در این نوشته با سوالات متن درس اول فصل دوم تحلیل فرهنگی دوازدهم همراه شما انسانی های دوازدهمی هستیم.

جزوه پرسش و پاسخ درس تغییرات و تحولات فرهنگی از فصل تحولات فرهنگی کتاب تحلیل فرهنگی دوازدهم انسانی را در ادامه مطلب مشاهده کنید.

سوالات متن درس اول فصل دوم تحلیل فرهنگی دوازدهم

۱ –آیا فرهنگ ثابت است یا متغیراست؟

پاسخ: فرهنگ هم عناصر ثابت دارد و هم عناصر متغیر مثالً  یکی ازعناصر ثابت ایرانی ها خداجو بودن آنهاست که تقریباً در طول تاریخ همیشه بوده است ولی برخی از نمادها ،هنجارها ، الگوهای رفتاری ایرانیان ،مصادیق فرهنگ ،مانند معماری پوشش تغذیه، سبک زندگی در طول تاریخ تغییر داشته است. 

۲ -نیازهای انسان به چند دسته تقسیم می شوند؟

پاسخ :۱ -نیازهای ثابت: نیازهایی هستند که بدون زمان ،مکان ،جنسیت و مواردی از این قبیل هستند و به عبارتی ذاتی انسان هستند.) جز خصوصیات اصلی وجود آدمی است.

مانند امنیت، احساس آرامش، میل به محبت و دوستی، نیاز به خودشکوفایی، عدالت خواهی ،پرسشگری زیبا دوستی

۲ -نیازهای متغیر ا:ین نیاز ها تحت تاثیر شرایطی مانند جنسیت ، محل جغرافیایی گروه قومی تغییر پیدا میکند مانند پوشاک، معماری ،تغذیه 

۳ -آیا روش زندگی گذشتگان و نیاکان با روش زندگی کنونی ما یکسان بوده است؟

پاسخ: در برخی از اصول مانند خداجو بودن ،عبادت کردن و مواردی از این قبیل ما دارای شباهتی های بسیاری باآن ها هستیم ولی از نظر نمادها ،هنجارها و الگوهای رفتاری و آداب و رسوم قطعاً دارای تفاوت های بسیاری هستیم.

مثال آداب و رسوم ازدواج و عزاداری در دوران گذشته با شکل زندگی کنونی متفاوت بوده است. امروزه آداب ازدواج و عزاداری نسبت به گذشته مختصر تر برگزارمی شود و در گذشته به علت فرصت بیشتری که در زندگی داشتند آداب و رسوم گستردهتر و شاخ و برگ بیشتری داشته است.

۴ -چه عناصری در مراسم ازدواج و عزاداری نیاکان ما تاکنون ثابت باقی مانده است؟ و کدام عناصر فرهنگی در مراسم ازدواج و عزاداری گذشتگان نسبت به امروزه دچارتغییر شده است؟

پاسخ: پیش قدم شدن خانواده پسر در امر خواستگاری و انجام خواستگاری از طریق پسر همچنان در طول تاریخ ثابت باقی مانده است ولی شکل و نوع اهداء هدایا و برگزاری آداب جشن تفاوتهای بسیاری کرده است.

در خصوص عزاداری نیز همراهی مردم در تشییع پیکر جان باخته و انجام مراسم ختم و نیایش در اماکن مذهبی در طول تاریخ برای ما ایرانی ها ثابت بوده است ولی میزان ، زمان و مکان عزاداری در طول تاریخ با تغییراتی روبرو بوده است. 

۵ -آیا همانطور که ذائقه غذایی افراد جامعه تغییر میکند ذائقه فرهنگی جامعه نیز تغییر می کند؟

پاسخ:  ابعاد محسوس و لایه های سطحی فرهنگ دائماً در حال تغییر است مثالً نمادها، الگوهای عمل ،ابزارها،سبک زندگی، ولی بعد غیرمحسوس و بنیادین فرهنگ چون بیشتر با نیازهای ذاتی انسان در ارتباط است به کمتردچار تغییر می شوند. مثالً ایرانی ها همیشه خدا جو عدالت محور و آزادی طلب بوده اند. 

۶ -تغییرات فرهنگی به چند صورت ممکن است روی دهند؟

پاسخ: گاهی آرام و به تدریج صورت میگیرد و جامعه با آن سازگار می شود و گاهی ناگهانی و سریع روی می دهد. 

۷ -تغییر فرهنگی با تحول فرهنگی چه تفاوت هایی دارد؟

پاسخ: دگرگونی در لایه های سطحی فرهنگ مانند دگرگونی در نماد ها هنجار ها ،ابزارها مادی فرهنگ، الگوهای رفتاری نشان دهنده تغییر فرهنگی است ولی اگر لایه های بنیادین فرهنگ دگرگون شود یعنی آرمان ها، عقاید ،باورها و ارزش ها )ریشه های فرهنگ(عوض شوند این دگرگونی، تحول فرهنگی نامیده می شود. 

8 -عدم درک به موقع تحولات فرهنگی چه نتایجی در جامعه از خود به جای میگذارد؟

پاسخ: موجب ناتوانی مدیریت تغییر و تحولات فرهنگی شده و این عدم مدیریت صحیح به تحجر و عقب ماندگی جامعه منجر می شود. 

9 -تحول فرهنگی در جامعه چه نتایجی از خود به جای میگذارد؟

پاسخ: تحول فرهنگی موجب دگرگونی در همه ارکان فرهنگ میشود و هویت اجتماعی و هویت فرهنگی جامعه را دگرگون میکند . به عبارتی در بلند مدت موجب می شود که ارزش های بنیادین و غیر محسوس فرهنگ عوض شود. 

10 -ورود تلفن همراه به زندگی کدام بخش از زندگی ما را تغییر داده است؟آیا در سطح فرهنگ محسوس و ملموس تأثیر گذاشته است یا فرهنگ غیر محسوس و نامحسوس را هم متأثر کرده است؟ آیا زمین هساز تغییر فرهنگی است یا باعث تحول فرهنگی هم می شود؟

پاسخ: ورود تلفن همراه به زندگی ما ایرانی ها در ابتدا در ابعاد محسوس فرهنگ )نمادها ،هنجار ها ومناسبات( تغییر به وجود آورده است ولی ممکن است به تدریج در طول زمان اعتقادات مردم را نسبت به برخی از ارزش ها و اصول فرهنگی خود دچار دگرگونی کند در این صورت با تحول فرهنگی روبرو شده ایم.

همچنین ببینید:سوالات متن جامعه شناسی دوازدهم

۱۱ -عوامل موثر بر تغییرات و تحولات فرهنگی را نام ببرید

پاسخ:۱ -نوجویی و نوآوری

۲-پذیرش اجتماعی و فرهنگی

۳ -طرد اجتماعی و فرهنگی

۴ -تلفیق و انطباق 

۱۲ -هر یک از عوامل موثر بر تغییرات و تحوالت فرهنگی توضیح دهید و مثال بزنید؟

پاسخ:۱ -مثالً  کنجکاوی و میل به کشف و اختراع موجب شده است که وسایل جدیدی مانند تلفن همراه وارد زندگی بشر شود و تغییرات و تحوالت را به دنبال داشته باشد) نوجویی و نوآوری( .

۲-عناصر جدید فرهنگی بر اساس نوآوری یا مبادله فرهنگی با جوامع دیگر وارد جامعه شود و موجب تحول فرهنگی شود( پذیرش اجتماعی و فرهنگی)

۳ -عنصر جدید فرهنگی برای مدتی پذیرفته شود ولی به تدریج آن کنار گذاشته شود و ترس شود مثالً نمادها و هنجارهای مانند وزارتخانه پست و تلگراف و تلفن که به وزارت ارتباطات تغییر شکل داد.( طرد اجتماعی و فرهنگی)

۴ -عناصر فرهنگی جدید نیاز به زمان دارند تا در جامعه با فرهنگ سازگار شوند مثال ورود تلفن همراه و ایجاد مشاغل جدید و حذف بسیاری از مشاغل ثابت یا مثال ورود ماشین و خودرو و حذف برخی از مشاغل مربوط به گاری ودرشکه(تلفیق و انطباق) 

۱۳ -چه نمادها و هنجارهای در زندگی ما ایرانی ها در طول زمان طرح و کنار گذاشته شده اند؟و چه نمادها و هنجارهای مجددا به زندگی ما را پیدا کرده اند؟

 پاسخ: بسیاری از نمادها و هنجارهای شغلی در طول زمان دچار تغییر شده اند به عنوان مثال ما مشاغلی مانند درشکه چی یا کارگر تلگرافخانه نداریم و حذف شده اند.

 در سالهای اخیر برخی از جوانان به دنبال استفاده مجدد و بازآفرینی برخی از نمادهایًً زرتشتی مانند فرهر در زندگی خود هستند یا به طالع بینی و پیشگویی و فال قهوه و مواد از این قبیل میپردازند. 

۱۴ -تأخر فرهنگی چیست؟

پاسخ: تأخر فرهنگی یا واپس ماندگی فرهنگی نوعی عدم تعادل فرهنگی به حساب می آید و یعنی فاصله بین عناصر و اجزاء محسوس فرهنگ با ارزش ها عقاید و باورهای فرهنگی.

  بعضی از عناصر فرهنگی نظیر فنون و ابزارهای مادی زودتر از اندیشه ها و عقاید یا سازمان های اجتماعی پذیرفته شود

مثالً تلفن همراه وارد زندگی می شود ولی شیوه صحیح استفاده آن از نظر ارزش ها رعایت نمی شود.

مثالً منزل مادر بزرگ رفته ایم و به جای صحبت با مادر بزرگ سرمان در گوشی تلفن است.  رانندگی میکنیم ولی با شتاب آب چاله ها را به اطرافیان می پاشیم. 

۱۵ -چرا پذیرش و تغییرات بعد محسوس فرهنگ سریعتر انجام می شود و ولی سرعت دگرگونی فرهنگی غیرمحسوس) ارزش ها و عقاید ( به کندی انجام میشود؟

پاسخ: زیرا تحولات فرهنگی در ارزش ها و عقاید بنیادین بسیار کند است و نسبت به این دگرگونی و تغییرات مقاومت فرهنگی صورت میگیرد ولی پذیرش اشکال محسوس و مادی فرهنگ سادهتر و سریع تر انجام میشود

تهیه کننده سوالات متن درس اول فصل دوم تحلیل فرهنگی دوازدهم : جناب آقای حمید رحیمی 

برای مشاهده سایر دروس سوالات متن تحلیل فرهنگی دوازدهم روی عبارت لینک دار کلیک کنید.