در این نوشته با سوالات متن درس دوم منطق دهم همراه شما دهمی های رشته انسانی هستیم. در این نوشته با سوالات متن شامل سوالات تشریحی سوالات درست و غلط سوالات نقطه چین و پرکردنی همراه شما هستیم

همچنین در ادامه جزوه پرسش و پاسخ درس دوم منطق دهم با حل کامل تمرین ها و فعالیت های تکمیلی این درس همراه شما هستیم.

سوالات متن درس دوم منطق دهم

سوالات تشریحی 

۱- چرا در منطق به بحث الفاظ توجه می شود؟

زیرا برای بیان و انتقال افکار خود به دیگران از الفاظ استفاده می کنیم. خطای در الفاظ و معنای آنها می تواند باعث خطا در

اندیشیدن (تعریف و استدلال) شود.

۲- مشخص کنید کلماتی که زیر آنها خط کشیده شده ، درباره خود لفظ اند یا در مورد امری ذهنی یا امری در جهان خارجی؟

الف) «حیدر جلالی، ۹ حرف دارد.

ب) شعر از غزل کلی تر است

ج) ماشین حسین اروندی است.

جواب : الف) زبانی یا لفظی

ب) ذهنی

ج) خارجی

۳- اصطلاحات زیر را تعریف کنید:

الف) اشتراک لفظی

ب) مغالطه اشتراک لفظی

ج) مغالطه توسل به معنای ظاهری 

د) مغالطه نگارشی کلمات و مغالطه ابهام در مرجع ضمیر

الف) چند معنای متعدد به کمک یک لفظ واحد بیان می شوند. مانند شیر

ب) اشتباه گرفتن کلماتی که ظاهری مشترک دارند . این مغالطه یکی از شایع ترین انواع خطاهای ذهنی است

ج) به کار بردن معانی مطابقی، تضمنی و التزامی کلمات به جای یکدیگر

د) عدم رعایت دقیق علائم سجاوندی و اعراب و حرکات کلمات، یا املاء و دیکته کلمات و استفاده از عبارات دو پهلو که ناشی از مشخص نبودن مرجع ضمیر است.

۴- نوع مغالطه های زیر را مشخص کنید.

الف) او گفت که این لپ تاپ من است. مغالطه ابهام در مرجع ضمیر

ب) سکوت جایز نیست در مورد فیلتر شدن تلگرام اعتراض کنید. مغالطه نگارشی کلمات

۵- اقسام دلالت لفظ بر معنا را نام ببرید و برای هر یک مثالی بیاورید.

دلالت مطابقی: دلالت لفظ بر معنا که مطابق با معنای اصلی لفظ است ( دلالت بر کل معنا) موبایلی خریدم.

دلالت تضمنی: دلالت لفظ بر معنا که متضمن) دربردارنده ) بخشی از معنای اصلی لفظ است(دلالت بر جزء معنا) موبایلم شکست.

دلالت التزامی: دلالت لفظ بر معنا که بر لازمه یک شیء دلالت می کند : موبایل بارانم کردی.

۶- در تصویر زیر مراد از « پروانه شو» کدامیک از اقسام دلالت لفظ بر معنی است؟

سوالات متن درس دوم منطق دهم

سوالات متن درس دوم منطق دهم

دلالت التزامی

۷- اگر لفظ مطابق با معنای اصلی لفظ دلالت کند چه نامیده می شود؟

مطابقی

۸- دلالت لفظ بر بخشی از معنای اصلی چه نوع دالتی است؟

تضمنی

۹- اقسام سه گانه دلالت مطابقه تضمن التزام از اقسام چه دلالتی هستند؟

لفظ بر معنا

۱۰- به ترتیب در جمله های « قلم شکست » ، « قلم را در کیفم گذاشتم »، « او قلم نافذی دارد » لفظ قلم به ترتیب دارای چه نوع دلالتی است ؟

تضمنی – مطابقی – التزامی

۱۱- نوع دلالت لفظ بر معنا را در عبارات زیر تعیین کنید:

(مطابقه – تضمن – التزام)

الف ) بارسلونا در سال ۲۰۱۸ جام حذفی اسپانیا را برد .

ب) پژو ۲۰۶ من خراب شد.

ج) پای چمبرلین در بازی نیمه نهایی لیورپول و آس رم شکست.

د) برنامه تلگرام از موبایل من حذف شد. .

و) برای تنفس بهتر در هوای گرد و غبار سوسنگرد ماسکی خریدم

ه) کاسه صبر زین الدین زیدان لبریز شد .

جواب: الف) التزامی

ب) تضمن

ج) تضمن

د) مطابقه و مطابقه

ه) التزامی

 ۱۲- در کدام گزینه لفظ دست دارای دلالت تضمن است؟

الف) دست بالای دست بسیار است.

ب) قبل از غذا دستهایمان را می شوییم.

ج) دوست آن است که گیرد دست دوست.

د) باید دست اجانب را از کشور کوتاه کرد.

جواب: ب

۱۳- دلالت التزامی در کدام گزینه درست ذکر نشده است؟ 

الف) دلم باران می خواهد و چتری خراب

ب) او گرگ بالان دیده است

ج) دو تیم فوتبال کشور گاوبندی کردند.

د) گوشی ام را پیدا کردم .

جواب: د

۱۴- کدام گزینه در مورد دلالت مطابقه درست است ؟

الف) تو قلبم را شکستی

ب ) دست غم بر سر زنید کشته شد عباس من

ج) برای تنفس بهتر در هوای گرد و غبار سوسنگرد ماسکی خریدم

د) در ماتت دلها کباب است.

جواب: ج

جاهای خالی را با استفاده از کلمات مناسب کامل کنید.

1- میان حیطه ذهن، زبان … ارتباط وجود دارد و خطا در یکی از آنها باعث خطا در سایر موارد شود.

خارج

٢- وظیفه …جلوگیری از خطای اندیشه و ذهن است وذهن با دو حیطه زبان وجهان خارج ارتباط دارد.

منطق

۳- برای بیان و انتقال افکار خود به دیگران از ……………….. استفاده می کنیم .

الفاظ

۴-علم منطق وابسته به زبانی خاص ……….

نیست

۵- …… یعنی اینکه در هر زبانی، گاه چند معنای متعدد به کمک یک لفظ واحد بیان می شوند.

اشتراک لفظی 

۶- دلالت لفظ بر معنا که مطابق با معنای اصلی لفظ است دلالت ………………. می گویند.

مطابقی

۷- دلالت لفظ بر معنا که متضمن بخشی از معنای اصلی لفظ است دلالت ……………………… می گویند.

تضمنی

۸- به کار بردن معانی مطابقی، تضمنی و التزامی کلمات به جای یکدیگر به خطایی منتهی می شود که آن را مغالطه…….. می نامند.

توسل به و معنای ظاهری

۹-عدم رعایت دقیق علائم سجاوندی ، حرکات کلمات، و یا …… کلمات باعث پدید آمدن مغالطه نگارشی کلمات می شود.

دیکته یا املاء 

۱۰- بخشی از کار …………..، بررسی صحت علائم سجاوندی و در صورت نیاز، حرکت گذاری برخی از کلمات و نیز اصلاح غلط های املایی است.

ویراستاران

تعیین کنید کدام عبارت صحیح و کدام غلط می باشد .

1- میان سه حیطه ذهن، زبان وخارج ارتباط وجود دارد و خطا در یکی از آنها باعث خطا در سایر موارد شود.

درست

٢- وظیفه منطق جلوگیری از خطای اندیشه و ذهن است و ذهن با دو حیطه زبان وجهان خارج ارتباط دارد.

درست

۳- برای بیان و انتقال افکار خود به دیگران از منطق استفاده می کنیم .

نادرست

۵-علم منطق وابسته به زبانی خاص است.

نادرست

۶- اشتراک لفظی یعنی اینکه در هر زبانی، گاه چند معنای متعدد به کمک یک لفظ واحد بیان می شوند.

درست

۷- دلالت لفظ بر معنا که مطابق با معنای اصلی لفظ است دلالت تضمنی می گویند.

نادرست

۸- دلالت لفظ بر معنا که متضمن بخشی از معنای اصلی لفظ است دلالت التزامی می گویند.

نادرست

همچنین ببینید: سوالات متن تاریخ دهم انسانی

۹- دلالت لفظ بر معنا که بر لازمه یک شیء دلالت می کند دلالت التزامی می گویند.

درست

۱۰-به کار بردن معانی مطابقی، تضمنی و التزامی کلمات به جای یکدیگر به مغالطه توسل به معنای ظاهری منجر می شود.

درست

۱۱- اشتباه در کتابت و نگارش نمی تواند باعث پدید آمدن خطای ذهنی شود .

نادرست

۱۲-معانی را می توان به دو صورت کتبی و شفاهی به دیگران منتقل کرد.

درست

۱۳-عدم رعایت دقیق علائم سجاوندی و حرکات کلمات، و املای کلمات باعث پدید آمدن مغالطه نگارشی کلمات می شود.

درست

۱4استفاده از عبارات دو پهلو می توانند باعث بروز خطای اندیشه شوند.

درست

پاسخ تمرینات درس دوم منطق دهم

تمرین با تغییر علائم سجاوندی، معانی مختلف جملات زیر را مشخص کنید:

 یک کنفرانس علمی در مورد حفاری چاه های نفت در شهر بوشهر برگزار می شود. یک کنفرانس علمی در مورد حفاری چاه های نفت در شهر بوشهر، برگزار می شود. یک کنفرانس علمی در مورد حفاری چاه های نفت، در شهر بوشهر برگزار می شود.

معنای کلمات زیر را بنویسید:

ارز : قیمت

عرض: معانی مختلفی و متعددی دارد از جمله پهنا در برابر طول

 ارض: زمین

ملک: کشور و پادشاهی

ملک: پادشاه یا فرشته

ملک: مالکیت و دارایی

مغالطه ابهام در مرجع ضمیر استفاده از عبارات دو پهلو که ناشی از مشخص نبودن مرجع ضمیر است ، می توانند باعث بروز خطای اندیشه شوند.

به مثال های زیر توجه کنید و سعی کنید دو معنای متفاوت از آنها برداشت کنید:

رستم بر اسب نشست، دستی برسرش کشید و حرکت کرد. جواب: مرجع سرش مشخص نیست . سر اسب یا سر رستم پلنگ به دنبال آهو بود که شکارچی به او شلیک کرد. جواب: مرجع او مشخص نیست . پلنگ مقصود است یا آهو

تمرین دو پهلو بودن عبارتهای زیر را توضیح دهید:

فرمانروای ظالمی یکی از مبارزان را دستگیر کرد و با او شرط کرد در صورتی که به فلان شخصیت در ملا عام دشنام دهد، او را آزاد خواهد کرد. مبارز در برابر مردم گفت: ای مردم. فرمانروا از من خواسته است فلان شخصیت را لعنت کنم، پس لعنت خدا بر او باد! جواب: مرجع او در عبارت لعنت خدا بر او باد مشخص نیست. و جمله دو پهلو شده است و مشخص نیست مقصود از لعنت، لعنت بر حاکم یا لعنت بر شخصی که حاکم دستور لعن او را داده بود.

سارا کتاب های برادرش را به احمد داد. در اینجا برادرش مشخص نیست برادر سارا یا برادر احمد یعنی «مشخص نیست ضمیر (ش) به احمد یا سارا برمی گردد».

پاسخ فعالیت های تکمیلی درس دوم منطق دهم

1- در عبارات زیر امکان پدید آمدن چه برداشتهای متفاوتی وجود دارد؟ توضیح دهید .

الف) خانم پزشکی دیروز به عیادت بیماران آمد. مغالطه نگارشی کلمات : خانم پزشکی معانی متععد دارد .

( خانم پزشکی یعنی خانمی که فامیل او پزشکی است. خانم پزشکی به معنای خانمی که کارش پزشکی است.] خانم پزشکی یعنی زن یک پزشک و یک بار (،) بعد از خانم گذاشته شود و خطاب به خانم گفته شود : خانم ، پزشکی ] دیروز به عیادت بیماران آمد. یعنی به خانم می گوییم که یک پزشک به عیادت بیماران آمد.

ب) او گفت که این کتاب من است. مغالطه ابهام در مرجع ضمیر:

او گفت که این کتاب مال خودش است. او گفت که این کتاب مال من گوینده مطلب است.

ج) مردم در پاسخ سخنرانی که می گفت :

«افزایش بودجه عمرانی دولت صحیح نیست»، گفتند : « صحیح است ، ع صحیح است.»

مغالطه ابهام در مرجع ضمیر: مردم گفته اند که سخن تو صحیح است. مردم گفته اند که سخن تو صحیح نیست و افزایش بودجه عمرانی دولت صحیح است.

د) چون از و گشتی همه چیز از تو گشت.

مغالطه ابهام در مرجع ضمیر: از و گشتن به دو معنی بکار می رود . معنی اول اگر از آن او شدی همه چیز از آن تو شد. معنی دوم اگر به او پشت  کردی همه چیز به تو پشت خواهد کرد.

ه) سعید همسایه اش را تکریم می کند. او فرد متدینی است.

مغالطه ابهام در مرجع ضمیر: ضمیر او می تواند خطاب به سعید باشد پس بگوییم سعید فرد متدینی است. ضمیر او می تواند خطاب به همسایه سعید باشد پس بگوییم همسایه سعید فرد متدینی است.

و) عفو لازم نیست اعدامش کنید.

مغالطه نگارشی کلمات عفو لازم نیست، اعدامش کنید؛ عفو، لازم نیست اعدامش کنید

٢- الف) با مراجعه به درس چهاردهم کتاب علوم و فنون ادبی (۱) کدام یک از اقسام جناس، می تواند باعث مغالطه اشتراک لفظ شود. جواب: جناس تام (در جناس تام، لفظ از نظر کتابت و تلفظ یکی است و معنا مختلف است)

ب) یک مثال از اشتراک لفظ در ادبیات ذکر کنید که باعث زیبایی کلام شده باشد.

هر مثال مناسبی قابل قبول است. مانند: برادر که در بند خویش است، نه برادر نه خویش است.

ج) در کنایه و استعاره در ادبیات از دلالت مطابقه استفاده می شود یا دلالت التزامی؟

دلالت التزامی

٣- نوع دلالت الفاظ زیر را از میان مطابقه، تضمن و التزام، مشخص کنید:

الف) او حاتم بخشی می کند. التزامی

ب) دزد ماشینم را برد. مطابقه

ج) کفشم را واکس زدم. د

) خانه خرابم کردی. التزامی

۴- نوع مغالطات زیر را تعیین کنید:

الف) چرا تمرینها را حل نمی کنی و نشسته ای کتاب داستان می خوانی؟ چون دبیرمان گفت بروید مطالعه کنید؛ نگفت بروید تمرین حل کنید.

جواب: مغالطه توسل به معنای ظاهری : دلالت التزامی مطالعه ، تمرین حل کردن

ب) سلمانی با تیغ دور سر فردی را اصلاح می کرد که ناگهان تیغ پوست وی را برید. فرد اعتراض کرد که سرم را بریدی مسلمانی گفت: سر بریده که حرف نمی زند؟

 جواب: مغالطه توسل به معنای ظاهری دلالت تضمنی سرم را بریدی ، پوست سرم را بریدی

۵- نشان دهید چگونه با تغییر حرکات کلمات زیر معنای آنها تغییر می کنند

 کشت، شکر، سم، سحر، نشسته کشت، گشت، شکر، شگر، شم، سم؛ سحر، سیحر؛ نشسته، نشسته.

تهیه کننده سوالات متن درس دوم منطق دهم: جناب آقای حیدر جلالی

برای مشاهده سایر دروس سوالات متن منطق دهم روی عبارت لینک دار کلیک کنید.