱۰ – نقص گاه شماری در دوره ساسانیان (اوستایی) چگونه برطرف می شد؟

پاسخ: از آن جایی که در این گاه شماری، سال را ۳۶۵ شبانه روز می گرفتند، در هر ۴ سال یک شبانه روز و در هر ۱۲۰ سال، ۳۰ شبانه روز از سال حقیقی عقب می افتاد.

برای رفع این مشکل بعد از هر ۱۲۰ سال، یک ماه به دوازده ماه سال اضافه می کردند.

]در گاه شماری اوستایی ماه ها و روزهای هر ماه با اسامی یزدان و فرشتگان نامگذاری شده بود.]

نکته: در ایرانِ دوران اسلامی گاه شماری قمری رایج بود امّا گاه شماری های دیگری مانند یزدگردی، جلالی، دوازده حیوانی و هجری خورشیدی نیز رواج یافت. گاه شماری جلالی یکی از دقیق ترین گاه شماری های جهان است. گاه شماری هجری خورشیدی که در ایران رسمیت یافت، بر اساس آن تنظیم شده است.]

۱۱ – خط زمان چیست؟

پاسخ: نظم و ترتیب رویدادهای تاریخی (کرونولوژی)، ابزار مناسبی است که به وسیله آن می توان رویدادهای یک دوره یا دوران های مختلف تاریخی را به ترتیب زمان وقوع آنها، بر روی نمودار نشان داد.

۱۲ – گذشته بشر یا جوامع و کشورها را به چه دوره هایی تقسیم کرده اند؟

پاسخ: الف)

دوران پیش از تاریخ (که خط اختراع نشده بود)

دوران تاریخی (دوره پس از اختراع خط)

ب)

عصر سنگ (پارینه سنگی، میان سنگی و نوسنگی)

عصر مس

عصر مِفرَغ

عصر آهن

پ)

عصر شکار و گردآوری خوراک

عصر کشاورزی و تولید خوراک)

ت)

دوره پیش از تاریخ

دوره باستان

دوره میانه (قرون وسطا)

دوره جدید (عصر رنسانس)

دوره معاصر (مخصوص تاریخ اروپا)

ث)

ایران دوران باستان

ایران دوران اسلامی (مخصوص تاریخ ایران)

ج)

دوره ی افسانه ای یا اساطیر (پیشدادیان تا پادشاهی کیخسرو)

دوره ی حماسی (از کیخسرو تا اواخر کیانیان)

دوره ی تاریخی (اشکانی و ساسانی(

۱۳ – درباره ی تأثیر جغرافیا بر رویدادهای تاریخی شرحی بنویسید؟

پاسخ: مکان، یک رکن مهم دیگر در مطالعه تاریخ است؛ زیرا به طور کلی همه وقایع و تحولات تاریخی در بستر مکان و محیط رخ می دهند. عوامل جغرافیایی مانند آب و خاک، پستی ها و بلندی ها، آب و هوا و … تأثیر مهمی بر زندگی مردمان نواحی مختلف دارند.

نقش و تأثیر عوامل و پدیده های طبیعی و اقلیمی (آب و هوا) در وقوع رویدادها و تحولات تاریخی (علم جغرافیای تاریخی)، از دیرباز مورد توجه مورّخان بوده است.

برای مثال هرودت، به منظور نگارش کتاب تاریخش، به مصر، فینیقیه و … مسافرت کرده و از نزدیک شرایط طبیعی و … آن سرزمین ها را بررسی نموده است.

ابن خَلدون، دانشمند تونسی و مسلمان قرن ۸ه.ق.، بخشی از مقدمه کتابِ اَلعِبَر خود را به تأثیر جغرافیا و اقلیم بر تاریخ، اخلاق و رفتار آدمیان اختصاص داده است. در چند دهه اخیر، ارتباط تاریخ و جغرافیا بیشتر از گذشته مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته و دانش جغرافیای تاریخی گسترش بیشتری یافته است.

۱۴ – هرودت و ابن خلدون چگونه به نقش جغرافیا بر وقوع حوادث پرداخته اند؟

پاسخ: الف) هرودت مورّخ مشهور یونانی، به منظور نگارش کتاب تاریخ خود، به مصر، فینیقیه و جاهای دیگر مسافرت کرده و از نزدیک شرایط طبیعی و اقلیمی آن سرزمین ها را بررسی نموده است.

ب) ابن خَلدون، اندیشمند مسلمان تونسی، بخشی از مقدمه کتابِ اَلعِبَر خود را به تأثیر جغرافیا و اقلیم بر تاریخ، اخالق و رفتار آدمیان اختصاص داده است.

۱۵ – جغرافیای تاریخی به چه مطالعه ای می پردازد؟

پاسخ: جغرافیای تاریخی به مطالعه مناطق مختلف در گذشته می پردازد و تأثیر متقابل محیط طبیعی (و عوامل جغرافیایی) را بر رویدادهای تاریخی (مانند شکل گیری تمدن ها، مهاجرت ها، پیروزی ها و شکست ها، برپایی سکونتگاه ها و شهرها و ایجاد و گسترش راه ها و … ) مطالعه می کند.

یکی از پیامدهای ارتباط جغرافیا و تاریخ، اهمیت یافتن (نقشه های تاریخی) در مطالعه تاریخ است.

۱۶ – نقشه های تاریخی چه اطلاعاتی به ما می دهند؟

پاسخ: نقشه های تاریخی، انواع مختلفی از اطلاعات شامل قلمرو حکومت ها، مرزها، پایتختها، شهرها، بناهای مهم، محل دقیق رویدادها به خصوص جنگ ها، شبکه راه ها، مسیرهای مهاجرت و لشکرکشی ها و تقسیمات اداری و مالیاتی را نمایش میدهند.

۱۷ – امروزه نقشه های تاریخی چه کاربردی دارند؟ (یا چگونه می توانیم از نقشه های تاریخی در مطالعه تاریخ استفاده کنیم؟)

پاسخ: امروزه از نقشه های تاریخی برای ارائه اطلاعات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، جمعیتی و دیگر جلوه های حیات اجتماعی انسان در گذشته استفاده می شود.

۱۸ – در مورد گاه شماری هجری قمری توضیح دهید.

پاسخ: تقویم بیشتر کشورهای اسلامی است. بر پایه گردش ماه به دور زمین تنظیم شده است و مبدأ آن، اوّلِ محّرمِ سالی است که پیامبر(ص) از مکه به مدینه هجرت نمودند.

۱۹ – در مورد تاریخچه گاه شماری هخامنشیان مختصرا توضیح دهید.

پاسخ: در قلمرو هخامنشیان گاه شماری خورشیدی، قمری و بابلی رواج داشته امّا ماه ها بر اساس فرهنگ و آیین ایرانی نام گذاری شده بودند.

۲۰ – چرا زمان و مکان، دو رکن علم تاریخ به شمار می روند؟

پاسخ: چون وقایع تاریخی، در زمان و مکانی مشخص رُخ داده اند.

۲۱ – دو مورد از تفاوت ها و شباهت های تقویم اوستایی با تقویم هجری شمسی را توضیح دهید.

پاسخ: تفاوت ها:

در تقویم اوستایی سال به دوازده ماه سی روزه تقسیم می شود در حالی که در تقویم ه.ش سال به شش ماه سی و یک روزه و پنج ماه سی روزه و یک ماه بیست و نه روزه تقسیم می شود

در تقویم اوستایی علاوه بر نام ماه ها که از نام ایزدان گرفته شده، نام روزهای هر ماه هم از نام فرشتگان و ایزدان گرفته شده بود ولی در تقویم هجری شمسی تنها نام ماه ها از نام فرشتگان گرفته شده است.

تفاوت سوم این است که مبدأ دو تقویم با هم تفاوت دارد. در تقویم اوستایی، مبدأ بر تخت نشستن هر پادشاه بود ولی در تقویم ه.ش مبدأ هجرت پیامبر است.

شباهت ها:

هر دو تقویم سال را به دوازده ماه تقسیم می کنند.

هر دو تقویم سال را به ۳۶۵ روز تقسیم می کنند و هر دو تقویم سال کبیسه دارند.

۲۲ – چهار مورد از عوامل جغرافیایی و محیطی را که بر رویدادهای تاریخی اثرگذار بوده اند، فهرست کنید.

پاسخ: زمین های حاصلخیز بین النهرین

کانال سوئز که منجر به جنگ بین مصر و قدرت های بزرگ جهانی شد.

اهمیت دریای مازندران

معادن طلای آمریکا

۲۳ – دو رویداد تاریخی را که عوامل جغرافیایی در آن نقش مهمی داشته اند، مثال بزنید.

پاسخ: جنگ های ایران و روس بر سر قلمروهای خود

اعراب با اسراییل بر سر سرزمین فلسطین

۲۴ – دو رکن مهم دانش تاریخ چیست؟

پاسخ: زمان و مکان، دو رکن مهم دانش تاریخ به شمار می‌روند

۲۵ – نخستین پرسش تاریخ نگاران چیست؟

پاسخ: نخستین پرسش‌هایی که برای تاریخ نگاران مطرح می‌شود، این است که رویدادهای تاریخی در چه زمانی و کجا رخ داده‌اند

۲۶ – چرا دانش تاریخ، بدون توجه به زمان معنایی ندارد؟

پاسخ: چرا که رویدادهای تاریخی در زمان معینی در گذشته روی داده‌اند و بدون آگاهی از زمان روی دادن آنها، نمی‌توان به درکی منطقی و درستی از تاریخ دست یافت

۲۷ – یکی از دستاوردهای مهم بشر در گذر تاریخ چیست؟

پاسخ: یکی از دستاوردهای مهم بشر، اندازه گیری زمان و ابداع گاه شماری یا تقویم، به شمار می رود

۲۸ – گاه شماری را تعریف کنید؟

پاسخ: گاه‌شماری، نظامی است که انسان برای اندازه‌ گیری دقیق زمان (ماه و سال) ابداع کرده است

۲۹ – ابداع تقویم نتیجه تلاش مشترک چه کسانی است؟

پاسخ: نتیجۀ تلاش مشترک دانشمندان این علوم به حساب می‌آید. در نتیجۀ نیاز به زمان سنجی بود که بشر موفق شد ابزارهایی مانند ساعت‌های آفتابی، آبی و شنی و همچنین وسیلۀ پیچید هتری مثل اُسرلاب را برای رصد خورشید، ماه و دیگر سیارگان و ستارگان اختراع نماید

۳۰ – کدام اقوام باستانی در تنظیم و تدوین گاه شماری پیشگام بودند؟

پاسخ: مردمان بین النهرین (میان رودان) و مصریان باستان، در تنظیم و تدوین گاه شماری پیشگام بودند

۳۱ – در بین النهرین و به خصوص در میان بابلی ها چه نوع گاه شماری رایج بود؟

پاسخ: گاه شماری خورشیدی – قمری رایج بود.

۳۲ – تقسیم بندی گاه شماری خورشیدی قمری را بیان کنید و بابلی اختلاف سال قمری و سال خورشیدی را چگونه رفع می کرد؟

پاسخ: در این گاه‌شماری، سال به ۱۲ ماه قمری ۳۰ یا «خورشیدی قمری» به خصوص در میان بابلی‌ها، گاه‌شماری ۲۹ روزه تقسیم می شد. از آنجایی که سال قمری ۳۵۴ شبانه روز و سال خورشیدی ۳۶۵ و یک چهارم شبانه روز است، برای رفع این اختلاف، هر سه سال، یک ماه به سال می‌افزودند

۳۳ – گاه شماری مصریان باستان را توضیح دهید.

پاسخ: مصریان نیز گاه شماری خورشیدی دقیق و منظمی داشتند. آنان سال را ۳۶۵ و یک چهارم شبانه روز محاسبه می‌کردند. در گاه شماری مصری، سال به ۱۲ ماه ۳۰ روزه تقسیم می‌شد و پنج روز اضافی، به آخر ماه دوازدهم افزوده می‌گردید. همچنین برای محاسبۀ یک چهارم شبانه روز اضافی، هر چهار سال یک روز به سال می‌افزودند و به قولی کبیسه می‌گرفتند

۳۴ – گاه شماری مسیحیان به دستور کدام پاپ و به کمک چه کسانی اصلاح شد؟

پاسخ: پاپ گِرگُوار سیزدهم به کمک منجّمان بار دیگر گاه شماری مسیحیان را اصلاح کرد

۳۵ – گاه شماری هجری قمری بر چه پایه ای تنظیم شده و مبدا آن چیست؟

پاسخ: گاه‌شماری هجری قمری که تقویم رایج بیشتر کشورهای اسلامی به شمار می‌رود، بر پایۀ گردش ماه به دور زمین تنظیم شده است و مبدأ آن، اوّلِ محّرمِ سالی است که پیامبر از مکه به مدینه هجرت کرد

۳۶ – تقویم راج بیشتر کشورهای اسلامی چیست؟

پاسخ: گاه‌شماری هجری قمری

۳۷ – در دوره هخامنشیان چه نوع گاه شماری رایج بود و ماه های آن بر چه اساسی نامگذاری شده بود؟

پاسخ: محتوای سنگ‌نوشته‌های بیستون و تخت جمشید نشان می‌دهند که گاه‌شماری خورشیدی قمری بابلی در قلمرو هخامنشیان رواج داشته است، اما ماه‌ها براساس فرهنگ و آیین ایرانی نام گذاری شده بودند.

۳۸ – در دوره اشکانیان چه نوع گاه شماری رایج بود؟

پاسخ: در دورۀ اشکانیان، گاه‌شماری‌های بابلی، سلوکی و اوستایی متداول بود

۳۹ – در گاه شماری اوستایی ماه ها و روزهای هر ماه با چه اسامی نامگذاری شده بود؟

پاسخ: در گاه‌شماری اوستایی ماه‌ها و روزهای هر ماه با اسامی ایزدان و فرشتگان نام گذاری شده بود.

۴۰ – در ایران دوران اسلامی چه نوع گاه شماری رایج بود؟

پاسخ: در ایرانِ دوران اسلامی گاه‌شماری هجری قمری رایج گردید، اما در کنار آن گاه‌شماری‌های دیگری مانند یزدگردی، جلالی، دوازده حیوانی و هجری خورشیدی نیز رواج یافت

۴۱ – یکی از دقیق ترین گاه شماری جهان چه نام دارد؟

پاسخ: گاه‌شماری جلالی یکی از دقیق‌ترین گاه‌شماری‌های جهان است

۴۲ – گاه شماری هجری خورشیدی از چه سالی در ایران رایج شد و بر چه اساسی تنظیم شده است؟

پاسخ: گاه‌شماری هجری خورشیدی که از سال ۱۳۰۴ ش. در ایران رسمیت یافت، بر اساس آن تنظیم شده است

۴۳ – کرونولوژی چیست؟

پاسخ: نظم و ترتیب رویدادها که به آن گاه‌شماری (کرونولوژی) می گویند

۴۴ – گاه‌شماری هجری ……… که از سال ۱۳۰۴ ش. در ایران رسمیت یافت، بر اساس آن تنظیم شده است

پاسخ: خورشیدی

۴۵ – گاه‌شماری ………. یکی از دقیق‌ترین گاه‌شماری‌های جهان است

پاسخ: جلالی

۴۶ – در گاه‌شماری ……… ماه‌ها و روزهای هر ماه با اسامی ایزدان و فرشتگان نام گذاری شده بود

پاسخ: اوستایی

۴۷ – مبدأ گاه شماری ……… به تخت نشستن هر پادشاه بود

پاسخ: اوستایی

۴۸ – گاه‌شماری ………. که تقویم رایج بیشتر کشورهای اسلامی به شمار می‌رود

پاسخ: هجری قمری

۴۹ – ………. در آغاز، گاه‌شماری دقیقی نداشتند، به همین دلیل در سال ۴۶ ق.م. امپراتور روم (ژولیوس سزار) دستور داد گاه‌شماری رومی براساس گاه شماری مصری اصلاح شود

پاسخ: رومیان

۵۰ – ………. نیز گاه شماری خورشیدی دقیق و منظمی داشتند

پاسخ: مصریان

۵۱ – ………..، دو رکن مهم دانش تاریخ به شمار می‌روند

پاسخ: زمان و مکان

۵۲ – تولّد حضرت مسیح به عنوان مبدأ گاه‌شماری ………تعیین شد

پاسخ: رومیان

۵۳ – در دوره …………، گاهشماری های بابلی، سلوکی و اوستایی متداول بود

پاسخ: اشکانیان

سری دوم سوالات متن درس ۲ تاریخ دهم

۱- دو رکن مهم دانش تاریخ را نام ببرید؟

 زمان و مکان تقویم و جغرافیا)

۲- چرا دانش تاریخ بدون توجه به زمان بی معنا خواهد بود؟

 زیرا رویدادهای تاریخی در زمان معینی در گذشته روی داده اند و بدون آگاهی از زمان روی دادن آنها، نمی توان به درک منطقی و درستی از تاریخ دست یافت.

۳- یکی از دستاوردهای مهم بشر در گذر تاریخ را نام ببرید؟

 اندازه گیری زمان و ابداع گاهشماری یا تقویم

۴- گاه شماری را تعریف کنید؟

نظامی است که انسان برای اندازه گیری دقیق زمان (ماه و سال) ابداع کرده است.

۵- دانش اندازه گیریزمان بیشتر با چه علومی ارتباط می یابد؟

 علومی مانند ریاضیات، نجوم و فیزیک

۶- ابداع تقویم نتیجه تلاش مشترک دانشمندان کدام علوم است؟

دانشمندان علوم ریاضی، نجوم و فیزیک

۷- نیاز به سنجش زمان توسط بشر در گذشته، باعث اختراع چه ابزارهایی شد؟

باعث اختراع ابزارهایی مانند ساعت های آفتابی، آبی و شنی و همچنینی اصطرلاب برای رصد خورشید، ماه و ستارگان

۸- کدام اقوام باستانی در تنظیم و تدوین گاه شماری پیشگام بودند؟

 مردم بین النهرین و مصریان باستان

۹- در بین النهرین و بخصوص در میان بابلی ها، گاه شماری ……………….. رایج بود.

گاه شماری خورشیدی – قمری

۱۰- تقسیم بندی گاه شماری بابلی را بیان کنید؟

در این گاه شماری، سال به ۱۲ ماه قمری ۳۰ یا ۲۹ روزه تقسیم می شد

۱۱- چرا و چگونه در تقویم بابلی اختلاف بین سال خورشیدی و قمری را رفع می کردند؟

از آنجایی که سال قمری ۳۵۴ شبانه روز و سال خورشیدی ۳۶۵ و یک چهارم شبانه روز است، برای رفع این اختلاف، هر سه سال یک ماه به سال می افزودند.

همچنین ببینید:سوالات متن اقتصاد دهم

۱۲- گاه شماری مصریان باستان را توضیح دهید؟

مصریان نیز گاهشماری خورشیدی دقیق و منظمی داشتند. آنان سال را ۳۶۵ و یک چهارم شبانه روز محاسبه می کردند. در گاه شماری مصری، سال به ۱۲ ماه ۳۰ روزه تقسیم می شد و پنج روز اضافی، به آخر ماه دوازدهم افزوده می گردید. همچنین برای محاسبه یک چهارم شبانه روز اضافی، هر چهار سال یک روز به سال می افزودند و به قولی کبیسه می گرفتند.

۱۳- در سال۴۶ ق.م امپراتور روم ……………………. دستور داد گاه شماری رومی بر اساس …………… اصلاح شود؟

ژولیوس سزار – گاهشماری مصری

۱۴- در چه تاریخی و تحت چه شرایطی، تولد مسیح به عنوان مبدأ گاه شماری رومی انتخاب شد؟

حدود دو قرن پس از آنکه امپراتوری روم دین مسیحیت را رسمیت بخشید، در سال ۵۲۵ میلادی، این کار صورت گرفت

۱۵- اصلاح گاهشماری مسیحیان به دستور کدام پاپ و با کمک چه کسانی صورت گرفت؟

پاپ گرگوار سیزدهم با کمک منجمان این گاهشماری را اصلاح کرد.

۱۶- گاه شماری مسیحی، امروزه به نام ……………………………………………… شناخته می شود.

گاهشماری میلادی

۱۷- گاه شماری هجری قمری، در کدام کشورها رایج است؟

در کشورهای مسلمان

۱۸- گاه شماری هجری قمری بر چه پایه ای تنظیم شده و مبدأ آن چیست؟

بر پایه گردش ماه به دور زمین تنظیم شده و مبدأ آن اول ماه محرم سالی است که پیامبر از مکه به مدینه هجرت کرد.

۱۹- از روی چه اسنادی می تونیم پی ببریم که در قلمرو هخامنشیان، گاهشماری خورشیدی – قمری بابلی رایج بوده است؟

محتوای سنگ نوشته های بیستون و تخت جمشید این موضوع را نشان می دهد

۲۰- گاهشماری بابلی وقتی وارد قلمرو هخامنشیان شد، چه تغییری در آن انجام شد؟

ماههای آن بر اساس فرهنگ و آیین ایرانی نام گذاری شدند.

۲۱- گاهشماری های رایج در قلمرو اشکانیان را نام ببرید؟

بابلی، سلوکی و اوستایی

۲۲- در دوره ساسانیان، گاهشماری …………………………………….. که گاهشماری …………………………………… محسوب می شد، در ایران رایج گردید.

اوستایی – دینی زرتشتیان

۲۳- گاهشماری اوستایی رایج در دوره ساسانیان را توضیح دهید؟

در این گاهشماری، سال به ۱۲ ماه خورشیدی ۳۰ روزه تقسیم می شد. سپس پنج روز اضافی را به نام اندرگاه به آخر ماه دوازدهم می افزودند.

۲۴- مبدأ گاهشماری اوستایی چه بود؟

به تخت نشستن هر پادشاه

۲۵- مشکل گاهشماری اوستایی ساسانی چه بود؟

از آنجا که در این گاهشماری، سال را ۳۶۵ شبانه روز می گرفتند، در هر ۴ سال یک شبانه روز و در هر ۱۲۰ سال ۳۰ شبانه روز از سال حقیقی عقب می افتاد.

۲۶- در دوره ساسانیان، برای رفع مشکل گاهشماری خود چه کردند؟

برای رفع این مشکل بعد از هر ۱۲۰ سال، یک ماه به دوازده ماه سال اضافه می کردند.

۲۷- اسامی روزها و ماهها در تقویم اوستایی از کجا الهام می گرفت؟

در این گاهشماری، ماهها و روزهای هر ماه با اسامی ایزدان و فرشتگان نام گذاری شده بود. 

۲۸- در ایران دوره اسلامی کدام گاهشماری رایج گردید؟

هجری قمری

۲۹- در ایران دوره اسلامی، کدام گاهشماری ها در کنار گاهشماری هجری قمری قرار گرفتند؟

گاهشماری های یزدگردی، جلالی، دوازده حیوانی و هجری خورشیدی

۳۰- گاهشماری………………………… یکی از دقیق ترین گاهشماری های جهان است.

گاهشماری جلالی

۳۱- کدام گاهشماری در ایران ، بر اساس گاهشماری جلالی تنظیم شده است؟

گاهشماری هجری خورشیدی

۳۲- چرا لازم است که گاهشماری های مختلف با هم تطبیق داده شوند؟

زیرا رویدادهای مختلف در سرزمینها و کشورهای مختلف ، در طول تاریخ با چند نوع گاهشماری ثبت و نگارش شده اند. بنابر این برای روشن شدن و تفهیم درست زمان رویداد ها نیاز به تطبیق وجود دارد

۳۳- کرونولوژی چیست؟

علمی که نظم و ترتیب رویدادها را معین می کند کرونولوژی گفته میشود

۳۴- خط زمان چه کمکی به نظم و ترتیب رویدادهای تاریخی می کند؟

خط زمان ابزار مناسبی است که بوسیله آ« می توان رویدادهای یک دوره یا دوران های مختلف تاریخی را به ترتیب زمان وقوع آنها بر روی نمودار نشان داد

۳۵- چرا مکان رکن مهمی در مطالعه تاریخ است؟

زیرا همه وقایع و تحولات تاریخی در بستر مکان و محیط رخ می دهند ، عوامل جغرافیایی تأثیر مهمی بر زندگی مردم نواحی مختلف دارد

۳۶- چرا مورخان و محققان در طول تاریخ برای بررسی رویدادهای تاریخی ، به عوامل جغرافیایی توجه می کردند؟

زیرا در طول تاریخ، عوامل جغرافیایی مانند آب، خاک، پستی ها و بلندی ها، آب و هوا، موقعیت سرزمینی و ارتباطی و دسترسی به دریاها و آبهای آزاد، تأثیر مهمی بر زندگی مردمان نواحی مختلف داشته است

۳۷- کاربرد جغرافیای تاریخی را بیان کنید؟

جغرافیای تاریخی به مطالعه مناطق و سرزمین های مختلف در گذشته می پردازد و تأثیر محیط طبیعی و عوامل جغرافیایی را بر رویدادهای تاریخی مانند شکل گیری تمدن ها، مهاجرت ها، پیروزی ها و شکست ها، برپایی سکونتگاهها و شهرها و ایجاد و گسترش راهها و … مطالعه می کند.

۳۸- در مطالعه تاریخ، نقشه ها چه اهمیتی دارند؟

نقشه های تاریخی، انواع مختلفی از اطلاعات شامل قلمرو حکومت ها، مرزها، پایتخت ها، شهرها، بناهای مهم، محل دقیق رویدادها به خصوص جنگ ها، شبکه راهها، مسیرهای مهاجرت و لشکرکشی ها و تقسیمات اداری و مالیاتی را نمایش می دهند.

۳۹- امروزه از نقشه های تاریخی چه استفاده ای می شود؟

برای ارائه اطلاعات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، جمعیتی و دیگر جلوه های حیات اجتماعی انسان در گذشته استفاده می شود. 

پرسش های نمونه درس دوم تاریخ دهم

۱- چرا زمان و مکان، دو رکن علم تاریخ به شمار می روند؟

چون هر رویداد تاریخی در یک واحد زمانی و مکانی رخ می دهد.

۲– دو مورد از تفاوت ها و شباهت های تقویم اوستایی با تقویم هجری شمسی را توضیح دهید؟

تفاوت اول اینکه در تقویم اوستایی سال به دوازده ماه سی روزه تقسیم می شود در حالی که در تقویم ه.ش سال به شش ماه سی و یک روزه و پنج ماه سی روزه و یک ماه بیست و نه روزه تقسیم می شود تفاوت دوم این است که در تقویم اوستایی علاوه بر نام ماهها که از نام ایزدان گرفته شده، نام روزهای هرماه هم از نام فرشتگان و ایزدان گرفته شده بود ولی در تقویم هجری شمسی تنها نام ماه ها از نام فرشتگان گرفته شده – تفاوت سوم این است که مبدأ دو تقویم با هم تفاوت دارد. در تقویم اوستایی، مبدأ بر تخت نشستن هر پادشاه بود ولی در تقویم ه.ش مبدأ هجرت پیامبر است. اولین شباهت این است که هر دو تقویم سال را به دوازده ماه تقسیم می کنند – هر دو تقویم سال را به ۳۶۵ روز تقسیم می کنند و هردو تقویم سال کبیسه دارند.

٣- پنج مورد از عوامل جغرافیایی و محیطی را که بر رویدادهای تاریخی اثرگذار بوده اند، فهرست کنید؟

الف) زمین های حاصلخیز بین النهرین باعث ایجاد اولین تمدنها در جهان شد.

ب) کانال سوئز منجر به جنگ بین مصر و قدرتهای بزرگ جهانی شد.

پ) اهمیت دریای مازندران یکی از علل جنگ بین ایران و روس در زمان قاجار بود.

ت) تنوع محصولات گیاهی و کشاورزی در هند موجب تصرف آن کشور توسط انگلیسی ها شد. ث) مناسب بودن آب و هوا برای زندگی موجب مهاجرت آریایی ها به فلات ایران شد. ج) وجود معادن طلا موجب مهاجرت خاندان هایی از اروپاییان به آمریکا شد.

۴- دو رویداد تاریخی را که عوامل جغرافیایی در آن نقش مهمی داشته اند، مثال بزنید؟

جنگ های ایران و روس در زمان قاجار – جنگ اعراب مسلمان با ایرانی ها در صدر اسلام به امید دست یافتن به زمینهای ثروت خیز ایران – تصرف آفریقای جنوبی توسط انگلیسی ها برای معادن طلا و موقعیت جغرافیایی آن کشور – مقاومت آریوبرزن در مقابل اسکندر مقدونی در کوههای سمت فارس – نبرد دریایی سالامیس بین ایرانیان و یونانیان در زمان خشایارشا در تنگه سالامیس

۵- چگونه می توانیم از نقشه های تاریخی در مطالعه تاریخ استفاده کنیم؟

نقشه های تاریخی، انواع مختلفی از اطلاعات شامل قلمرو حکومت ها، مرزها، پایتخت ها، شهرها، بناهای مهم، محل دقیق رویدادها به خصوص جنگ ها، شبکه راهها، مسیرهای مهاجرت و لشکرکشی ها و تقسیمات اداری و مالیاتی را نمایش می دهند.