معنی درس آداب زندگانی فارسی نهم + معنی کلمات و آرایه های ادبی

در این نوشته با معنی درس آداب زندگانی فارسی نهم همراه شما هستیم.

معنی درس آداب زندگانی فارسی نهم

متن درس «آداب زندگانی» و معنی متن:

درس ششم

آداب زندگانی

• اثر: قابوس نامه
• نویسنده: عنصر المعالی کیکاووس

بدان که مردم بی هنر، مادام بی سود باشد، چون مغیلان که تن دارد و سایه ندارد؛ نه خود را سود کند و نه غیر خود را.

بدان که انسان بدون هنر و داشتن برتری برای همیشه بی فایده است. مانند درختچۀ خارداری که جسم دارد ولی سایه ندارد. این انسان نه برای خود سودی دارد و نه برای دیگران.

واژه	معنی واژه	واژه	معنی واژه
مردم	انسان	هنر	برتری و فضیلت
مادام	همیشه	مغیلان	درختچۀ خار دار

آرایه ادبی:

در عبارت بالا مردم به مغیلان تشبیه شده است.

جهد کن که اگرچه اصیل و گوهری باشی، گوهر تن نیز داری که گوهر تن از گوهر اصل بهتر بود.

تلاش کن هرچند که انسان با اصل و نسب خوب، هستی، هنر و فضیلتی هم داشته باشی زیرا هنر و شایستگی فردی از اصل و نسب، بهتر و با ارزش تر است.

واژه	معنی واژه	واژه	معنی واژه
جَهد	تلاش	اصیل	دارای اصل و نسب خوب
گوهری	دارای ارزش و با اصل و نسب

بزرگی، خرد و دانش راست نه گوهر را، اگر مردم را با گوهر اصل، گوهر هنر نباشد، صحبت هیچ کس را به کار نیاید.

ارزش و بزرگی انسان به عقل و دانش اوست نه به اصل و نسبش، اگر انسان همراه با اصل و نسب، هنر و شایستگی فردی نداشته باشد به درد دوستی و هم نشینی نمی خورد.

واژه	معنی واژه
صحبت	هم نشینی و دوستی
به کار نیاید	نامناسب است، به درد نمی خورد

در هرکه این دو گوهر یابی ، چنگ در وی زن و از دست مگذار که وی، همه را به کار آید.

در هرکس این دو ویژگی «اصل و نسب و شایستگی فردی« را پیدا کردی، با او دوستی کن و او را از دست نده زیرا چنین انسانی برای همه مفید و به درد بخور است.

آرایه ادبی:

چنگ در وی زن  ←  کنایه از کمک گرفتن

از دست مگذار  ←  کنایه از رها نکردن

سخن، ناپرسیده مگوی و از گفتار خیره پرهیز کن، چون باز پرسند جز راست مگوی، تا نخواهند کس را نصیحت مگوی و پند مده؛ خاصه کسی را که پند نشنود که او خود اوفتد.

تا حرفی را از تو نپرسیده اند از حرف زدن بی فایده، دوری کن، وقتی از تو چیزی می پرسند، فقط حرف راست بگو، مخصوصا کسی که پند پذیر نیست را نصیحت نکن زیرا چنین کسی، خودش گرفتار می شود.

واژه	معنی واژه	واژه	معنی واژه
خیره	بی فایده	خاصه	بخصوص
اوفتد	گرفتار می شود

آرایه ادبی:

پلید و پاکی ←   تضاد

از جای تهمت زده پرهیز کن و از یار بد اندیش و بد آموز بگریز، به غم مردمان شادی مکن تا مردمان نیز به غم تو شادی نکنند.

از رفتن به جاهایی که مردم به آن بدگمان هستند، دوری کن و از دوست بدخواه و بد فکر فرار کن، در غم و اندوه مردم خوشحالی نکن تا مردم هم در غم تو شادی نکنند.

واژه	معنی واژه	واژه	معنی واژه
تهمت	نسبت دروغ	بد اندیش	بد فکر، بدخواه

داد ده تا داد یابی، خوب گوی تا خوب شنوی، اگر طالب علم باشی، پرهیزگار و قانع باش و علم دوست و بردبار و کم سخن و دور اندیش.

همیشه با عدالت و انصاف رفتار کن تا با تو به عدالت و انصاف رفتار کنند، خوب حرف بزن تا حرف خوب بشنوی. اگر خواهان علم و دانش هستی، پرهیزگار و قانع و راضی و دوست دار علم، صبور، کم حرف و آینده نگر باش.

واژه	معنی واژه	واژه	معنی واژه
داد	انصاف	طالب	خواهان
قانع	راضی	بردبار	صبور
دور اندیش	آینده نگر

• اثر: اخلاق ناصری
• نویسنده: خواجه نصیرالدّین توسی

آدمی باید که بسیار نگوید و سخن دیگری به سخن خود، قطع نکند.

انسان نباید بسیار حرف بزند و نباید حرف دیگری را با حرف خود، قطع کند.

اگر سوال از جماعتی کنند که او داخل آن جماعت بود، بر ایشان سبقت ننماید و اگر کسی به جواب مشغول شود، او بر بهتر جوابی از آن، قادر بود، صبر کند تا آن سخن تمام شود، پس جواب خود بگوید بر وجهی که در متقدم طعن نکند.

اگر از گروهی سوالی شود که او هم در آن گروه باشد، در جواب دادن، پیشی نگیرد و اگر کسی مشغول جواب دادن باشد و او می تواند جواب بهتری بدهد، باید صبر کند تا حرف آن شخص تمام شود، سپس جواب خود را به صورتی بگوید که شخص قبلی، تمسخر نشود.

واژه	معنی واژه	واژه	معنی واژه
سبقت	پیشی گرفتن	بر وجهی	به گونه ای
مُتقدّم	قبلی و پیشین	طعن	تمسخر

در محاوراتی که به حضور او میان دو کس رود، خوض ننماید و اگر از او پوشیده دارند، استراق سمع نکند و تا او را با خود در آن مشارکت ندهند، مداخلت نکند.

در گفت و گوهایی با حضور او میان دو نفر انجام می شود، عمیق فکر نکند و اگر آن دو نفر، سخنشان را از او مخفی می کنند، دزدکی گوش نکند و تا وقتی که او را در گفت و گوی خود شریک نکرده اند، دخالت نکند.

واژه	معنی واژه	واژه	معنی واژه
محاورات	گفت و گو	استراق سمع	دزدکی گوش دادن
خوض ننماید	خیلی و عمیق فکر نکند