سوالات متن درس ۴ تاریخ یازدهم انسانی + پاسخ پرسش های نمونه

در این نوشته با سوالات متن درس ۴ تاریخ یازدهم انسانی با جواب همراه شما یازدهمی های رشته انسانی هستیم در ادامه مطلب می توانید جزوه پرسش و پاسخ درس چهارم تاریخ ۲ رشته انسانی را مشاهده کنید.

سری اول سوالات متن درس ۴ تاریخ یازدهم انسانی

امت و حکومت نبوی در مدینه

۱ – مهم ترین نتیجه هجرت پیامبر به یثرب چه بود؟

پاسخ: مدینه یا مدینه النبی پیش از هجرت پیامبر به آن شهر یثرب نام داشت. هجرت رسول خدا و پیروانش از مکه به یثرب یکی از رویدادهای سرنوش تساز تاریخ اسلام به شمار می رود. در نتیجه این رویداد زمینه و شرایط مناسبی برای برپایی امت و حکومت اسلامی فراهم آمد.

۲ – ویژگی های شهر یثرب را بنویسید.

پاسخ: شهر یثرب را تعدادی محله مسکونی تشیکل میدادند که کشتزارها و نخلستانها میان آنها فاصله انداخته بود.این محله ها بیشتر به دهکده هایی شباهت داشتند که در هر یک از آنها اعضای یک قبیله یا طایفه زندگی می کردند- ساکنان شهر یثرب در دوران جاهلیت شامل دو گروه یهود و عرب بودند- قبیله ها و طایفه های یهودی و عرب ساکن یثرب نیز از نظر سیاسی پراکنده و مستقل از یکدیگر بودند- این شهر فاقد یک مرکز و مکان مشورت و تصمیم گیری عمومی مانند دارالندوه در مکه بود- ز آنجایی که مرجع سیاسی قدرتمندی در یثرب وجود نداشت تا به اختلافها رسیدگی و مانع دشمنی و نزاع شود، هرگاه جنگی میان دو یا چند قبیله پیش میآمد برای مدت طولانی ادامه می یافت- یثرب از نظر اقتصادی شهر ثروتمندی به شمار نمی رفت و جایگاه برجسته ای در اقتصاد شبه جزیره عربستان نداشت.

۳ – شغل های مردم یثرب در آستانه هجرت پیامبر را شرح دهید؟

پاسخ: اغلب مردم آن شهر به کشاورزی اشتغال داشتند و از درآمد و رفاه اقتصادی بالایی برخوردار نبودند همچنین فعالیت های تجاری یثربیان خیلی گسترده نبود و برخلاف مکیان روابط تجاری و سیاسی گستردهای با قبایل و ساکنان دیگر شهرها و مناطق عربستان وکشورهای همسایه نداشتند.

۴ – اوضاع اعتقادی و دینی مردم را بیان نمایید؟

پاسخ: به لحاظ اعتقادی و دینی اکثر اعضای قبیله های عرب ساکن شهر یثرب پیرو آیین بت پرستی بودند حضور یهودیان در آن شهر سبب شده بود که بت پرستان اخبار و آگاهی مختلفی درباره تاریخ پیامبران الهی کسب نمایند.

۵ – مردم یثرب برای از بین بردن اختلافات چه راه حلی در پیش گرفتند؟

پاسخ: مردم یثرب که از تفرقه و جنگ به ستوه آمده بودند اندکی پیش از هجرت در صدد برآمدند شخصی به نام عبدالله بن ابی را به ریاست خویش برگزینند تا پراکندگی آنان را از میان برداشته و امور شهرشان را نظم و سامان دهد؛ اما این تصمیم هرگز عملی نشد.

۶ – مردم یثرب ابتدا چگونه با پیامبر خدا آشنا شدند؟

پاسخ: حضرت محمد صلی الله علی هوآله در سال ۱۱ بعثت شش نفر از مردم یثرب را که برای انجام مراسم حج به مکه رفته بودند به اسلام دعوت کرد. آنان مسلمان شدند و پس از بازگشت به شهر خود به تبلیغ اسلام پرداختند.

۷ – پیمان های عقبه اول و دوم را توضیح دهید.

پاسخ: سال بعد ۱۲ مرد یثربی هنگام مراسم حج در مکانی موسوم به عقبه در منا با پیامبر بیعت کردند که در تاریخ به پیمان عقبه اول معروف شده است. در مراسم حج سال سیزدهم بعثت نیز ۷۳ مرد و دو زن از اهالی یثرب در عقبه با رسول خدا پیمانی را بستند که به عقبه دوم مشهور است.

۸ – چرا پیمان عقبه دوم عمق نفوذ و گسترش اسلام را در یثرب نشان می دهد؟

پاسخ: زیرا شمار قابل توجهی از اعضای قبیله های مختلف به ویژه اوس و خزرج در آن حضور داشتند و به احتمال فراوان آنان نماینده عده دیگری نیز بوده اند. این در حالی بود که ساکنان یثرب تا آن زمان ارتباط چندانی با شخص پیامبر نداشتند و نمایندگان آنان نیز تنها ملاقات کوتاهی با آن حضرت داشتند.

۹ – کدام پیمان پایگاه امن و مطمئنی را برای اسلام و مسلمانان در یثرب ایجاد کرد؟

پاسخ: پیمان عقبه دوم

۱۰ – بعد از کدام پیمان رسول خدا به مسلمانان فرمان داد که به یثرب هجرت کنند؟

پاسخ: عقبه دوم

۱۱ – چگونگی هجرت پیامبر به مدینه را توضیح دهید؟

پاسخ: پیامبر نیز پس از آنکه از دسیسه مشرکان در دارلندوه برای کشتن خود آگاه شد با فداکاری علی علیه السلام مخفیانه از مکه خارج و به سوی یثرب حرکت کرد.

۱۲ – پیامبر و مهاجران پس از هجرت به مدینه چگونه در آنجا ساکن شدند؟

پاسخ: نصار مسلمانان اهل مدینه به گرمی از رسول خدا و دیگر مهاجران استقبال کردند و در منازل خویش پذیرای آنان شدند. پیامبر اندکی پس از ورود به مدینه قطعه زمینی را که از آن دو یتیم بود برای بنای مسجد خریداری کرد مسلمانان همگی با اشتیاق فراوان در ساخت مسجد مشارکت ورزیدند. این مسجد بسیار ساده و از سنگ و گل ساخته شده بود. رسول خدا اتاقهای کوچکی را در کنار آن برای سکونت خویش در نظر گرفت آن حضرت همچنین زمینهایی را که صاحب نداشت به مهاجران داد که برای خود خانه بسازند این غیر از زمینهایی بود که انصار به مهاجران بخشیده بودند برخی از مهاجران بی بضاعت نیز در مسجد اقامت گزیدند و به اهل وصفه مشهور شدند. اینان به دلیل همجواری با محل سکونت پیامبر ارتباط نزدیکتری با آن حضرت برقرار کردند و همانند نگهبانان ویژه ایشان به شمار میرفتند.

۱۳ – علت انجام اقدامات پیامبر پس از هجرت به مدینه چه بود؟

پاسخ: در پی سکونت پیامبر و مهاجران در مدینه اجتماعی از مسلمانان در این شهر به وجود آمد. اعضای این اجتماع شامل قبیله ها و طایفه های گوناگونی بودند که برخی از آنها کینه و دشمنی طولانی با هم داشتند. همچنین علاوه بر مسلمانان پیروان آیین های دیگری مانند یهودیان و بت پرستان نیز در آنجا می زیستند. از این رو رسول خدا به منظور ایجاد همبستگی میان مهاجران و انصار هم زیستی مسالمت آمیز تمام ساکنان مدینه و تأمین نظم وامنیت در آن شهر اقدام های مهمی انجام داد.

۱۴ – مهمترین اقدامات پیامبر پس از هجرت به مدینه را ذکر کنید؟

پاسخ: پیوند برادری تحکیم وحدت دینی- پیمان نامه عمومی مدینه

۱۵ – هدف پیامبر از پیوند برادری بین مسلمانان پس از هجرت به مدینه چه بود؟

پاسخ: پیامبر اکرم در نخستین ماههای پس از هجرت به هدف ایجاد همدلی و وحدت دینی میان پیروانش به آنان دستور داد که هر فرد بدون در نظر گرفتن قبیله یا طایفه خود با فرد دیگری پیوند برادری برقرار نماید.

۱۶ – پیامبر پیوند برادری را بین چه کسانی برقرار کرده بود؟

پاسخ: این پیوند گاه میان دو نفر از مهاجران و اغلب بین یکی از انصار و یکی از مهاجران برقرار گردید. سیره نویسان اسامی اشخاصی را که در نتیجه فرمان رسول خدا با یکدیگر برادر شدند ثبت کرده اند؛ از جمله نوشته اند که پیامبر علی علیه السلام را به عنوان برادرخویش برگزید.

۱۷ – اهداف پیامبر از پیمان نامه عمومی مدینه چه بود؟

پاسخ: وجود قبیله ها و طایفه های پراکنده با عقاید دینی گوناگون و پیشینهای آکنده از اختلاف و درگیری همواره تهدیدی جدی برای آرامش و امنیت مدینه به شمار میرفت ۲ از سوی دیگر این شهر به عنوان پایگاه اسلام با خطر جدی حمله دشمنان خارجی و به خصوص مشرکان مکه روبه رو بود از این رو رسول خدا در صدد برآمد مدینه را از نظر سیاسی و نظامی متحد سازد و نظم و امنیت را درآنجا برقرار نماید.

۱۸ – مهم ترین اقدام پیامبر برای تأسیس نظام اجتماعی و سیاسی منسجمی در چارچوب دین اسلام چه بود؟

پاسخ: پیمان نامه عمومی یا به قول امروزی ها قانون اساسی مدینه.

۱۹ – محتوای پیمان نامه عمومی مدینه چه بود؟

پاسخ: این پیمان نامه حقوق و مسئولیت های هر یک از گروه های مسلمان و غیر مسلمان و چگونگی ارتباط آنها را با یکدیگر مشخص می کرد.

۲۰ – مهم ترین مخالفان اقدامات پیامبر در مدینه چه کسانی بودند؟

پاسخ: سرآمد آنان منافقان و یهودیان بودند. علاوه بر آن برخی از بت پرستان نیز از دستورات پیامبر سرپیچی کردند و مانع اسلام آوردن اعضای قبیله و طایفه خود شدند.

۲۱ – سردسته ی منافقان مدینه که بود؟ علت مخالف او با پیامبر چه بود؟

پاسخ: سردسته آنان عبدالله بن ابی بود که پیش از هجرت گروه هایی از مردم یثرب قصد داشتند او را به ریاست شهرشان برگزینند. او که درمیان قوم خویش جایگاه رفیعی داشت پس از پیروزی مسلمانان در جنگ بدر به ظاهر مسلمان شد؛ اما ردپای او در بسیاری از فتنه ها و آشوب ها آشکار است.

۲۲ – عبدالله بن ابی در چه جریاناتی به فتنه و آشوب پرداخت؟

پاسخ: هنگامی که رسول خدا برای محاصره یهودیان بنی نضیر حرکت کرد وی آنان را به مقاومت در برابر مسلمانان ترغیب نمود و وعده یاری به آنها داد اما به وعده خود عمل نکرد. سردسته منافقان همچنین می کوشید که انصار را علیه مهاجران تحریک نماید. او حتی در غزوه های احد و تبوک به همراه طرفدارانش از سپاه اسلام جدا شد و در نبرد شرکت نکرد.

۲۳ – اقدامات یهودیان در تقابل با مسلمانان و پیامبر چه بود؟

پاسخ: اگرچه رسول خدا با قوم یهود در مدینه پیمان صلح و اتحاد بسته بود اما برخی از سران یهودی به خصوص رؤسای سه قبیله بزرگ آنان پیمان شکستند و با پیامبر و مسلمانان همکاری نکردند حتی تعدادی از مردان سرشناس آنان با رسول خدا درشتی و جدل می نمودند یهودیان از هیچ کوششی برای زنده کردن کینه و دشمنی میان مسلمانان دریغ نمی کردند یکی از شاعران یهودی اشعاری درباره جنگ بعاث سرود که چنانچه پیامبر دخالت نمی کرد تبدیل به فتنه ای بزرگ میان اوس و خزرج میشد. به هر حال با دسیسه گریهای یهودیان علیه مسلمانان کانون خطری در برابر اسلام و حاکمیت آن در مدینه به شمار می رفت.

۲۴ – اقدامات پیامبر در مقابل دسیسه های یهود چه بود؟

پاسخ: پیامبر ناگزیر از برخورد با قبیله های پیمان شکن و توطئه گر یهودی شد و طی سه لشکر کشی و محاصره نظامی به حضورشان در مدینه پایان داد علاوه بر آن تغییر قبله مسلمانان از بیت المقدس به سوی مکه یکی دیگر از اقداماتی بود که به فرمان الهی و در پی بهانه جویی یهودیان انجام گرفت.

۲۵ – چرا در سال نخست هجری رسول خدا تصمیم به تشیکل نیروی دفاعی گرفت؟

پاسخ: پس از هجرت پیامبر و یارانش به مدینه مشرکان قریش همچنان بزرگترین و سرسخت ترین دشمنان دعوت اسلامی باقی ماندند. قریش همچنین با بسیاری از قبیله های شبه جزیره عربستان و به طور خاص منطقه حجاز روابط سیاسی و تجاری داشت و می توانست آنها را علیه مسلمانان تحریک کند.

۲۶ – مهم ترین اهداف عملیات های پیامبر در مقابل مشرکان چه بود؟

پاسخ: یکی از اهدف این عملیات ها تهدید مسیر تجارت مشرکان مکه به شام و کسب غنیمت بود؛ زیرا آنان اموال مهاجران مسلمان را تصرف کرده بودند در نتیجه تداوم سیاست تعقیب کاروان های تجاری قریش توسط مسلمانان سرانجام در سال دوم هجرت جنگ بزرگی میان سپاه اسلام و لشکریان مشرک در مکانی موسوم به بدر صورت گرفت.

۲۷ – در مورد جنگ بدر و نتیجه ی آن توضیح دهید؟

پاسخ: در نتیجه تداوم سیاست تعقیب کاروانهای تجاری قریش توسط مسلمانان سرانجام در سال دوم هجرت جنگ بزرگی میان سپاه اسلام و لشکریان مشرک در مکانی موسوم به بدر صورت گرفت. در این جنگ حدود ۳۰۰ رزمنده مسلمان بر ۹۵۰ جنگجوی قریشی پیروز شدند غزوه بدر ضربه سنگین و جبران ناپذیری بر قریش وارد آورد و قدرت و موقعیت آنان را در منطقه حجاز تضعیف کرد پس از آن ساکنان آن منطقه گرایش بیشتری به رسول خدا و اسلام نشان دادند.

۲۸ – نتایج جنگ احد و خندق را بنویسید؟

پاسخ: در سالهای سوم و پنجم هجرت سپاهی بزرگ از جنگجویان قبیله قریش و قبیله های هم پیمان آن به قصد جبران شکست بدر و نابودی اسلام راهی مدینه شدند فرماندهی سپاه قریش در این لشکر کشیها به عهده ابوسفیان یکی از سران مشرک مکه بود. مشرکان در غزوه احد به موفقیتی نسبی دست یافتند اما در جنگ خندق یا احزاب با وجود اینکه تمام نیرو و امکانات مادی و معنوی خود را بسیج کرده بودند ناکام ماندند.

۲۹ – مهم ترین پیامدهای جنگ خندق را بیان نمایید.

پاسخ: عقب نشینی قریش در جنگ خندق و کاهش فعالیت های نظامی آنان علیه اسلام زمینه مساعدی را برای رسول خدا به وجود آورد که نفوذ خود را بر قبیله های اطراف مدینه و منطقه حجاز گسترش دهد در نتیجه اقدامات تبلیغی و تحرکات نظامی مسلمانان اسلام به مناطق خارج از مدینه نفوذ کرد و محدوده حکومت پیامبر وسعت بیشتری یافت.

۳۰ – علت صلح حدیبیه چه بود و بین چه کسانی صورت گرفت؟

پاسخ: در ذی القعده سال ششم هجری ،پیامبر به همراه جمعی از مسلمانان لباس احرام پوشید و برای انجام مراسم حج راهی مکه شد. مشرکان قریش مانع ورود آن حضرت و پیروانش به مکه شدند اما در حدیبیه با پیامبر پیمان صلحی بستند که به مدت ده سال میان دو طرف جنگ و خونریزی نباشد.

۳۱ – قرآن از صلح حدیبیه به چه نام اشاره کرده و در چه سوره ای به آن اشاره شده است؟

پاسخ: قرآن این صلح را فتح و پیروزی آشکار برای اسلام معرفی کرده و گفته شده که سوره فتح درباره این رویداد تاریخی نزول یافته است.

۳۲ – نتایج صلح حدیبیه را بنویسید.

پاسخ: پس از پیمان صلح حدیبیه نفوذ و گسترش اسلام در منطقه حجاز و سرتاسر شبه جزیره عربستان به طور قابل توجهی افزایش یافت و مسلمانان در موقعیت برتری قرار گرفتند در چنین شرایط تاریخی بود که حضرت محمد صلى الله علیه و آله سران امپراتوری ها و دولت های بزرگ را به اسلام دعوت کرد.

۳۳ – دعوت سران کشورها در چه سالی اتفاق افتاد و چه کسانی به دین اسلام دعوت شدند؟

پاسخ: برخی از منابع تاریخی نوشته اند که دعوت جهانی پیامبر از سال ششم هجری و پس از پیمان صلح حدیبیه آغاز گردید. از جمله گفته شده که در همین سال سفیران رسول خدا نامه های آن حضرت را به پادشاهان ایران روم غسان مصر و حبشه و رؤسای برخی قبیله های بزرگ عرب رساندند.

۳۴ – دعوت سران کشورها چه نتایجی داشت؟

پاسخ: طی سالهای هفتم و هشتم هجری تعدادی از حاکمان محلی در گوشه و کنار شبه جزیره عربستان مانند عمان بحرین نجران یمن و…. یا به اسلام گرویده و یا از طریق پیمانهای سیاسی و پرداخت جزیه تابع حکومت مدینه شدند.

۳۵ – علت اقدام پیامبر برای فتح مکه چه بود؟

پاسخ: حدود دو سال پس از پیمان حدیبیه قریش و یکی از قبیله های هم پیمانش پیمان صلح حدیبیه را شکستند و تعدادی از افراد قبیله هایی را که هم پیمان مسلمانان بود. به قتل رساندند.از این رو پیامبر به سرعت نیروی ده هزار نفری را برای فتح مکه بسیج کرد. در رمضان سال هشتم هجرت مکه به صورت مسالمت آمیزی آغوش خود را به روی سپاه اسلام گشود و کعبه از بت ها پاکسازی شد.

۳۶ – پیامدهای فتح مکه را بیان نمایید؟

پاسخ: پس از آن قبیله های اطراف آن شهر نیز به تدریج اسلام را پذیرفتند. مورخان سال نهم هجری را سال وفود یا سال اسلام آوردن قبیله ها نامیده اند. در این سال هیئت های نمایندگی قبیله های مختلف عرب از هر سو به مدینه آمدند و ضمن پذیرش اسلام فرمانبرداری خود را از رسول خدا اعلام نمودند.

۳۷ – سال وفود چه سالی است؟

پاسخ: پس از فتح مکه قبیله های اطراف آن شهر نیز به تدریج اسلام را پذیرفتند. مورخان سال نهم هجری را سال وفود یا سال اسلام آوردن قبیله ها نامیده اند. در این سال هیئت های نمایندگی قبیله های مختلف عرب از هر سو به مدینه آمدند و ضمن پذیرش اسلام فرمانبرداری خود را از رسول خدا اعلام نمودند.

۳۸ – چرا پیامبر در حجه الوداع جانشین خود را انتخاب نمود؟ و چه کسی را به عنوان جانشین خود معرفی کرد؟ََ

پاسخ: در آن زمان عمده نگرانی آن حضرت مربوط به آینده است اسلامی بود از این رو رسول خدا در پایان مراسم حج و پیش از آنکه حجاج از هم جدا شوند در مکانی به نام غدیر خم طی خطبه ای طولانی مهمترین وصیت خود را ایراد کرد آن حضرت در این خطبه ضمن معرفی علی علیه السلام به جانشینی خویش ختم نزول آیات قرآن و اتمام رسالت خود را اعلام کرد.

۳۹ – پیامبر در چه تاریخی و در کجا رحلت نمودند؟

پاسخ: حضرت محمد صلی الله علیه و آله سرانجام در ۲۸ صفر سال ۱۱ در مدینه از دنیا رفت و در یکی از اتاق های منزلش به خاک سپرده شد.

۴۰ – روش حکومت داری پیامبر را توضیح دهید؟

پاسخ: حکومتی را که پیامبر در مدینه بر پایه امت اسلامی بنیان نهاد بسیار ساده و فاقد تشکیلات و سلسله مراتب گسترده بود. رسول خدا کاخ و نگهبان شخصی نداشت و در دوران زمامداری او از تشریفات و تجملات مرسوم در دربار پادشاهان و سایر فرمانروایان خبری نبود- آن حضرت مسجدالنبی در مدینه را مرکز حکومتی خویش قرار داد و از آنجا به اداره امور می پرداخت مسجد مرکز عبادت آموزش و انجام امور سیاسی اداری و نظامی به شمار می رفت- پیامبر در خیلی از مسائل حکومتی به ویژه جنگ و صلح پس از مشورت با اصحاب و بر پایه خرد جمعی تصمیم گیری میکرد و از خودکامگی و استبداد اجتناب می ورزید برای مثال پیش از جنگ احد با یارانش درباره چگونگی مقابله با مشرکان به مشورت پرداخت با وجود آنکه نظر پیامبر بر آن بود که در مدینه با دشمن روبه رو شوند اما تسلیم نظر اکثریت جوانی شد که میخواستند دربیرون از شهر با سپاه دشمن بجنگند.

۴۱ – ویژگی های سپاه و مدیریت امور نظامی پیامبر را بنویسید؟

پاسخ: در حکومت پیامبر، جهاد و دفاع وظیفه تمام مسلمانی بود که توانایی انجام آن را داشتند. مسلمانان به خاطر حضور در سپاه و شرکت در جنگ حقوق نمیگرفتند اما از غنیمتهای جنگی سهم خود را دریافت می کردند- هزینه تأمین جنگ افزارهای نظامی مانند سلاح اسب و سایر تجهیزات جنگی نیز به عهده جنگاوران بود- رسول خدا همواره به نظم و آمادگی رزمی مسلمانان اهمیت میداد و بر تمرینهای نظامی سپاه نظارت دقیق داشت- ایشان در تنظیم لشکر شیوه متعارف آن عصر را به کار میبست و نیروهای نظامی را به پنج گروه مقدمه قلب، میمنه (سمت راست میسره (سمت چپ) و ساقه عقبه تقسیم میکرد.

۴۲ – اقدامات پیامبر در زمینه تعلیم و تربیت را بنویسید.

پاسخ: سلام تأکید فراوانی بر کسب علم و دانش دارد. رسول خدا نیز توجه خاصی به تعلیم و تربیت داشت و آن را در اولویت امور قرار داده بود- آن حضرت پس از جنگ بدر شرط آزادی هر یک از اسیران باسواد را آموزش خواندن و نوشتن به ده تن از مسلمانان تعیین کرد- پیامبر مرتب معلمانی را برای تعلیم قرآن و احکام اسلام به سوی شهرها و قبایل مختلف میفرستاد- همچنین احادیثی از رسول خدا درباره لزوم کسب و علم و دانش نقل شده است.

۴۳ – منابع مالی و شیوه گردآوری و توزیع آنها توسط پیامبر را بنویسید.

پاسخ: زندگی اقتصادی مسلمانان در زمان رسول خدا ساده بود و پیامبر با منابع مالی محدودی که در اختیار داشت به اداره امور می پرداخت. از جمله این منابع غنایم جنگی زکات صدقات) و جزیه بودند- پیامبر برای گردآوری حفظ و توزیع منابع فوق افرادی را بر می گزید. چهار پنجم غنایم جنگی میان جنگاوران تقسیم میشد و یک پنجم آن خمس) به خدا رسول خویشان او و یتیمان فقیران و در راه ماندگان تعلق داشت- جزیه مالیات سرانه ای بود که به مردان بالغ اهل کتاب یهودیان مسیحیان و زرتشتیان که به لحاظ مالی توانایی پرداخت آن را داشتند تعلق میگرفت زکات را مسلمانان میبایستی پرداخت نمایند- پیامبر پس از آنکه مناطق یهودی نشین خیبر فدک و تیماء را به جنگ گشود به یهودیان ساکن آن مناطق اجازه داد همچنان بر روی زمین های آنجا کشاورزی کنند و نیمی از محصول سالانه را به حکومت اسلامی بپردازند؛ اما حق تصرف در آن زمینها از آن رسول خدا بود.

۴۴ – خلق و خوی و ویژگی های اخلاقی رسول خدا را بیان نمایید.

پاسخ: پیامبر در زندگی همدم و معاشر دیگران بود و هیچگاه ادعای رفتارهای خارق عادت و برخلاف سیر طبیعی جهان را نداشت- تنهایک ویژگی ایشان را از دیگر مردم متمایز میساخت و آن این بود که پروردگار او را برگزیده و وحی خویش را بر قلب آن حضرت نازل گردانیده بود- رسول خدا چهره ای گشاده و خنده رو و قلبی مهربان داشت زیاد سخن نمی گفت و زبان به نفرین و دشنام و بدگویی نمی گشود. شنیده نشد که مسلمانی را لعن و نفرین کند- هرگز همسر یا اعضای خانواده خود را نیازرد و کمترین بهانه را در عذرخواهی برای گذشت از خطا و گناه دیگران می پذیرفت او بر دشمنان اسلام تاخت اما پس از تسلیم شدن با آنان به ملایمت رفتار کرد و در صدد انتقام جویی بر نیامد- زندگی پیامبر از جمله خوراک پوشاک و مسکن او بسیار ساده بود- رسول خدا در کارهای خانه کمک میکرد و علاقه و رغبتی فراوان به پاکیزگی و نظافت داشت.

۴۵ – گروه …………. تشکل از چندین قبیله بودند که در سده های نخست میلادی به سبب آزار و اذیت امپراتوری روم، از فلسطین به یثرب کوچیده بودند

پاسخ: یهود

۴۶ – گروه یهود تشکل از چندین قبیله بودند که در سده های نخست میلادی به سبب آزار و اذیت امپراتوری روم، از فلسطین به ………… کوچیده بودند

پاسخ: یثرب

۴۷ – …………. اشاره ای به وجود حکومت و یا سلطه اشراف و سران قبیله ها در یثرب نکرده اند

پاسخ: منابع تاریخی و متون دینی

۴۸ – ………… از نظر اقتصادی، شهر ثروتمندی به شمار نمی رفت

پاسخ: یثرب

۴۹ – اکثر اعضای قبیله های عرب ساکن شهر ………….. بت پرست بودند

پاسخ: یثرب

۵۰ – سال دوازدهم بعثت، ۱۲ مرد یثربی، هنگام مراسم حج در مکانی موسوم به عقبه در …………، با پیامبر بیعت کردند

پاسخ: منا

۵۱ – در مراسم حج سال …………. بعثت نیز، ٧٣ مرد و دو زن از اهالی یثرب در عقبه با رسول خدا پیمانی بستند که به عقبه دوم مشهور است

پاسخ: سیزدهم

۵۲ – در مراسم حج سال سیزدهم بعثت نیز، ٧٣ مرد و دو زن از اهالی یثرب در عقبه با رسول خدا پیمانی بستند که به …………… مشهور است.

پاسخ: عقبه دوم

۵۳ – سال ………….. بعثت، ۱۲ مرد یثربی، هنگام مراسم حج در مکانی موسوم به عقبه در منا، با پیامبر بیعت کردند

پاسخ: دوازدهم

۵۴ – سال دوازدهم بعثت، ۱۲ مرد یثربی، هنگام مراسم حج در مکانی موسوم به عقبه در منا، با پیامبر بیعت کردند. این بیعت در تاریخ به ………………معروف شده است

پاسخ: عقبه اول

سری دوم سوالات متن درس ۴ تاریخ یازدهم انسانی

۱- مهم ترین نتیجه هجرت پیامبر به یثرب چه بود؟

مدینه یا مدینه النبی پیش از هجرت پیامبر به آن شهر، یثرب نام داشت. هجرت رسول خدا و پیروانش از مکه به یثرب یکی از رویدادهای سرنوش ساز تاریخ اسلام به شمار می رود. در نتیجه این رویداد، زمینه و شرایط مناسبی برای برپایی امت و حکومت اسلامی فراهم آمد.

٢- ویژگی های شهر یثرب را بنویسید.

١- شهر یثرب را تعدادی محله مسکونی تشیکل می دادند که کشتزارها و نخلستان ها میان آنها فاصله انداخته بود. این محله ها بیشتر به دهکده هایی شباهت داشتند که در هر یک از آنها اعضای یک قبیله یا طایفه زندگی می کردند.

۲- ساکنان شهر یثرب در دوران جاهلیت، شامل دو گروه یهود و عرب بودند.

۳- قبیله ها و طایفه های یهودی و عرب ساکن یثرب نیز از نظر سیاسی پراکنده و مستقل از یکدیگر بودند.

۴- این شهر فاقد یک مرکز و مکان مشورت و تصمیم گیری عمومی مانند دارالندوه در مکه بود.

۵- از آنجایی که مرجع سیاسی قدرتمندی در یثرب وجود نداشت تا به اختلاف ها رسیدگی و مانع دشمنی و نزاع شود، هرگاه جنگی میان دو یا چند قبیله پیش می آمد، برای مدت طولانی ادامه می یافت.

۶- یثرب از نظر اقتصادی شهر ثروتمندی به شمار نمی رفت و جایگاه برجسته ای در اقتصاد شبه جزیره عربستان نداشت.

۳- شغل های مردم یثرب در آستانه هجرت پیامبر را شرح دهید؟

اغلب مردم آن شهر به کشاورزی اشتغال داشتند و از در آمد و رفاه اقتصادی بالایی برخوردار نبودند. همچنین فعالیت های تجاری یثربیان خیلی گسترده نبود و برخلاف مکیان، روابط تجاری و سیاسی گسترد های با قبایل و ساکنان دیگر شهرها و مناطق عربستان و کشورهای همسایه نداشتند.

۴- اوضاع اعتقادی و دینی مردم را بیان نمایید؟

به لحاظ اعتقادی و دینی، اکثر اعضای قبیله های عرب ساکن شهر یثرب پیرو آیین بت پرستی بودند. حضور یهودیان در آن شهر، سبب شده بود که بت پرستان، اخبار و آگاهی مختلفی درباره تاریخ پیامبران الهی کسب نمایند.

۵- مردم یثرب برای از بین بردن اختلافات چه راه حلی در پیش گرفتند؟

مردم یثرب که از تفرقه و جنگ به ستوه آمده بودند، اندکی پیش از هجرت، درصدد برآمدند شخصی به نام عبدالله بن ابی را به ریاست خویش برگزینند تا پراکندگی آنان را از میان برداشته و امور شهرشان را نظم و سامان دهد؛ اما این تصمیم، هرگز عملی نشد.

۶- مردم یثرب ابتدا چگونه با پیامبر خدا آشنا شدند؟

حضرت محمد صلی الله على هوآله در سال ۱۱ بعثت، شش نفر از مردم یثرب را که برای انجام مراسم حج به مکه رفته بودند، به اسلام دعوت کرد. آنان مسلمان شدند و پس از بازگشت به شهر خود به تبلیغ اسلام پرداختند.

۷- پیمان های عقبه اول و دوم را توضیح دهید.

سال بعد، ۱۲ مرد یثربی، هنگام مراسم حج در مکانی موسوم به عقبه در منا، با پیامبر بیعت کردند که در تاریخ به پیمان عقبہ اول معروف شده است. در مراسم حج سال سیزدهم بعثت نیز، ۷۳ مرد و دو زن از اهالی یثرب در عقبه با رسول خدا پیمانی را بستند که به عقبه دوم مشهور است.

۸- چرا پیمان عقبه دوم، عمق نفوذ و گسترش اسلام را در یثرب نشان میدهد؟

زیرا شمار قابل توجهی از اعضای قبیله های مختلف به ویژه اوس و خزرج در آن حضور داشتند و به احتمال فراوان آنان نماینده عده دیگری نیز بوده اند. این در حالی بود که ساکنان یثرب تا آن زمان ارتباط چندانی با شخص پیامبر نداشتند و نمایندگان آنان نیز تنها ملاقات کوتاهی با آن حضرت داشتند.

۹- کدام پیمان پایگاه امن و مطمئنی را برای اسلام و مسلمانان در یثرب ایجاد کرد؟

پیمان عقبه دوم

۱۰- بعد از کدام پیمان رسول خدا به مسلمانان فرمان داد که به یثرب هجرت کنند؟

عقبه دوم

۱۱- چگونگی هجرت پیامبر به مدینه را توضیح دهید؟

پیامبر نیز پس از آنکه از دسیسه مشرکان در دارلندوه برای کشتن خود آگاه شد، با فداکاری علی علیه السلام مخفیانه از مکه خارج و به سوی یثرب حرکت کرد.

۱۲- پیامبر و مهاجران پس از هجرت به مدینه چگونه در آن جا ساکن شدند؟

انصار (مسلمانان اهل مدینه) به گرمی از رسول خدا و دیگر مهاجران استقبال کردند و در منازل خویش پذیرای آنان شدند. پیامبر اندکی پس از ورود به مدینه، قطعه زمینی را که از آن دو یتیم بود برای بنای مسجد خریداری کرد. مسلمانان همگی با اشتیاق فراوان در ساخت مسجد مشارکت ورزیدند. این مسجد بسیار ساده و از سنگ و گل ساخته شده بود. رسول خدا، اتاقهای کوچکی را در کنار آن برای سکونت خویش در نظر گرفت.

آن حضرت همچنین زمین هایی را که صاحب نداشت، به مهاجران داد که برای خود خانه بسازند و این غیر از زمین هایی بود که انصار به مهاجران بخشیده بودند. برخی از مهاجران بی بضاعت نیز در مسجد اقامت گزیدند و به اهل صفه مشهور شدند. اینان به دلیل همجواری با محل سکونت پیامبر، ارتباط نزدیک تری با آن حضرت برقرار کردند و همانند نگهبانان ویژه ایشان به شمار می رفتند.

۱۳- علت انجام اقدامات پیامبر پس از هجرت به مدینه چه بود؟

در پی سکونت پیامبر و مهاجران در مدینه، اجتماعی از مسلمانان در این شهر به وجود آمد. اعضای این اجتماع شامل قبیله ها و طایفه های گوناگونی بودند که برخی از آنها کینه و دشمنی طولانی با هم داشتند. همچنین علاوه بر مسلمانان، پیروان آیین های دیگری مانند یهودیان و بت پرستان نیز در آنجا می زیستند.

از این رو، رسول خدا، به منظور ایجاد همبستگی میان مهاجران و انصار، همزیستی مسالمت آمیز تمام ساکنان مدینه و تأمین نظم و امنیت در آن شهر، اقدام های مهمی انجام داد.

۱۴- مهم ترین اقدامات پیامبر پس از هجرت به مدینه را ذکر کنید؟

١- پیوند برادری، تحکیم وحدت دینی

۲- پیمان نامه عمومی مدینه

۱۵- هدف پیامبر از پیوند برادری بین مسلمانان پس از هجرت به مدینه چه بود؟

پیامبر اکرم در نخستین ماه های پس از هجرت به هدف ایجاد همدلی و وحدت دینی میان پیروانش به آنان دستور داد که هر فرد بدون در نظر گرفتن قبیله یا طایفه خود با فرد دیگری پیوند برادری برقرار نماید.

۱۶- پیامبر پیوند برادری را بین چه کسانی برقرار کرده بود؟

این پیوند گاه میان دو نفر از مهاجران و اغلب بین یکی از انصار و یکی از مهاجران برقرار گردید. سیره نویسان اسامی اشخاصی را که در نتیجه فرمان رسول خدا با یکدیگر برادر شدند، ثبت کرده اند؛ از جمله نوشته اند که پیامبر، على علیه السلام را به عنوان برادر خویش برگزید.

۱۷- اهداف پیامبر از پیمان نامه عمومی مدینه چه بود؟ 

۱- وجود قبیله ها و طایفه های پراکنده با عقاید دینی گوناگون و پیشینهای آکنده از اختلاف و درگیری، همواره تهدیدی جدی برای آرامش و امنیت مدینه به شمار می رفت.

۲- از سوی دیگر، این شهر به عنوان پایگاه اسلام، با خطر جدی حمله دشمنان خارجی و به خصوص مشرکان مکه روبه رو بود. از این رو، رسول خدا در صدد برآمد مدینه را از نظر سیاسی و نظامی متحد سازد و نظم و امنیت را در آنجا برقرار نماید.

۱۸- مهم ترین اقدام پیامبر برای تأسیس نظام اجتماعی و سیاسی منسجمی در چارچوب دین اسلام چه بود؟

پیمان نامه عمومی یا به قول امروزی ها قانون اساسی مدینه

همچنین ببینید: سوالات متن جامعه شناسی یازدهم

۱۹- محتوای پیمان نامه عمومی مدینه چه بود؟

این پیمان نامه، حقوق و مسئولیتهای هر یک از گروه های مسلمان و غیر مسلمان و چگونگی ارتباط آنها را با یکدیگر مشخص می کرد.

۲۰- مهمترین مخالفان اقدامات پیامبر در مدینه چه کسانی بودند؟

سر آمد آنان، منافقان و یهودیان بودند. علاوه بر آن، برخی از بت پرستان نیز از دستورات پیامبر سرپیچی کردند و مانع اسلام آوردن اعضای قبیله و طایفه خود شدند.

۲۱- سردسته ی منافقان مدینه که بود؟ علت مخالف او با پیامبر چه بود؟

سردسته آنان عبدالله بن ابی بود که پیش از هجرت گروه هایی از مردم یثرب قصد داشتند او را به ریاست شهرشان برگزینند. او که در میان قوم خویش جایگاه رفیعی داشت، پس از پیروزی مسلمانان در جنگ بدر به ظاهر مسلمان شد؛ اما ردپای او در بسیاری از فتنه ها و آشوب ها آشکار است.

۲۲- عبدالله بن ابی در چه جریاناتی به فتنه و آشوب پرداخت؟

هنگامی که رسول خدا برای محاصره یهودیان بنی نضیر حرکت کرد، وی، آنان را به مقاومت در برابر مسلمانان ترغیب نمود و وعده یاری به آنها داد، اما به وعده خود عمل نکرد. سردسته منافقان همچنین می کوشید که انصار را علیه مهاجران تحریک نماید. او حتی در غزو ههای اڅد و تبوک، به همراه طرفدارانش از سپاه اسلام جدا شد و در نبرد شرکت نکرد.

۲۲- اقدامات یهودیان در تقابل با مسلمانان و پیامبر چه بود؟

اگرچه رسول خدا با قوم یهود در مدینه پیمان صلح و اتحاد بسته بود، اما برخی از سران یهودی به خصوص رؤسای سه قبیله بزرگ آنان پیمان شکستند و با پیامبر و مسلمانان همکاری نکردند. حتی تعدادی از مردان سرشناس آنان با رسول خدا درشتی و جدل می نمودند. یهودیان از هیچ کوششی برای زنده کردن کینه و دشمنی میان مسلمانان دریغ نمی کردند.

یکی از شاعران یهودی اشعاری درباره جنگ بعاث سرود که چنانچه پیامبر دخالت نمی کرد، تبدیل به فتنه ای بزرگ میان اوس و خزرج می شد. به هر حال، با دسیسه گری های یهودیان علیه مسلمانان، کانون خطری در برابر اسلام و حاکمیت آن در مدینه به شمار می رفت.

۲۳- اقدامات پیامبر در مقابل دسیسه های یهود چه بود؟

پیامبر ناگزیر از برخورد با قبیله های پیمان شکن و توطئه گر یهودی شد و طی سه لشکرکشی و محاصره نظامی به حضورشان در مدینه پایان داد. علاوه بر آن، تغییر قبله مسلمانان از بیت المقدس به سوی مکه، یکی دیگر از اقداماتی بود که به فرمان الهی و در پی بهانه جویی یهودیان انجام گرفت.

۲۴- چرا در سال نخست هجری، رسول خدا تصمیم به تشیکل نیروی دفاعی گرفت؟

پس از هجرت پیامبر و یارانش به مدینه، مشرکان قریش همچنان بزرگترین و سرسخت ترین دشمنان دعوت اسلامی باقی ماندند. قریش همچنین با بسیاری از قبیله های شبه جزیره عربستان و به طور خاص منطقه حجاز روابط سیاسی و تجاری داشت و می توانست آنها را علیه مسلمانان تحریک کند.

۲۵- مهمترین اهداف عملیات های پیامبر در مقابل مشرکان چه بود؟

یکی از اهدف این عملیات ها، تهدید مسیر تجارت مشرکان مکه به شام و کسب غنیمت بود؛ زیرا آنان اموال مهاجران مسلمان را تصرف کرده بودند. در نتیجه تداوم سیاست تعقیب کاروان های تجاری قریش توسط مسلمانان، سرانجام در سال دوم هجرت جنگ بزرگی میان سپاه اسلام و لشکریان مشرک در مکانی موسوم به بدر صورت گرفت.

۲۶-در مورد جنگ بدر و نتیجه ی آن توضیح دهید؟

در نتیجه تداوم سیاست تعقیب کاروان های تجاری قریش توسط مسلمانان، سرانجام در سال دوم هجرت جنگ بزرگی میان سپاه اسلام و لشکریان مشرک در مکانی موسوم به بدر صورت گرفت. در این جنگ، حدود ۳۰۰ رزمنده مسلمان بر ۹۵۰ جنگجوی قریشی پیروز شدند. غزوه بدر ضربه سنگین و جبران ناپذیری برقریش وارد آورد و قدرت و موقعیت آنان را در منطقه حجاز تضعیف کرد.

پس از آن، ساکنان آن منطقه گرایش بیشتری به رسول خدا و اسلام نشان دادند.

۲۷- نتایج جنگ احد و خندق را بنویسید؟

در سال های سوم و پنجم هجرت، سپاهی بزرگ از جنگجویان قبیله قریش و قبیله های هم پیمان آن، به قصد جبران شکست بدر و نابودی اسلام راهی مدینه شدند.

فرماندهی سپاه قریش در این لشکرکشیها به عهده ابوسفیان یکی از سران مشرک مکه بود. مشرکان در غزوه آحد به موفقیتی نسبی دست یافتند، اما در جنگ خندق یا احزاب با وجود اینکه تمام نیرو و امکانات مادی و معنوی خود را بسیج کرده بودند، ناکام ماندند.

۲۸-مهم ترین پیامدهای جنگ خندق را بیان نمایید.

عقب نشینی قریش در جنگ خندق و کاهش فعالیت های نظامی آنان علیه اسلام، زمینه مساعدی را برای رسول خدا به وجود آورد که نفوذ خود را بر قبیله های اطراف مدینه و منطقه حجاز گسترش دهد. در نتیجه اقدامات تبلیغی و تحرکات نظامی مسلمانان، اسلام به مناطق خارج از مدینه نفوذ کرد و محدوده حکومت پیامبر وسعت بیشتری یافت.

۲۹- علت صلح حدیبیه چه بود و بین چه کسانی صورت گرفت؟

در ذی القعده سال ششم هجری، پیامبر به همراه جمعی از مسلمانان لباس احرام پوشید و برای انجام مراسم حج راهی مکه شد. مشرکان قریش مانع ورود آن حضرت و پیروانش به مکه شدند، اما در حدیبیه با پیامبر پیمان صلحی بستند که به مدت ده سال میان دو طرف جنگ و خونریزی نباشد.

۳۰- قرآن از صلح حدیبیه به چه نام اشاره کرده و در چه سوره ای به آن اشاره شده است؟

قرآن این صلح را فتح و پیروزی آشکار برای اسلام معرفی کرده و گفته شده که سوره فتح در باره این رویداد تاریخی نزول یافته است.

۳۱- نتایج صلح حدیبیه را بنویسید.

پس از پیمان صلح حدیبیه، نفوذ و گسترش اسلام در منطقه حجاز و سرتاسر شبه جزیره عربستان به طور قابل توجهی افزایش یافت و مسلمانان در موقعیت برتری قرار گرفتند. در چنین شرایط تاریخی بود که حضرت محمد صلی الله علیه وآله، سران امپراتوری ها و دولت های بزرگ را به اسلام دعوت کرد.

۳۲- دعوت سران کشورها در چه سالی اتفاق افتاد و چه کسانی به دین اسلام دعوت شدند؟

برخی از منابع تاریخی نوشته اند که دعوت جهانی پیامبر از سال ششم هجری و پس از پیمان صلح حدیبیه آغاز گردید. از جمله گفته شده که در همین سال، سفیران رسول خدا، نامه های آن حضرت را به پادشاهان ایران، روم، غستان، مصر و حبشه و رؤسای برخی قبیله های بزرگ عرب رساندند.

۳۳- دعوت سران کشورها چه نتایجی داشت؟

طی سالهای هفتم و هشتم هجری تعدادی از حاکمان محلی در گوشه و کنار شبه جزیره عربستان مانند عمان، بحرین، نجران، یمن و … یا به اسلام گرویده و یا از طریق پیمان های سیاسی و پرداخت جزیه، تابع حکومت مدینه شدند.

۳۴- علت اقدام پیامبر برای فتح مکه چه بود؟

حدود دو سال پس از پیمان حدیبیه، قریش و یکی از قبیله های هم پیمانش، پیمان صلح حدیبیه را شکستند و تعدادی از افراد قبیله هایی را که هم پیمان مسلمانان بود، به قتل رساندند. از این رو، پیامبر به سرعت نیروی ده هزار نفری را برای فتح مکه بسیج کرد. در رمضان سال هشتم هجرت مکه به صورت مسالمت آمیزی، آغوش خود را به روی سپاه اسلام گشود و کعبه از بتها پاکسازی شد.

۳۵- پیامدهای فتح مکه را بیان نمایید؟

پس از آن قبیله های اطراف آن شهر نیز به تدریج اسلام را پذیرفتند. مورخان سال نهم هجری را سال وفود یا سال اسلام آوردن قبیله ها نامیده اند. در این سال هیئت های نمایندگی قبیله های مختلف عرب از هر سو به مدینه آمدند و ضمن پذیرش اسلام، فرمانبرداری خود را از رسول خدا اعلام نمودند.

۳۶- سال وفود چه سالی است؟ 

پس از فتح مکه قبیله های اطراف آن شهر نیز به تدریج اسلام را پذیرفتند. مورخان سال نهم هجری را سال وفود یا سال اسلام آوردن قبیله ها نامیده اند. در این سال هیئت های نمایندگی قبیله های مختلف عرب از هر سو به مدینه آمدند و ضمن پذیرش اسلام، فرمانبرداری خود را از رسول خدا اعلام نمودند.

۳۷- چرا پیامبر در حجه الوداع جانشین خود را انتخاب نمود؟ و چه کسی را به عنوان جانشین خود معرفی کرد؟ 

در آن زمان عمده نگرانی آن حضرت مربوط به آینده امت اسلامی بود. از این رو، رسول خدا در پایان مراسم حج و پیش از آنکه حجاج از هم جدا شوند، در مکانی به نام غدیر خم، طی خطبه ای طولانی، مهم ترین وصیت خود را ایراد کرد. آن حضرت در این خطبه ضمن معرفی علی علیه السلام به جانشینی خویش، ختم نزول آیات قرآن و اتمام رسالت خود را اعلام کرد.

۳۸- پیامبر در چه تاریخی و در کجا رحلت نمودند؟

حضرت محمد صلی الله علیه و آله، سرانجام در ۲۸ صفر سال ۱۱ در مدینه از دنیا رفت و در یکی از اتاق های منزلش به خاک سپرده شد.

۳۹-روش حکومتداری پیامبر را توضیح دهید؟

۱- حکومتی را که پیامبر در مدینه بر پایه امت اسلامی بنیان نهاد، بسیار ساده و فاقد تشکیلات و سلسله مراتب گسترده بود.

۲- رسول خدا، کاخ و نگهبان شخصی نداشت و در دوران زمام داری او از تشریفات و تجملات مرسوم در دربار پادشاهان و سایر فرمانروایان خبری نبود.

۳- آن حضرت مسجدالنبی در مدینه را مرکز حکومتی خویش قرار داد و از آن جا به اداره امور می پرداخت. مسجد، مرکز عبادت، آموزش و انجام امور سیاسی، اداری و نظامی به شمار می رفت.

۴- پیامبر، در خیلی از مسائل حکومتی به ویژه جنگ و صلح، پس از مشورت با اصحاب و بر پایه خرد جمعی تصمیم گیری می کرد و از خودکامگی و استبداد اجتناب می ورزید.

برای مثال، پیش از جنگ احد، با یارانش درباره چگونگی مقابله با مشرکان به مشورت پرداخت. با وجود آنکه نظر پیامبر بر آن بود که در مدینه با دشمن روبه رو شوند، اما تسلیم نظر اکثریت جوانی شد که می خواستند در بیرون از شهر با سپاه دشمن بجنگند.

۴۰- ویژگی های سپاه و مدیریت امور نظامی پیامبر را بنویسید؟

در حکومت پیامبر، جهاد و دفاع وظیفه تمام مسلمانی بود که توانایی انجام آن را داشتند. مسلمانان به خاطر حضور در سپاه و شرکت در جنگ حقوق نمی گرفتند، اما از غنیمتهای جنگی سهم خود را دریافت می کردند.

۲. هزینه تأمین جنگ افزارهای نظامی مانند سلاح، اسب و سایر تجهیزات جنگی نیز به عهده جنگاوران بود. 

٣. رسول خدا، همواره به نظم و آمادگی رزمی مسلمانان اهمیت می داد و بر تمرین های نظامی سپاه نظارت دقیق داشت. ۴. ایشان در تنظیم لشکر، شیوه متعارف آن عصر را به کار می بست و نیروهای نظامی را به پنج گروه: مقدمه، قلب، میمنه (سمت راست)، میسره (سمت چپ) و ساقه (عقبه) تقسیم می کرد.

۴۱ – اقدامات پیامبر در زمینه تعلیم و تربیت را بنویسید

اسلام تأکید فراوانی بر کسب علم و دانش دارد. رسول خدا نیز توجه خاصی به تعلیم و تربیت داشت و آن را در اولویت امور قرار داده بود.

۲. آن حضرت پس از جنگ بدر، شرط آزادی هر یک از اسیران باسواد را آموزش خواندن و نوشتن به ده تن از مسلمانان تعیین کرد.

٣. پیامبر مرتب معلمانی را برای تعلیم قرآن و احکام اسلام به سوی شهرها و قبایل مختلف می فرستاد.

۴. همچنین احادیثی از رسول خدا درباره لزوم کسب و علم و دانش نقل شده است.

همچنین ببینید: سوالات متن فلسفه یازدهم

۴۲- منابع مالی و شیوه گردآوری و توزیع آنها توسط پیامبر را بنویسید.

١. زندگی اقتصادی مسلمانان در زمان رسول خدا، ساده بود و پیامبر با منابع مالی محدودی که در اختیار داشت به اداره امور می پرداخت. از جمله این منابع، غنایم جنگی، زکات (صدقات) و جزیه بودند.

۲. پیامبر برای گردآوری، حفظ و توزیع منابع فوق افرادی را برمی گزید. چهار پنجم غنایم جنگی میان جنگاوران تقسیم می شد و یک پنجم آن (خمس)، به خدا، رسول، خویشان او و یتیمان، فقیران و در راه ماندگان تعلق داشت.

٣. جزیه، مالیات سرانه ای بود که به مردان بالغ اهل کتاب (یهودیان، مسیحیان و زرتشتیان) که به لحاظ مالی توانایی پرداخت آن را داشتند، تعلق می گرفت. زکات را مسلمانان می بایستی پرداخت نمایند.

۴. پیامبر پس از آنکه مناطق یهودی نشین خیبر، فدک و تیماء را به جنگ گشود، به یهودیان ساکن آن مناطق اجازه داد، همچنان بر روی زمین های آنجا کشاورزی کنند و نیمی از محصول سالانه را به حکومت اسلامی بپردازند؛

اما حق تصرف در آن زمینها از آن رسول خدا بود

۴۳-خلق و خوی و ویژگی های اخلاقی رسول خدا را بیان نمایید.

١. پیامبر در زندگی همدم و معاشر دیگران بود و هیچ گاه ادعای رفتارهای خارق عادت و برخلاف سیر طبیعی جهان را نداشت.

۲. تنها یک ویژگی ایشان را از دیگر مردم متمایز می ساخت و آن این بود که پروردگار او را برگزیده و وحی خویش را بر قلب آن حضرت نازل گردانیده بود.

٣. رسول خدا چهره ای گشاده و خنده رو و قلبی مهربان داشت. زیاد سخن نمی گفت و زبان به نفرین و دشنام و بدگویی نمی گشود. شنیده نشد که مسلمانی را لعن و نفرین کند.

۴. هرگز همسر یا اعضای خانواده خود را نیازرد و کم ترین بهانه را در عذرخواهی برای گذشت از خطا و گناه دیگران می پذیرفت.

۵. او بر دشمنان اسلام تاخت، اما پس از تسلیم شدن، با آنان به ملایمت رفتار کرد و در صدد انتقام جویی بر نیامد.

۶. زندگی پیامبر از جمله خوراک، پوشاک و مسکن او بسیار ساده بود.

۷. رسول خدا در کارهای خانه کمک می کرد و علاقه و رغبتی فراوان به پاکیزگی و نظافت داشت.

پاسخ پرسش های نمونه درس چهارم تاریخ یازدهم انسانی

 به نظر شما چرا بعد از فتح مکه، شرط مهاجرت به مدینه از شروط بیعت و مسلمانی برداشته شد؟

به این دلیل که اکثر شبه جزیره هم پیمان با پیامبر و مسلمانان شدند و در مکه اسلام نیز فراگیر شده بود.

۲. هدف رسول خدا از برقراری پیوند برادری میان مسلمانان چه بود؟ و این اقدام چه نتایج عاطفی و اجتماعی داشت؟

پیامبر اکرم در نخستین ماه های پس از هجرت با هدف ایجاد همدلی و وحدت دینی میان مسلمانان، به آنان توصیه کرد که بدون در نظر گرفتن وابستگی های قبیله ای، با یکدیگر پیوند برادری برقرار نمایند.

 این اقدام نتایج عاطفی و اجتماعی زیر را در پی داشت: تأکید بر برادری ناشی از ایمان، ایجاد روحیه ی تعاون و همکاری و تأکید بر الفت و همبستگی همگانی، آماده سازی مسیر وحدت جامعه، تغییر فرهنگ جاهلی مبتنی بر پیمان های قبیله ای به پیمان مبتنی بر روح ایمان و اسلام.

٣. سه مورد از اقدامات منافقان را در مدینه علیه پیامبر و مسلمانان فهرست کنید.

هنگامی که رسول خدا تصمیم به محاصره ی یهودیان بنی نضیر گرفت، سردسته ی منافقان، یهودیان را تشویق به مقاومت کرد و به آنان وعده یاری داد. عبدالله بن أبی همچنین می کوشید که انصار را علیه مهاجران تحریک نماید. او در غزوه های آحد و تبوک، به همراه یارانش از سپاه اسلام جدا شد و در جنگ شرکت نکرد.

۴. منابع درآمد حکومت اسلامی در زمان پیامبر را نام برده و شیره تأمین و توزیع هر یک از آن ها را ذکر کنید.

۱- غنایم جنگی: چهار پنجم غنایم جنگی میان جنگاوران تقسیم می شد و یک پنجم آن (خمس)، به خدا، رسول، خویشان او، یتیمان، فقیران و در راه ماندگان تعلق داشت

۲- زکات (صدقات): زکات را مسلمانان می بایستی پرداخت نمایند

۳-جزیه: مالیات سرانه ای بود که به مردان بالغ اهل کتاب (یهودیان، مسیحیان و زرتشتیان) که به لحاظ مالی توانایی پرداخت آن را داشتند، تعلق می گرفت بودند.

۴- پیامبر پس از آنکه مناطق یهود ینشین مانند خیبر را به جنگ گشود، به یهودیان ساکن آنجا اجازه داد همچنان بر روی زمین های آن منطقه کشاورزی کنند و نیمی از محصول سالانه را به حکومت اسلامی بپردازند.

۵. ماخذی را که در این درس به آن ها استناد شده است، فهرست و در دو بخش منابع و تحقیقات طبقه بندی نمایید.

منابع: ۱- آیات قرآن کریم

۲- نهجالبلاغه ( ترجمه سید جعفر شهیدی)

 ۳-کتاب سیره نبویه از ابن هشام.

تحقیقات: ۱- نامه ها و پیمان های سیاسی حضرت محمد و اسناد صدر اسلام