سوالات متن درس ۴ تاریخ دهم انسانی+پاسخ پرسش های نمونه

در این نوشته با سوالات متن درس ۴ تاریخ دهم انسانی همراه شما دهمی های انسانی هستیم در ادامه می توانید جزوه پرسش و پاسخ درس چهارم تاریخ پایه دهم رشته انسانی را به همراه جواب پرسش های نمونه این درس را مشاهده کنید.

سری اول سوالات متن درس ۴ تاریخ دهم

۱ – پیش از تاریخ چه دوره ای است؟

پاسخ: به دورانی طولانی از زندگی انسان گفته می شود که با ظهور او در پهنه ی گیتی آغاز شد و تا اختراع خط و گسترش تمدن در حدود ۵۰۰۰ سال پیش به طول انجامید. آگاهی ما از این دوره، متّکی بر کاوش های باستان شناسی است.

۲ – انسان شناسان مراحل زندگی انسان های پیش از تاریخ را (بر اساس اقتصاد معیشتی و ابزارهای متناسب) به چند دوره تقسیم نموده اند؟

پاسخ: الف) دوره گردآوری خوراک

ب)دوره تولید خوراک

شواهد دلالت بر آن دارد که نخستین انسان واره ها در علف زارهای آفریقا می زیستند و بعدها به اروپا و آسیا کوچ کردند.

۳ – دوره ی گردآوری خوراک چه دوره ای بود؟ شرح دهید.

پاسخ: انسان های نخستین، شیوه ای از زندگی را پدید آوردند که بر دوره گردی، شکار جانوران و گردآوری دانه، میوه و ریشه ی گیاهان و درختان برای تأمین خوراک استوار بود. این شیوه از زندگی، تا چندین میلیون سال دوام آورد و تغییر و تکامل آن بسیار کُند و محدود بود. سالیان درازی مردان در دسته های کوچک به شکار می رفتند و زنان به جمع آوری بقایای خوردنیِ گیاهان و میوه درختان می پرداختند.

تراشیدن سنگ و ساخت ابزارهای ساده سنگی کشف آتش، گسترش استفاده از غار، ساخت ابزارهای نوک تیز و خراشنده از سنگ چخماق، ساخت ابزارهای سنگی تیغه دار، ساخت اشیای تزیینی سنگی، ساخت ابزار از استخوان (دورهی پارینه سنگی)

ابداع تیر و کمان و ابزارهای ترکیبی، گسترش صید آبزیان و پرندگان (دوره فراپارینه سنگی(

آغاز اهلی کردن حیوانات، آغاز کشاورزی، ساخت ظروف، آغاز روستانشینی، آغاز سفالگری، استفاده از مس به روش چکش کاری (دوره ی نوسنگی)

استفاده از فلز مس و استخراج طلا و نقره، ابداع چرخ سفالگری، آغاز شهرنشینی (دوره مس و سنگ)

ابداع خط و نگارش، گسترش شهرنشینی، شکل گیری نخستین تمدن ها (دوره مفرغ(

نکته: در تپه چُغاگُالن در شهرستان مهران واقع در استان ایلام، بقایای دانه ی غلات کشف شده است. آن ها نخستین گردآورندگان خوراک بودند که به کشت گندم و جو روی آورده بودند. .

۴ – دوره تولید خوراک چه دوره ای بود؟

پاسخ: از حدود ۱۲۰۰۰ سال پیش، گروه هایی از مردمانِ گردآورنده خوراک با استفاده از تجربیات گذشته، شروع به کشت برخی گیاهان و اهلی ساختن حیوانات کردند و برای نخستین بار موفق به تولید خوراک شدند. (خاستگاه دیرینه ی کشاورزی را مناطق کوهپایه ای زاگرس در غرب ایران می دانند.)

ـ در عصر نوسنگی، کِشت غلّات و رام کردن جانوران در بیشتر نقاط جهان رواج یافت.

ـ از آنجایی که زنان مسئول گردآوری دانه های گیاهان بودند، به احتمال زیاد، کشت دانه توسط آنان شروع شده باشد.

ـ در عصر نوسنگی، انسان فنّ ساخت ابزارها و ظروف سنگی را ترقّی داد. با ابداع چرخ سفال اقدام به تولید ظروف گلی کرد و با استفاده از پشم حیوانات، موفق به تولید پارچه شد.

ابداع کشاورزی، رویدادی مهم و سرنوشت ساز در زندگی انسان به شمار می رود. برخی از باستان شناسان از این پدیده با عنوان «انقلاب کشاورزی» یاد می کنند و اهمیت و تأثیر آن را در تاریخ بشر همچون »انقلاب صنعتی» در قرن ۱۸ میلادی می دانند.

۵ – مهمترین پیامدهای کشاورزی چیست؟

پاسخ: از دوره گردی به یکجانشینی روی آورده و نخستین روستاها را به عنوان سکونتگاه های دائم، ایجاد کردند.

به دلیل تولید اضافه بر نیاز، عده ای به فعّالیت های دیگری غیر از تولید خوراک مثل ابزارسازی، سفالگری و پارچه بافی روی آوردند و در تولید مهارت یافتند.

داد و ستد میان روستاهای دور و نزدیک به تدریج آغاز شد. آشنایی مردم مناطق مختلف با آداب و رسوم، مهارت ها و اندیشه های یکدیگر فراهم آورد.

خلاصه: کشاورزی و دامداری، یک جانشینی و ایجاد روستا، تولید مازاد بر نیاز، تخصصی شدن کار، شکل گیری تجارت، شکل گیری شهرها و تأسیس تمدن.

۶ – بین النهرین کجا است؟

پاسخ: بین النهرین (میان رودان) به معنای سرزمین های میان دو رود دجله و فرات در کشور کنونی عراق است؛ جغرافیای تمدن بین النهرین فقط محدود به سرزمین های میان این دو رود نیست و شامل تمامی سرزمین های پست غرب فلات ایران می شود.

۷ – اهمیّت بین النهرین در چه بوده است؟

پاسخ: رودهای دجله و فرات از مناطق کوهستانی ترکیه و ارمنستان با پیوستن به کارون، اروندرود را تشکیل می دهند. رسوبات این رودها موجب به وجود آمدن دشت های حاصل خیزی شده است که مهدِ یکی از کُهن ترین تمدّن ها بوده اند.

۸ – مراکز تمدنی در بین النهرین چگونه شکل گرفت؟

پاسخ: کاوش های باستان شناسی در کشور عراق کنونی و جلگه ی خوزستان ایران نشان می دهد که نخستین مراکز تمدنی در حدود ۳۵۰۰ ق.م. در این مناطق شکل گرفته است. کشاورزان کوهپایه ای زاگرس برای نخستین بار در دشت ها و جلگه های مجاور از جمله بین النهرین، شروع به کشاورزی کردند. آن ها با حفر آبراه ها و آبگیرهای متعدد، زمین های وسیعی را در اطراف رودهای دجله و فرات به زیر کشت بردند و محصولات فراوان و مازاد بر نیاز تولید کردند. افزایش جمعیت و تولید مازاد بر خوراک، موجب شد که روستاها گسترش پیدا کنند و سرانجام نخستین شهرها در این منطقه پدید آیند.

۹ – سومر کجا بود و چه شهرهایی داشت؟

پاسخ: اوّلین شهرها در ناحیه ی جنوبی بین النهرین (معروف به سومر) به وجود آمدند. سومر نام یکی از اقوام کهن ساکن در جنوب بین النهرین بود. مهم ترین شهرهای سومر عبارت بودند از اور، اوروک، الگاش و کیش. هر یک از این شهرها به همراه روستاهای پیرامون خود، دارای حکومتی مستقل بودند که به آن ها دولت شهر یا کشور شهر گفته می شد. این دولت شهرها اغلب با یکدیگر در حال رقابت و جنگ به سر می بردند.

۱۰ – درباره ی تمدن سومر شرحی بنویسید؟

پاسخ: صنعتگران سومری علاوه بر مهارت در سفالگری، در ساخت ابزارها و جنگ افزارهای مفرغین (ترکیب مس با قلع) نیز تبحّر خوبی داشتند. لوح های گلی فراوانی به خط میخی و زبان سومری در بقایای شهرهای سومری کشف شده است. احتمالا سومریان مخترع خط بوده اند و نخستین نوشته های جهان متعلق به آنان است.

نکته: بعضی از این لوح ها حاوی آثار ادبی بلند مانند افسانه گیلگَمِش است. موزائیک و پیکره بز مِفرَغی سنگی از مقبره شاهی اور، مربوط به تمدن سومر است.

۱۱ – درباره ی وضعیّت دین و مذهب مردمان سومر توضیح دهید؟

پاسخ: مردم بین النهرین از جمله سومریان، خدایان متعددی را می پرستیدند و اعتقاد داشتند که هر شهر برای خدایی است. آنان برای خدای شهر خویش پرستشگاه باشکوهی برپا نموده و قربانی و هدایای زیادی نثارش می کردند. آنان معتقد بودند که خدایان، انسان ها را برای خدمت به خود آفریده اند و اگر در این کار کوتاهی کنند، خدایان آنان را با فرو فرستادن سیل و طوفان یا خشکسالی تنبیه خواهند کرد. کاهنان به ویژه کاهن اعظم که معمولا از دانش های عصر خود مطلع بودند، به عنوان واسطه میان مردم و خدایان عمل می کردند و از قدرت و ثروت زیادی برخوردار بودند.

نکته: در آغاز، کاهنان پیشوایی دینی را به همراه فرمانروایی سیاسی بر عهده داشتند امّا سرانجام فرماندهان نظامی، قدرت را به دست گرفتند و حکومت را در خانواده خود موروثی کردند.

۱۲ – اقدام سارگُن (فرمانده اکَّد) چه بود؟

پاسخ: قوم اکَّدی که در مرکز بین النهرین می زیست، به فرماندهی سارگُن بر شهرهای سومری در جنوب بین النهرین حمله بردند. سارگُن سپس سرتاسر بین النهرین را به زیر فرمان خود آورد و امپراتوری بزرگی را تشکیل داد که از سواحل شرقی دریای مدیترانه تا کوه های زاگرس امتداد داشت. این امپراتوری مردمان و اقوامی را که دارای اندیشه، آداب و رسوم، صنعت و هنر گوناگونی بودند، یکپارچه و متحد ساخت و موجب تبادل بیشتر فرهنگ و تمدن در بین النهرین شد.

۱۳ – درباره ی امپراتوری سارگن شرحی بنویسید؟

پاسخ: سارگُن فرمانده اکَّد در هنگام حمله به شهرهای سومر سرتاسر بین النهرین را به زیر فرمان خود آورد و امپراتوری بزرگی را تشکیل داد که از سواحل شرقی دریای مدیترانه تا کوه های زاگرس امتداد داشت. این امپراتوری مردمان و اقوامی را که دارای اندیشه، آداب و رسوم، صنعت و هنر گوناگونی بودند، یکپارچه و متحد ساخت و موجب تبادل بیشتر فرهنگ و تمدن در بین النهرین شد. امپراتوری سارگن حدود دو قرن دوام آورد و در پی آن، دورانی از بی ثباتی و ضعف فرا رسید.

۱۴ – چه اقوامی بر بین النهرین تسلّط یافتند؟

پاسخ: الف) اکَّدی ها با فرمانده سارگُن

ب) امَوری (دولت بابلِ قدیم) مشهورترین فرمانروایشان حَمورابی بود.

پ) آشوریان که در شمال بین النهرین می زیستند.

ت) حکومت بابِل جدید

ث) مادها

۱۵ – حَمورابی که بود؟

پاسخ: مشهورترین فرمانروای امَوری (دولت بابلِ قدیم) حَمورابی بود که مناطق وسیعی از بین النهرین را فتح و ضمیمه قلمرو خود کرد.

۱۶ – اقدامات حمورابی چه بود؟

پاسخ: او اقدامات مهمی در زمینه کشورداری، کشاورزی و قانون گذاری انجام داد.

۱۷ – درباره ی حمورابی شرحی بنویسید.

پاسخ: او اقدامات مهمی در زمینه کشورداری، کشاورزی و قانون گذاری انجام داد. شیوه حکومتی که حمورابی بنیان نهاد، مبتنی بر قدرت و اختیارات فراوان پادشاه و اطاعت کامل حاکمان ولایات از او بود. وی مقام پادشاهی را هدیه ای از جانب خداوند به خود می پنداشت.

۱۸ – عمده ی شهرت حمورابی از کجاست؟

پاسخ: بخش عمده ای از شهرت حمورابی در تاریخ، به خاطر قانون نامه ای است که از او برجای مانده و به عنوان نخستین سند قانون گذاری جهان به شمار می رود. این قانون نامه، شامل مجموعه ای از قوانین مربوط به زراعت، آبیاری، کشتیرانی، خرید و فروش برده، ارث، ازدواج و مجازات های انواع جرم ها و جنایت ها است.

۱۹ – درباره ی قانون نامه ی حمورابی توضیحی بدهید.

پاسخ: این قانون نامه، به عنوان نخستین سند قانون گذاری جهان به شمار می رود و شامل مجموعه ای از قوانین مربوط به زراعت، آبیاری، کشتیرانی، خرید و فروش برده، ارث، ازدواج و مجازات های انواع جُرم و جنایت ها است.

۲۰ – تویضحی درباره ی شهر بابل بنویسید.

پاسخ: شهر بابل، پایتخت اَموری ها به واسطه ی داشتن موقعیت مناسب سیاسی و جغرافیایی به یکی از مراکز بزرگ تجارت بین المللی در جهان باستان تبدیل شد و از ثروت و رفاه فراوانی برخوردار گردید. بابل در دوران سلسله های بعدی نیز همچنان شهری بزرگ و آباد بود.

۲۱ – پس از حکومت بابِل قدیم، چه کسانی بر بین النهرین سلطه یافتند؟

پاسخ: پس از ضعف و زوال حکومت بابِل قدیم، آشوریان که قومی جنگجو در شمال بین النهرین بودند، به قدرت رسیدند. حکومت آشور با لشکرکشی های پیاپی به سرزمین های همجوار و غارت و ویران کردن آن ها، بر قلمرو و ثروت خود افزود.

نکته: ساکنان بین النهرین، تمدنی عظیم را پی ریزی کردند که در زمینه های مختلف از جمله سیاست و حکومت، قانون گذاری، معماری و شهرسازی، هنر، صنعت، خط و… به موفقیّت ها و پیشرفت های چشمگیری دست یافت. تمدن بین النهرین بر تمدّن های پس از خود از جمله تمدن ایران در زمان هخامنشیان و نیز تمدن یونان باستان، تأثیر به سزایی گذاشت.

۲۲ – مورّخان، تاریخ مصر باستان را به چند دوره تقسیم می کنند؟

پاسخ: سه دوره. تاریخ مصر باستان را به امپراتوری قدیم، میانه و جدید تقسیم می کنند.

نکته: در دوره امپراتوری قدیم، اهرام سه گانه ساخته شد.

۲۳ – فرعون ها کشور را چگونه اداره می کردند؟ (یا نقش وزیر در زمان فراعنه چه بود؟)

پاسخ: فرعون ها برای اداره امور کشور از وزیر یا شخصی با عنوان کارگزار کل کشور استفاده می کردند که مسئولیت اداره امور اداری، مالی و قضایی را بر عهده داشت.

۲۴ – درباره ی جایگاه و قدرت فراعنه توضیحی بنویسید؟

پاسخ: فرعون از قدرت فوق العاده ای برخوردار بود و اعتبار زیادی در میان مردم داشت. آنچه او انجام می داد، اراده خدایان شمرده می شد و آنچه می گفت از زبان یکی از خدایان بود و فرمان های او می بایست بی چون و چرا اجرا شود. پسر یا هر کدام از اعضای خانواده فرعون، حتی همسر او می توانست جانشین او شود.

۲۵ – درباره ی دین در مصر باستان شرحی بنویسید؟

پاسخ: مصریان باستان خدایان زیادی را می پرستیدند. البته مردم مصر، خدایانشان را مهربان تر و دوستانه تر از خدایان سومری می پنداشتند. شاید به این سبب که زندگی در اطراف نیل آسان تر و مطبوع تر از زندگی در کناره های دجله و فرات بود.

۲۶ – نام چند تن از خدایان مصری را بنویسید.

پاسخ: آمون (خدای خورشید)

ایزیس (خدای نیل و حاصلخیزی)

اوزیریس (خدای زندگی پس از مرگ)

نکته: پسر ایزیس و اوزیریس به نام هور یا هوروس، همان فرعون بود.

۲۷ – آمِن هوتپ چهارم که بود؟ (یا در زمان آمِن هوتپ چهارم چه تحولی در دین مصریان بوجود آمد؟)

پاسخ: آمِن هوتپ چهارم یکی از فراعنه ی مصری بود که کوشید، یگانه پرستی را در شکل پرستش خدای خورشید در مصر ترویج نماید؛ امّا پس از مرگ او، کاهنان که نقش مهمی در فرهنگ مصر داشتند، دوباره پرستش چند خدایی را رایج کردند.

نکته: حضرت یوسف(ع) و حضرت موسی(ع) نیز به احتمال بسیار زیاد در دوران امپراتوری جدید، مردم مصر را به پرستش خدای یگانه دعوت کردند.

۲۸ – مصریان درباره ی زندگی بعد از مرگ چگونه می اندیشیدند؟ (یا چرا مصریان باستان اجساد را مومیایی می کردند؟)

پاسخ: مصریان به زندگی بعد از مرگ باور داشتند و معتقد بودند که روح پس از مرگ مدتی سرگردان می ماند و سپس به جسم انسان باز می گردد. به همین دلیل، اجساد فرعون ها را برای جلوگیری از فاسد شدن جسم، مومیایی می کردند.

۲۹ – درباره ی زندگی اجتماعی مصریان باستان شرحی بنویسید.

پاسخ: اساس زندگی در مصر باستان بر کشاورزی استوار بود. اکثریت جمعیت را کشاورزان تشکیل می دادند. آنان در کشتزارهای اطراف نیل که متعلق به فرعون ها، کاهنان و مقام های حکومتی بود، گندم، جو، خرما و دیگر میوه ها را کشت می کردند. مصریان مردمی صبور و فرمانبر بودند. آموزه ی دینی، آنان را به اطاعت بی چون و چرا از فرمان فرعون ها و مأموران او فرا می خواند. توده های مردم علاوه بر پرداخت مالیات، ناگزیر بودند در ساختن آرامگاه ها، کاخ ها، معابد و نیز با حضور در جنگ ها، برای حکومت بیگاری نمایند.

۳۰ – در یک تقسیم بندی کلی گذشته بشر به چند دوره تقسیم می شود

پاسخ: در یک تقسیم بندی کلی، گذشتهٔ بشر به دورهٔ پیش از تاریخ و دورهٔ تاریخی تقسیم می‌شود

۳۱ – پیش از تاریخ به چه دوره ای گفته می شود؟

پاسخ: پیش از تاریخ، به دورانی طولانی از زندگی انسان گفته می‌شود که با ظهور او در پهنهٔ گیتی آغاز شد و تا اختراع خط و گسترش تمدن در حدود ۵۰۰۰ سال پیش به طول انجامید

۳۲ – آگاهی ما از دوره پیش از تاریخ چگونه است؟

پاسخ: متکی بر کاوش های باستان شناسی است

۳۳ – نخستین انسان واره ها حدود چند سال پیش و در کجا می زیستند؟

پاسخ: نخستین انسا‌ن‌وار‌ه‌ها حدود ۴ میلیون سال پیش در علفزارهای آفریقا می‌زیستند و بعدها گرو‌ه‌هایی از آنان به اروپا و آسیا کوچ کردند

۳۴ – باستان شناسان مراحل زندگی انسان های پیش از تاریخ را بر اساس نوع اقتصاد معیشتی به چند دوره تقسیم گرده اند؟

پاسخ: باستان شناسان مراحل زندگی انسان‌های پیش از تاریخ را بر اساس نوع اقتصاد معیشتی و ابزارهای متناسب با آن به دورهٔ گردآوری خوراک و دورهٔ تولید خوراک تقسیم کرده‌اند.

۳۵ – یکی از اتفاقات مهم دوران پیش از تاریخ چه بود و چه اهمیتی داشت؟

پاسخ: یکی از اتفاقات مهم دوران پیش از تاریخ، افروختن آتش و به کار گرفتن آن بود. این اتفاق، تأثیر بسزایی بر زندگی انسان و ارتباط او با محیط گذاشت

۳۶ – اصلی ترین ماده ای که انسان های نخستین از آن برای ساختن ابزار استفاده می کردند چه بود؟

پاسخ: سنگ

۳۷ – بشر علاوه بر سنگ از چه چیزهایی برای ساخت ابزار استفاده می کرد؟

پاسخ: استخوان و چوب

۳۸ – ابزارهای ساخته شده توسط انسان های پیش از تاریخ را نام ببرید.

پاسخ: تبر ، زوبین و کارد

۳۹ – خاستگاه دیرینه کشاورزی از نظر باستان شناسان کجا بود؟

پاسخ: مناطق کوهپایه زاگرس در غرب ایران

۴۰ – ساکنان کدام منطقه نخستین گردآورندگان خوراک بودند؟

پاسخ: تپه چغاگلان در شهرستان مهران در استان ایلام

۴۱ – ساکنان تپه چغاگلان چه محصولی را کشت می کردند؟

پاسخ: گندم و جو

۴۲ – بین النهرین یا میان رودان به چه معناست؟

پاسخ: بین‌النهرین یا میان رودان به معنای سرزمین‌های میان دو رود دجله و فرات در کشور کنونی عراق است؛ اما جغرافیای تمدن بین‌النهرین فقط محدود به سرزمین‌های میان این دو رود نیست و شامل تمامی سرزمین‌های پست غرب فلات ایران می‌شود

۴۳ – چرا بین النهرین مهد یکی از کهن ترین تمدن ها بوده است؟

پاسخ: رسوبات این رودها موجب به وجود آمدن دشت‌های حاصلخیزی شده است که مهدِ یکی از کهن‌ترین تمد‌ن‌ها بود‌ه‌اند

۴۴ – نخستین مراکز تمدنی در کدام مناطق شکل گرفته است؟

پاسخ: کاو‌ش‌های باستا‌ن‌ شناسی در کشور عراق کنونی و جلگهٔ خوزستان ایران نشان می‌دهد که نخستین مراکز تمدنی در حدود ۳۵۰۰ ق.م. در این مناطق شکل گرفته است.

۴۵ – اولین شهرها در کجا و به چه نامی به وجود آمدند؟

پاسخ: اوّلین شهرها در ناحیهٔ جنوبی بین‌النهرین، معروف به سومر به وجود آمدند

۴۶ – سومر یعنی چه؟

پاسخ: سومر نام یکی از اقوام کهن ساکن این ناحیه نیز بود.

۴۷ – مهمترین شهرهای سومر را نام ببرید.

پاسخ: اور، اوروک، لاگاش و کیش از جمله مهم‌ترین شهرهای سومر به شمارمی‌رفتند

۴۸ – چرا به شهرهای سومر دولت شهر یا کشور شهر گفته می شد؟

پاسخ: هریک از این شهرها به همراه روستاهای پیرامون خود، دارای حکومتی مستقل بودند که به آنها دولت شهر یا کشور شهر گفته می‌شود.

۴۹ – به گمان برخی باستان شناسان چه کسانی مخترع خط بودند؟

پاسخ: به گمان برخی از باستا‌ن شناسان، سومریان مخترع خط بود‌ه‌اند و نخستین نوشته‌های جهان متعلق به آنان است.

۵۰ – یکی از مهمترین تحولات زندگی بشر ……….. است

پاسخ: پیدایش و گسترش تمدن

۵۱ – نخستین انسا‌ن‌وار‌ه‌ها حدود ۴ میلیون سال پیش در………… می‌زیستند

پاسخ: علفزارهای آفریقا

۵۲ – باستان شناسان مراحل زندگی انسان‌های پیش از تاریخ را بر اساس نوع ………… و ابزارهای متناسب با آن به دورهٔ گردآوری خوراک و دورهٔ تولید خوراک تقسیم کرده‌اند

پاسخ: اقتصاد معیشتی

۵۳ – یکی از اتفاقات مهم دوران پیش از تاریخ، افروختن …….. و به کار گرفتن آن بود

پاسخ: اتش

۵۴ – در آغاز ابزارهای سنگی بسیار …………. بودند

پاسخ: ساده و ابتدایی

۵۵ – ………..، رویدادی مهم و سرنوشت ساز در زندگی انسان به شمار می‌رود

پاسخ: ابداع کشاورزی

۵۶ – کشاورزان به منظور کاشت، داشت و برداشت محصول، از …………. دست برداشتند و نخستین روستاها را به عنوان سکونتگاه‌های دائم، ایجاد کردند

پاسخ: دوره گردی

۵۷ – اوّلین شهرها در ناحیهٔ جنوبی بین‌النهرین، معروف به ………… به وجود آمدند

پاسخ: سومر

۵۸ – هریک از این شهرها به همراه روستاهای پیرامون خود، دارای حکومتی مستقل بودند که به آنها ………. گفته می‌شود

پاسخ: دولت شهر یا کشور شهر

۵۹ – شیوۀ حکومتی که ………… بنیان نهاد، مبتنی بر قدرت و اختیارات فراوان پادشاه و اطاعت کامل حاکمان ولایات از او بود

پاسخ: حمورابی

سری دوم سوالات متن درس ۴ تاریخ دهم

١- دوره بندی گذشته بشر را بنویسید؟

دوره پیش از تاریخ – دوره تاریخی

٢- دوره پیش از تاریخ را تعریف کنید؟

به دورانی طولانی از زندگی انسان گفته می شود که با ظهور او در پهنه گیتی آغاز شد و تا اختراع خط و گسترش تمدن در حدود ۵۰۰۰ سال پیش به طول انجامید.

٣- تقسیم بندی دوره پیش از تاریخ را بر اساس نوع اقتصاد معیشتی بیان کنید؟

دوره گردآوری خوراک – دوره تولید خوراک

۴- طبق شواهد باستان شناسی، اولین انسان واره ها در چه زمانی و در کجا می زیستند؟

حدود ۴ میلیون سال پیش در علفزارهای آفریقا می زیستند

۵- چرا به دوره گردآوری خوراک ، این نام را داده اند؟

انسانهای نخستین، شیوه ای از زندگی را پدید آوردند که بر دوره گردی، شکار حیوانات و گردآوری دانه، میوه و ریشه گیاهان و درختان برای تأمین خوراک استوار بود و تا چندین میلیون سال دوام آورد و تغییر و تکامل آن بسیار کند و محدود بود.

۶- ویژگی های انسانها را در دوره گردآوری خوراک بیان کنید، ؟

مردان در دسته های کوچک به شکار می رفتند و زنان به جمع آوری بقایای خوردنی گیاهان و میوه درختان می پرداختند. انسان های اولیه از پناهگاههای طبیعی مانند غارها و نیز کلبه هایی که از شاخ و برگ درختان و گیاهان می ساختند، برای حفظ جان خود بهره می بردند.

۷- اتفاق مهمی که در دوران پیش از تاریخ توسط بشر افتاد چه بود؟

 افروختن آتش و بکار گرفتن آن بود. – ……………………….. اصلی ترین ماده ای بود که انسان های نخستین از آن برای ساختن ابزار استفاده می کردند. سنگ

۹- انسانهای نخستین چگونه توانستند ابزارسازی کنند؟

در آغاز ابزارها از سنگ ساده بدون تغییر بودند. طی صدها هزار سال بشر توانست بر مهارت خود در ساخت تیغه های سنگی بیفزاید و ابزارهایی مانند تبر، زوبین، کارد و… بسازد. استخوان و چوب نیز مواد دیگری بودند که مردمان پیش از تاریخ از آنها برای ابزار سازی استفاده می کردند.

۱۰- پیشرفتهای بشر نخستین را در موضوع حرف زدن، هنر و بیان احساس در دوره گردآوری خوراک توضیح دهید؟

انسانهای نخستین در آغاز قادر به حرف زدن نبودند اما برای اینکه بتوانند به صورت گروهی به شکار بروند، باید به گونه ای با هم ارتباط برقرار می کردند. به تدریج تا اواخر دوره گردآوری خوراک، توانایی بشر در سخن گفتن و اندیشیدن تکامل یافت و به حدی رسید که هنر نقاشی را برای نشان دادن احساس و اندیشه خود بکار گرفت.

۱۱- انسانهای نخستین ( دوره گردآوری خوراک) به لحاظ دینی چه وضعیتی داشتند؟

مطالعه وضعیت دین و اعتقادات مردمان دوره گردآوری خوراک به دلیل نبود و یا کمبود شواهد و مدارک بسیار دشوار است. امروزه باستان شناسان می کوشند از طریق بررسی اعتقادات جوامع شکارگر کنونی، مانند بومیان استرالیا و قبیله های سرخ پوست آمریکای جنوبی، به معتقدات دینی انسانهای نخستین پی ببرند. اعتقادات انسانهای اولیه با مشکلات و مخاطرات زندگی آنان مانند بیماری، مرگ، سیل، خشکسالی و ارتباط داشته است. آنان به نیروهای مرموز و فراطبیعی باور داشتند که در نظر آنان نگاهدارنده زمین، آسمان و سراسر زندگی محسوب می شدند.

۱۲- دوره تولید خوراک از چه زمانی آغاز شد و ویژگی این دوره چه بوده است؟

از حدود ۱۲ هزار سال پیش گروههایی از مردمان گردآورنده خوراک با استفاده از تجربیات گذشته شروع به کشت برخی گیاهان و اهلی کردن حیوانات کردند و برای نخستین بار موفق به تولید خوراک شدند.

۱۳- در دوره تولید خوراک، انسانها چه پیشرفت هایی داشتند؟

در این دوره به کشت غلات از جمله گندم و جو پرداخته شده، رام کردن حیوانات صورت گرفت، چرخ سفال برای ساخت ظروف سفالی بکار گرفته شد، با استفاده از پشم حیوانات پارچه تولید شد.

۱۴- یکی از ابداعات بشر در دوره تولید خوراک را که رویدادی مهم و سرنوشت ساز تلقی می شده است نام ببرید؟

ابداع کشاورزی

۱۵- باستان شناسان، ابداع کشاورزی توسط انسانهای اولیه را به چه عنوانی یاد می کنند؟

با عنوان انقلاب کشاورزی

۱۶- مهم ترین پیامدهای ابداع کشاورزی توسط انسانهای اولیه را نام ببرید؟

۱-کشاورزان به منظور کاشت، داشت و برداشت محصول، از دوره گردی دست برداشتند و نخستین روستاها را به عنوان سکونتگاه های دائمی ایجاد کردند

۲- به دلیل تولید اضافه بر نیاز، عده ای به فعالیت دیگری غیر از تولید خوراک مانند ابزار سازی، سفالگری و پارچه بافی روی آوردند و در تولید این محصولات مهارت و تخصص یافتند –

۳ در نتیجه تولید مازاد بر نیاز، داد و ستد میان روستاهای دور و نزدیک به تدریج آغاز شد و از این طریق زمینه آشنایی مردم مناطق مختلف را با آداب و رسوم، مهارت ها و اندیشه های یکدیگر فراهم آورد.

۱۷- به سرزمین های میان دو رود دجله و فرات در کشور کنونی عراق را …………………………… یا……………………………………….. می نامند.

بین النهرین یا میان دو رود

۱۸- جغرافیای تمدن بین النهرین را مشخص کنید؟

 شامل تمامی سرزمین های پست غرب فلات ایران می شود

۱۹- طبق کاوش های باستان شناسی، نخستین تمدن ها در کجا و در چه زمانهایی شکل گرفته است؟

 نشان می دهد که نخستین مراکز تمکدنی در حدود ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در عراق کنونی و جلگه خوزستان شکل گرفته است.

همچنین ببینید:سوالات درس به درس اقتصاد دهم

۲۰- ساکنان بین النهرین، چگونه زمین های خود را به زیر کشت بردند؟

 آنها با حفر آبراهها و ایجاد آبگیرهای متعدد زمین های خود را به زیر کشت بردند.

۲۱- چرا ساکنان بین النهرین اقدام به ایجاد آبراهه ها در اطراف رود های دجله و فرات کردند؟

زیرا در آنجا به دلیل کمبود بارندگی امکان کشت دیم وجود نداشت به همین خاطر آنها اقدام به این کار کردند.

۲۲- چه عواملی باعث گسترش روستا ها و پدید آمدن شهرها در بین النهرین شد؟ 

افزایش جمعیت و تولید مازاد بر خوراک موجب شد که روستاها گسترش پیدا کنند و سرانجام نخستین شهرها در این منطقه پدید آیند.

۲۳- اولین شهرها در ناحیه جنوبی بین النهرین ، معروف به …………………………………… بوجود آمدند.

سومر

۲۶- شهرهای مهم تمدن سومر را نام ببرید؟

اور اور وک- لاگاش – کیش

۲۵- منظور از دولت شهر یا کشور شهر در تمدن سومر چه بوده است؟

هریک از شهرهای سومر به همراه روستاهای پیرامون خود دارای حکومتی مستقل بودند که به آنها دولت شهر یا کشور شهر گفته می شود. 

۲۶- دیدگاه مردم بین النهرین از جمله سومریان را در مورد خداپرستی بیان کنید؟

آنها خدایان متعددی داشتند و اعتقاد داشتند که هر شهر از آن یک خداست . برای خدای شهر خویش پرستشگاه باشکوهی برپا نموده و قربانی و هدایای زیادی نثارش می کردند. آنان معتقد بودند که خدایان، انسانها را برای خدمت به خود آفریده اند و اگر در این کار کوتاهی کنند، خدایان آنان را با فرستادن سیل و طوفان یا خشکسالی تنبیه خواهند کرد.

۲۷- کاهنان چه کسانی بودند و چه نقشی در زندگی مردم سومر داشتند؟

کاهنان بویژه کاهن اعظم که معمولا از دانش های عصر خود آگاه بودند، به عنوان واسطه میان مردم و خدایان عمل می کردند و از قدرت و ثروت زیادی برخوردار بودند. در آغاز ، کاهنان پیشوایی دینی را به همراه فرمانروایی سیاسی برعهده داشتند.

۲۸- طبقه صنعتگران در تمدن سومر را توضیح دهید؟

این طبقه علاوه بر مهارت در سفالگری، در ساخت ابزارها و جنگ افزارهای مفرغین نیز تبحر خوبی داشتند.

۲۹- در باره خط و زبان سومری توضیح دهید؟

لوح های گلی فراوانی به خط میخی و زبان سومری در بقایای شهرهای سومری کشف شده است. به گمان برخی از باستان شناسان، سومریان مخترع خط بوده اند و نخستین نوشته های جهان متعلق به آنان است. بعضی ازین لوح ها حاوی آثار ادبی بلند مانند افسانه گیلگمش است.

۳۰- در حدود ۲۶۰۰ قبل از میلاد، قوم ………………………………………………. که در مرکز بین النهرین می زیست به فرماندهی ………………………………. بر کشور شهرهای سومری مسلط شدند.

آدی – سارگن

۳۱- حوزه جغرافیایی تمدن اکدی در زمان سارگن را بنویسید؟

سارگن سرتاسر بین النهرین را به زیر فرمان خود آورد و امپراتوری بزرگی را تشکیل داد که از سواحل شرقی دریای مدیترانه تا کوههای زاگرس امتداد داشت.

۳۲- امپراتوری اکد چگونه بر فرهنگ و تمدن بین النهرین تأثیر گذاشت؟

این امپراتوری مردمان و اقوامی را که دارای اندیشه، آداب و رسوم، صنعت و هنر گوناگونی بودند، یکپارچه و متحد ساخت و موجب تبادل بیشتر فرهنگ و تمدن در بین النهرین شد.

۳۳- حکومت بابل قدیم چگونه و توسط چه قومی تشکیل شد؟

از حدود ۱۹۰۰ قبل از میلاد قوم دیگری به نام آموری قدرت خود را در بین النهرین گسترش داده و توانستند سلسله ای را تأسیس کنند که در تاریخ به نام بابل قدیم معروف است.

۳۴- مشهورترین فرمانروای سلسله بابل قدیم چه کسی بود و چه اقداماتی انجام داد؟

حمورابی بود که مناطق وسیعی از بین النهرین را فتح و ضمیمه قلمرو خود کرد. او همچنین اقدامات مهمی در زمینه کشورداری، کشاورزی و قانون گذاری انجام داد.

۳۵- شیوه حکومتی که حمورابی بنیان نهاد چگونه بود؟

شیوه او مبتنی بر قدرت و اختیارات فراوان پادشاه و اطاعت کامل حاکمان ولایات از او بود. وی مقام پادشاهی را هدیه ای از جانب خداوند به خود می پنداشت.

۳۶- کدام اقدام حمورابی باعث شهرت عمده او در تاریخ شده است؟

بخش عمده ای از شهرت حمورابی در تاریخ به خاطر قانون نامه ای است که از او برجای مانده و به عنوان نخستین سند قانو گذاری جهان بشمار می رود.

۳۷- قانون نامه حمورابی شامل چه چیزهایی است؟

شامل مجموعه قوانین مربوط به زراعت، آبیاری، کشتیرانی، خرید و فروش برده، ارث، ازدواج و مجازات های انواع جرم ها و جنایت هاست.

۳۸- شهر بابل در بین النهرین باستان را توصیف کنید؟

این شهر که پایتخت اموری ها بود بواسطه دارا بودن موقعیت مناسب سیاسی و جغرافیایی ، به یکی از مراکز بزرگ تجارت بین المللی در جهان باستان تبدیل شد و از ثروت و رفاه فراوانی برخوردار گردید.

۳۹- سلسله آشوریان چگونه پدید آمد و آنها چگونه قومی بودند؟

پس از آنکه حکومت بابل قدیم دچار ضعف و زوال شد، آشوریان که قومی جنگجو در شمال بین النهرین بودند، به قدرت رسیدند. حکومت آشور با لشکرکشی های پیاپی به سرزمین های همجوار وغارت و ویران کردن آنها بر قلمرو و ثروت خود افزود.

۴۰- میراث تمدن بین النهرین چه بودند؟

آنها تمدنی عظیم را پی ریزی کردند که در زمینه های مختلف از جمله سیاست و حکومت، قانون گذاری، معماری و شهرسازی، هنر، صنعت و خط و …. به موفقیت ها و پیشرفت های چشمگیری دست یافت.

۴۱- تمدن بین النهرین بر کدام تمدنها در جهان آنروز تأثیر گذاشت؟

تمدن ایران در زمان هخامنشیان و تمدن یونان باستان

۴۲- تمدن مصر باستان از چه زمانی آغاز شد؟

مدتی پس از آنکه سومریان زندگی در شهرها را آغاز کردند، در مصر نیز تمدن شروع به جوانه زدن کرد.

۴۳- در مصر باستان جریان زندگی و تمدن به چه عاملی وابسته بود؟

به رود نیل

۴۴- رود نیل چه تأثیری بر کشاورزی مصر داشته و دارد؟

آب نیل هر سال بر اثر ذوب شدن برف ها و باریدن باران های بهاری، آرام آرام بالا می آید و سواحل پست را فرو می گیرد سپس آهسته آهسته پس می نشیند و لایه ای از رسوبات غنی برجای می گذارد و زمین های مرطوب را مستعد کشت و زرع می کند

۴۵- چه عواملی مصر را از تهاجم های خارجی حفظ می کرد؟

موانع طبیعی مانند صحراهای گرم در شرق و غرب دریای مدیترانه در شمال و صخره های شمالی این کشور را از تهاجم های خارجی حفظ می کرد

۴۶- مصر اغلب از طریق ……………………………… در شمال شرق این کشور در معرض هجوم بیرونی قرار داشت.

شبه جزیره سینا

۴۷- مورخان تاریخ مصر باستان را به سه دوره تقسیم کرده اند. آنها را بنویسید؟

امپراتوری قدیم – میانه و جدید

۴۸- ویژگی های دوره امپراتوری قدیم مصر را بنویسید؟

در این دوره قدرت فرعون ها در اوج بود . اهرام سه گانه که یکی از شاهکارهای معماری جهان باستان است به دستور فرعونها ساخته شد.

۴۹- فرعونها در دوره امپراتوری مصر قدیم، برای اداره امور کشور چه می کردند؟

آنها از وزیر یا شخصی با عنوان کارگزار کل کشور استفاده می کردند که مسئولیت اداره امور اداری، مالی و قضایی را برعهده داشت.

۵۰- نقش فرعون در مصر باستان چگونه بود؟

فرعون از قدرت فوق العاده ای برخوردار بود و اعتبار زیادی در میان مردم داشت. آنچه او انجام می داد اراده خدایان شمرده می شد و آنچه می گفت از زبان یکی از خدایان بود و فرمانهای او می بایست بی چون و چرا اجرا شود. پسر یا هرکدام از اعضای خانواده فرعون حتی همسر او می توانست جانشین او شود.

۵۱- اوضاع دین در مصر باستان چگونه بود؟

مصریان باستان خدایان زیادی را می پرستیدند. حداقل نام چندین هزار خدا در نوشته های مصری شناسایی شده است. البته مردم مصر خدایانشان را مهربان تر و دوستانه تر از خدایان سومری می پنداشتند.

۵۲- دیدگاه مردم مصر در مورد خدایان با مردم سومر چه تفاوتی داشت؟

مردم مصر خدایانشان را مهربان تر و دوستانه تر از خدایان سومری می پنداشتند.

۵۳- چرا مردم مصر باستان خدایانشان را مهربانتر و دوستانه تر از خدایان سومری می پنداشتند؟

شاید به این سبب که زندگی در اطراف نیل آسان تر و مطبوع تر از زندگی در کناره های دجله و فرات بود.

۵۴- أمن هوتپ چهارم چه اقدامی در مورد مذهب و خداپرستی انجام داد؟

او کوشید که یگانه پرستی را در شکل پرستش خدای خورشید در مصر ترویج نماید.

۵۵- آیا آمن هوتپ چهارم موفق شد یگانه پرستی را در مصر باستان پایدار کند؟ چرا؟

خیر . زیرا پس از مرگ او، کاهنان که نقش مهمی در فرهنگ مصر داشتند، دوباره پرستش چند خدایی را رایج کردند.

۵۶- حضرت یوسف و حضرت موسی( سلام الله علیهما) در دوران امپراتوری جدید مصر چه تلاشهایی کردند؟

آنها به احتمال بسیار در این دوره مردم مصر را به پرستش خدای یگانه دعوت کردند.

۵۷- مصریان باستان نسبت به زندگی پس از مرگ چه اعتقادی داشتند؟

آنها به زندگی پس از مرگ باور داشتند و معتقد بودند که روح پس از مرگ مدتی سرگردان می ماند و سپس به جسم انسان باز می گردد

۵۸- چرا مصریان باستان جسدهای فرعون ها را مومیایی می کردند؟

زیرا به زندگی پس از مرگ باور داشتند و معتقد بودند که روح پس از مرگ به جسم انسان بر می گردد. به همین دلیل جسدهای فرعون ها را برای جلوگیری از فاسد شدن مویایی می کردند.

۵۹- اقتصاد مردم مصر باستان چگونه بود؟

اساس زندگی در مصر باستان بر کشاورزی استوار بود. اکثریت جمعیت را کشاورزان تشکیل می دادند. آنان در کشتزارهای اطراف نیل که متعلق به فرعون ها ، کاهنان و مقام های حکومتی بود، گندم، جو، خرما و دیگر میوه ها را کشت می کردند.

۶۰- باورهای دینی چه تأثیراتی بر زندگی مصریان باستان گذاشته بود؟

مصریان مردمی صبور و فرمان بر بودند. آموزه های دینی آنان را به اطاعت بی چون و چرا از فرمان فرعون ها و مأموران او فرا می خواند. توده های مردم علاوه بر پرداخت مالیات، ناگزیر بودند در ساختن آرامگاهها ، کاخها ، معبدها و نیز با حضور در جنگ ها برای حکومت بیگاری نمایند.

۶۱- دستاوردهای هنری و ادبی در مصر باستان را بنویسید؟

یکی از دستاوردهای برجسته تمدن مصر باستان، ابداع خط های مختلف هیروگلیف و دموتیک بود که از هر کدام در جاهای متفاوت استفاده می شد. مصریان همچنین با استفاده از نی ، کاغذی به نام پاپیروس ابداع کردند.

۶۲- دو خط را که در مصر باستان ابداع شد نام ببرید؟

خط هیروگلیف و خط دموتیک

۶۳- مصریان با استفاده از نی، کاغذی به نام ……………………………………….. ابداع کردند.

پاپیروس

۶۴- تمدن مصر باستان بیشتر به خاطر چه چیزهایی شهرت دارد؟

به خاطر بناهای باستانی مانند اهرام، معابد، کاخ ها و نیز آثار هنری بویژه مجسمه سازی شهرت دارد.

۶۵- معماران مصری برای ساخت هرم ها از چه مصالحی استفاده کردند؟

از منابع طبیعی سنگ آهک و سنگ

خارا که در مصر فراوان بود ، بهره بردند

۶۶- مصریان باستان در موضوعات هنری چه خلاقیت هایی داشتند؟

آنان در نقاشی، مجسمه سازی و ساخت جنگ افزارها و دیگر ابزارهای خلاقیت و مهارت زیادی از خود نشان دادند و آثار زیبا و ظریفی را خلق کردند.

۶۷- مصریان باستان برای ساختن آثار هنری از چه موادی استفاده می کردند؟

آنان برای ساختن آن اشیاء از معادن دور دست، مس و طلا استخراج می نمودند.

پرسش های نمونه درس چهارم تاریخ دهم

١- سه تفاوت عمده دوره گردآوری خوراک با دوره تولید خوراک را بنویسید؟

در دوره گردآوری خوراک، مردان در دسته های کوچک به شکار می رفتند و زنان به جمع آوری بقایای خوردنی گیاهان و میوه درختان می پرداختند. انسان ها در این دوره از پناهگاههای طبیعی مانند غارها و نیز کلبه هایی که از شاخ و برگ درختان و گیاهان می ساختند، برای حفظ جان خود بهره می بردند. در دوره تولید خوراک، گروههایی از مردمان گردآورنده خوراک با استفاده از تجربیات گذشته شروع به کشت برخی گیاهان و اهلی کردن حیوانات کردند و برای نخستین بار موفق به تولید خوراک شدند. در این دوره به کشت غلات از جمله گندم و جو پرداخته شده، رام کردن حیوانات صورت گرفت، چرخ سفال برای ساخت ظروف سفالی بکار گرفته شد، با استفاده از پشم حیوانات پارچه تولید شد.

۲- اتفاق مهمی که در دوران پیش از تاریخ توسط بشر افتاد چه بود؟

افروختن آتش و بکار گرفتن آن بود.

٣- ابداع کشاورزی چه پیامدهای مهمی برای بشر داشت؟

۱-کشاورزان به منظور کاشت، داشت و برداشت محصول، از دوره گردی دست برداشتند و نخستین روستاها را به عنوان سکونتگاه های دائمی ایجاد کردند –

۲- به دلیل تولید اضافه بر نیاز، عده ای به فعالیت دیگری غیر از تولید خوراک مانند ابزار سازی، سفالگری و پارچه بافی روی آوردند و در تولید این محصولات مهارت و تخصص یافتند

– ۳ در نتیجه تولید مازاد بر نیاز، داد و ستد میان روستاهای دور و نزدیک به تدریج آغاز شد و از این طریق زمینه آشنایی مردم مناطق مختلف را با آداب و رسوم، مهارت ها و اندیشه های یکدیگر فراهم آورد.

۴- تأثیر و نقش شرایط طبیعی و اقلیمی بین النهرین و مصر را در شکل گیری تمدن به شکل مقایسه ای توضیح دهید؟

در هر دو تمدن رودخانه ها و بطور کلی آبها نقش فراوان داشتند. در مصر رود نیل و در بین النهرین رودهای دجله و فرات – هر دو تمدن به دلیل وجود زمینهای حاصلخیز ناشی از رسوب برجای مانده از رودخانه ها بر اساس کشاورزی شکل گرفت.

۵- شباهت ها و تفاوت های دین سومریان و مصریان باستان را با ذکر دلیل بیان کنید؟

در هر دو تمدن اعتقاد به چند خدایی وجود داشت. خدایان مصری در باور مردم آنجا مهربان تر از خدایان سومری بودند. در مصر فرعون نه تنها نماینده خدا بلکه در برخی موارد خود را خدا می پنداشت ولی در سومر منصب شاه – کاهن وجود داشت ولی هیچگاه کاهن ادعای خدایی نکرد.

۶- تأثیر حمورابی را بر تمدن بین النهرین شرح دهید؟

شیوه او در حکومت مبتنی بر قدرت و اختیارات فراوان پادشاه و اطاعت کامل حاکمان ولایات از او بود. وی مقام پادشاهی را هدیه ای از جانب خداوند به خود می پنداشت. بخش عمده ای از شهرت حمورابی در تاریخ به خاطر قانون نامه ای است که از او بر جای مانده و به عنوان نخستین سند قانو گذاری جهان بشمار می رود. قانون نامه حمورابی شامل مجموعه قوانین مربوط به زراعت، آبیاری، کشتیرانی، خرید و فروش برده، ارث، ازدواج و مجازات های انواع جرم ها و جنایت هاست.