سوالات متن درس ۶ علوم نهم✨ با جواب
در این نوشته با سوالات متن درس ۶ علوم نهم همراه شما هستیم.
سوالات درس ۶ علوم نهم
۱ – ورقه های سنگ کره بر روی…………. که حالت خمیری و نیمه مذاب دارد، حرکت می کنند.
پاسخ: خمیر کره
۲ – اگر ورقه سنگ کره در زیر اقیانوس قرار گرفته باشد، آن را ورقه ………. و اگر در محل قاره ها باشد، ورقه ………. می نامند.
پاسخ: اقیانوسی-قاره ای
۳ – اولین خشکی واحد در سطح کره زمین ……………… بود که اقیانوس ………………….. اطراف آن را فرا گرفته بود.
پاسخ: پانگه آ – پانتالاسا
۴ – دریایی که بین خشکی لورازیا و گندوانا را پر کرده ………. نام دارد.
پاسخ: تتیس
۵ – دریاچه ……………. باقیمانده دریای تتیس است.
پاسخ: مازندران (خزر)
۶ – انطباق حاشیه …………….. با حاشیه ……………….. گواه متصل بودن دو قاره در گذشته بوده است.
پاسخ: شرقی قاره آمریکا-غربی آفریقا
۷ – سنگ کره بر روی ……………. واقع شده است. ورقه های سنگ کره بر روی خمیر کره حرکت می کنند.
پاسخ: خمیر کره
۸ – بزرگ ترین ورقه سنگ کره ورقه ……………… است که از ……………….. پوشیده شده است.
پاسخ: اقیانوس آرام-آب
۹ – علت حرکت ورقه سنگ کره بر روی خمیر کره …………………. می باشد.
پاسخ: جریان همرفتی خمیر کره
۱۰ – دما و چگالی قسمت های عمیق تر گوشته نسبت به قسمت های سطحی تر به ترتیب …………. و ……………… است.
پاسخ: بیشتر-کمتر
۱۱ – به ترتیب ضخامت، چگالی و سن ورقه اقیانوسی از ورقه قارهای ……………، ……………. و …………. می باشد.
پاسخ: کمتر-بیشتر-کمتر
۱۲ – در ورقه های نزدیک شونده قاره ای و اقیانوسی معمولاً ورقه ……………. به زیر ورقه …………….. رانده می شود.
پاسخ: اقیانوسی-قارهای
۱۳ – در محل ورقه های واگرا سنگ کره دائماً در حال ……………….. است.
پاسخ: تشکیل
۱۴ – حرکتی از ورقه های سنگ کره که نسبت به هم دور و یا نزدیک نمی شوند ………….. نام دارد.
پاسخ: امتداد لغز
۱۵ – در اثر برخورد دو ورقه عربستان و ایران…………………… به وجود آمده است.
پاسخ: رشته کوه زاگرس
۱۶ – موج های بزرگ که از ایجاد گسل یا آتشفشان در کف اقیانوس ها ایجاد می شوند ………………… نام دارند.
پاسخ: آبتاز یا سونامی
۱۷ – اگر سنگ های دو طرف شکستگی نسبت به هم جابه جا نشوند ………….. را به وجود می آورند.
پاسخ: درزه
۱۸ – حدود ۲۰۰ میلیون سال پیش، خشکی ها و قاره های زمین چگونه بودند؟ پس از آن چه تغییری کردند؟
پاسخ: ۱) در حدود ۲۰۰ میلیون سال پیش در سطح کره زمین یک خشکی واحد و بزرگی (پانگه آ) وجود داشته است که اطراف آن را یک اقیانوس بزرگ (پانتالاسا) فرا گرفته بود.
۲) میلیون ها سال بعد این خشکی بزرگ به دو خشکی کوچکتر تقسیم شد (لورازیا و گندوانا) که بین آنها را دریای تتیس پر کرده بود. دریاچه خزر باقیمانده دریای تتیس است.
۳) با گذشت زمان هر کدام از دو خشکی اولیه، خود نیز به قطعات کوچکتر تبدیل شدند و پس از جا به جایی، قاره های امروزی را به وجود آوردند.
۱۹ – نظریه وگنر چه می گوید؟
پاسخ: قاره ها در گذشته به هم متصل بودند و سپس نسبت به هم جا به جا شده اند.
۲۰ – موافقان نظریه وگنر برای اثبات نظریه جا به جایی قاره ها چه شواهدی ارائه کردند؟
پاسخ: ۱) تشابه فسیل های جانداران در قاره های مختلف.
۲) انطباق حاشیه شرقی قاره آمریکای جنوبی با حاشیه غربی آفریقا.
۳) تشابه سنگ شناسی در قاره آفریقا و قاره آمریکای جنوبی.
۴) وجود آثار یخچال های قدیمی در قاره های مختلف.
۲۱ – خمیرکره چیست و چه ویژگی دارد؟
پاسخ: بخشی از گوشته است که حالت خمیری و نیمه مذاب دارد و سنگکره بر روی آن واقع شده است.
۲۲ – نظریه زمین ساخت ورقه ای چیست؟
پاسخ: بر اساس این نظریه، سنگ کره از تعدادی ورقه کوچک و بزرگ مجزا از هم تشکیل شده است. این ورقه ها نسبت به هم حرکت دارند گاهی از هم دور می شوند، در جاهایی به هم نزدیک می شوند و بعضی جاها کنار هم می لغزند.
۲۳ – بزرگترین ورقه سنگ کره چه نام دارد؟
پاسخ: ورقه اقیانوس آرام
۲۴ – علت حرکت ورقه های سنگ کره چیست؟ توضیح دهید.
پاسخ: جریان همرفتی خمیر کره؛ در قسمت پایین خمیر کره به دلیل بالا بودن دما نسبت به قسمت های بالایی، چگالی مواد کمتر است در نتیجه جریان همرفتی ایجاد می شود و مواد مذاب به سمت بالا حرکت می کنند و به سطح زمین می رسند و سبب جا به جایی و حرکت ورقه ها می شوند.
۲۵ – هنگام برخورد ورقه اقیانوسی با ورقه قاره ای کدام یک به زیر دیگری می رود؟ چرا؟
پاسخ: ورقه اقیانوسی چگالی بیشتری نسبت به ورقه قاره ای دارد به همین دلیل، ورقه اقیانوسی به زیر می رود.
۲۶ – فرضیه گسترش بستر اقیانوس ها که توسط هِری هِس مطرح شد چه می گوید؟
پاسخ: مواد مذاب نشأت گرفته از خمیر کره در وسط اقیانوس به بستر اقیانوس صعود کرده، پس از انجماد ورقه اقیانوسی را به وجود می آورند. برای جبران این افزوده شدن به ورقه اقیانوسی، ورقه مذکور با سرعت متوسط حدود ۵ سانتیمتر در سال از وسط اقیانوس به سمت ساحل حرکت می کند و پس از رسیدن به ساحل به ورقه قاره ای برخورد کرده، به زیر آن می رود.
۲۷ – انواع حرکت ورقه ها و پدیده های مربوط به هر یک را نام ببرید.
پاسخ: ۱) دور شدن ورقه ها از هم: در محل دور شدن ورقه ها مواد مذاب گوشته بالا می آید و ورقه جدیدی ساخته می شود. در این نواحی آتشفشان و زمین لرزه های متعددی رخ می دهد.
۲) برخورد ورقه ها با یکدیگر: برخورد ورقه ها سبب بروز پدیده هایی رشته کوه، چین خوردگی، گسل، زمین لرزه و فوران آتشفشان می شود.
۳) ورقه هایی که کنار هم می لغزند: این ورقه ها نه بهم نزدیک می شوند و نه از هم دور می شوند بلکه در کنار هم می لغزند. این نوع حرکت بیشتر در بستر اقیانوس ها رخ می دهد و باعث زمین لرزه های زیادی می شود.
۲۸ – دلیل به وجود آمدن کمربند لرزه خیز اطراف اقیانوس آرام چیست؟
پاسخ: به دلیل برخورد ورقه اقیانوس آرام به ورقه های قاره ای اطراف، ورقه اقیانوسی به زیر ورقه قاره ای می رود، ورقه ها می شکند و انرژی آزاد می شود، انرژی آزاد شده باعث رخ دادن زمین لرزه های بزرگی می شود. بر اثر فرورانش ورقه فرو رونده و اصطکاک ایجاد شده سنگ ها ذوب شده و آتشفشان ایجاد می شود.
۲۹ – حرکت ورقه های سنگ کره چه پیامدهایی به دنبال دارد؟
پاسخ: ۱) چین خوردگی و ایجاد رشته کوه
۲) زمین لزره
۳) آتشفشان
۴) سونامی یا آبتاز
۵) شکستگی سنگ کره به صورت درزه و گسل
۳۰ – چین خوردگی و ایجاد رشته کوه چگونه رخ می دهد؟
پاسخ: لایه های رسوبی در دریا به صورت افقی تهنشین می شوند، پس از زیاد شدن ضخامت لایه ها، در اثر حرکت و برخورد ورقه ها رسوبات از حالت افقی خارج می شوند و به حالت چین خورده در می آیند و رشته کوه را به وجود می آورند.
۳۱ – علت حرکت ورقه عربستان چیست و چه آثاری به دنبال دارد؟
پاسخ: مواد مذاب خمیر کره از وسط دریای سرخ به بستر این دریا بالا می آید و پوسته جدید را می سازد و این پوسته به دو طرف حرکت می کند، بنابراین ورقه عربستان با ورقه ایران برخورد می کند. رشته کوه زاگرس و زلزله های جنوب و جنوب غرب ایران از آثار این برخورد است.
۳۲ – الف) آبتاز یا سونامی چیست؟
پاسخ: ب) میزان سرعت و انرژی آبتاز به چه عاملی بستگی دارد؟
الف) امواج اقیانوسی بسیار بزرگی است که بر اثر زلزله و آتشفشان های بستر اقیانوس ایجاد می گردد.
ب) هر چه عمق آب اقیانوس بیشتر باشد سرعت و انرژی آبتاز بیشتر شده و خسارات زیادتری به بار خواهد آورد.
۳۳ – درزه و گسل چیست و چگونه ایجاد می شوند؟
پاسخ: برخی مواقع بر اثر حرکت ورقه های سنگ کره سنگ های پوسته زمین شکسته می شود و شکستگی هایی به دو صورت درزه و گسل ایجاد می شود.
گسل: اگر سنگ های دو طرف شکستگی نسبت به هم جا به جا شده باشند، گسل را به وجود می آورند.
درزه: اگر سنگ های دو طرف شکستگی نسبت به هم جا به جا نشده باشند، درزه را به وجود می آورند.
۳۴ – نظریه اشتقاق و جابجایی قاره ها توسط آلفرد وگنر (در سال ۱۹۱۵) آلمانی را بیان کنید؟
پاسخ: حدود ۲۰۰ میلیون سال پیش در سطح کره زمین یک خشکی واحد و بزرگی وجود داشته است که اطراف آن را یک اقیانوس بزرگ فرا گرفته بوده است. میلیون ها سال بعد این خشکی بزرگ به دو خشکی کوچک تر تقسیم شد که بین آنها را دریای تتیس پر کرده بود با گذشت زمان هر کدام از دو خشکی مذکور خود نیز به قطعات کوچک تر تبدیل شده و پس از جا به جایی قاره های امروزی را به وجود آورده اند.
۳۵ – سه دلیل برای اثبات اتصال قاره ها بنویسید؟
پاسخ: ۱) انطباق حاشیه شرقی قاره آمریکای جنوبی و حاشیه غربی آفریقا.
۲) یافتن فسیل های مشابه از جانداران در قاره های مختلف.
۳) تشابه سنگ شناسی در قاره های آمریکای جنوبی و آفریقا.
۳۶ – زمین ساخت ورقه ای را به اختصار توضیح دهید؟
پاسخ: لایه بیرونی زمین (سنگ کره) یکپارچه نیست بلکه تکه تکه است و این تکه ها بر روی قسمت خمیری گوشته در حال حرکت هستند به هر تکه یک ورقه گفته می شود.
این ورقه ها نسبت به هم حرکت دارند گاهی به هم نزدیک می شوند در جاهایی از هم دور می شوند و در بعضی جاها کنار هم می لغزند.
۳۷ – انواع حرکت ورقه های سنگ کره را نسبت به هم نام ببرید؟
پاسخ: دور شونده (واگرا) – نزدیک شونده (همگرا) – امتداد لغز (لغزنده)
۳۸ – جریان همرفتی را تعریف کنید؟
پاسخ: انتقال گرما به روش حرکت مواد سیال گرم به سمت بالا و جایگزین شدن آنها با مواد اطراف خنک تر را جریان همرفتی می گویند.
۳۹ – عامل اصلی حرکت سنگ کره چیست؟ و منشا انرژی آن از کجا تامین می شود؟
پاسخ: جریان همرفتی خمیر کره – انرژی گرمایی درون زمین
۴۰ – جریان همرفتی در خمیر کره را توضیح دهید؟
پاسخ: وقتی قسمت های عمیق تر خمیر کره گرم می شوند به دلیل افزایش فاصله مولکول های ذرات چگالی ماده کمتر می شود و در نتیجه سبک شده به طرف بالا می رود و قسمت های خنک تر جای آن ماده را می گیرند این حرکت انتقالی ذرات بر اثر گرما را جریان همرفتی می گویند.
۴۱ – ورقه های سنگ کره به چند صورت وجود دارد؟
پاسخ: ۱) ورقه اقیانوسی
۲) ورقه قاره ای
۴۲ – ورقه اقیانوسی را تعریف کنید؟
پاسخ: اگر ورقه سنگ کره در زیر اقیانوس قرار گرفته باشد آن را ورقه اقیانوسی می نامند.
۴۳ – ورقه قاره ای را تعریف کنید؟
پاسخ: اگر ورقه سنگ کره در محل قاره ها باشد آن را ورقه قاره ای می نامند.
۴۴ – هنگامی که دو ورقه اقیانوسی و قاره ای با هم برخورد می کنند کدام لایه به زیر دیگری می رود؟ چرا؟
پاسخ: ورقه اقیانوسی به زیر ورقه قاره ای می رود زیرا چگالی ورقه اقیانوسی بیشتر از ورقه قاره ای است.
۴۵ – فرضیه گسترش بستر اقیانوس ها را بنویسید؟
پاسخ: ابتدا مواد مذاب در قسمت وسط اقیانوس ها به بستر اقیانوس صعود می کنند و پس از انجماد ورقه اقیانوسی جدید را به وجود می آورند. و این ورقه ایجاد شده از وسط اقیانوس به سمت ساحل حرکت می کند و پس از رسیدن به ساحل با ورقه قاره ای برخورد می کند در ادامه این حرکت ورقه اقیانوسی به زیر ورقه قاره ای فرو می رود.
۴۶ – در محل ورقه های دور شونده مرتباً سنگ کره در حال تشکیل است پس طی سال های طولانی بر وسعت زمین افزوده می شود. آیا به نظر شما این جمله صحیح است؟ توضیح دهید.
پاسخ: این جمله نادرست است؛ زیرا در محل حاشیه قاره ها و اقیانوس ها (ورقه های همگرا) پوسته در حال تخریب است پس اگر در محل کف اقیانوس پوسته ای جدید ساخته شود و بر وسعت سنگ کره افزوده می شود در محل ورقه های همگرا پوسته کاسته شده و سطح زمین ثابت می ماند.
۴۷ – علت کمربند لرزه خیز اطراف اقیانوس آرام چیست؟
پاسخ: علت آن برخورد ورقه اقیانوسی آرام با ورقه های قاره ای اطراف آن است در اثر این برخورد ورقه اقیانوسی به زیر ورقه قاره ای فرو رانده می شود در اثر فرورانش ورقه ها می شکنند و باعث رخ دادن زمین لرزه های بزرگ و آتشفشان هایی می شود.
۴۸ – سه مورد از خصوصیت ورقه های همگرا را بنویسید.
پاسخ: ۱) سنگ کره در حال تخریب است.
۲) یک ورقه به زیر ورقه دیگری می رود.
۳) آتشفشان های انفجاری ایجاد می شوند.
۴۹ – مهم ترین نواحی زلزله خیز جهان کجاست؟
پاسخ: زمین لرزه ها بیشتر در مناطقی که در حاشیه ورقه ها قرار دارند رخ می دهند.
۵۰ – چهار مورد از پیامدهای حرکت ورقه های سنگ کره را نام ببرید؟
پاسخ: زلزله – آتشفشان – گسل – رشته کوه
۵۱ – چین خوردگی را تعریف کنید؟
پاسخ: هرگاه رسوبات بعد از ته نشین شدن در بستر اقیانوس ها در اثر نیروی خمیر کره از حالت افقی خارج شوند به حالت چین خورده در می آیند.
۵۲ – پدیده هایی که از خروج مواد مذاب در بستر دریای سرخ ایجاد می شوند را بنویسید.
پاسخ: آتشفشان – رشته کوه – زمین لرزه
۵۳ – رشته کوه زاگرس چگونه ایجاد شده است؟
پاسخ: در اثر برخورد ورقه عربستان با ورقه ایران رشته کوه زاگرس به وجود آمده است. به این ترتیب که از وسط دریای سرخ مواد مذاب خمیر کره به بستر این دریا بالا می آیند و پوسته جدید را می سازند و این پوسته به دو طرف حرکت می کند.
۵۴ – آبتاز (سونامی) را تعریف کنید؟
پاسخ: به موج های بزرگ آب در اقیانوس ها که بر اثر آتشفشان یا زمین لرزه در کف اقیانوس به وجود آمده اند آبتاز (سونامی) می گویند.
۵۵ – گسل را تعریف کنید؟
پاسخ: اگر سنگ های دو طرف شکستگی نسبت به هم جا به جا شوند گسل را به وجود می آورند.
۵۶ – درزه را تعریف کنید؟
پاسخ: اگر سنگ های دو طرف شکستگی جا به جا نشده باشد درزه به وجود می آید.
۵۷ – تفاوت درزه و گسل را بنویسید.
پاسخ: در درزه سنگ های دو طرف شکستگی نسبت به هم جا به جا نمی شوند در حالی که در گسل سنگ های دو طرف شکستگی نسبت به هم جا به جا می شوند.
برای مشاهده گام به گام سایر صفحات کتاب کافیست آن را در گوگل به همراه عبارت «حالا درس» جست و جو کنید.