پاسخ فعالیت های فصل چهارم زیست شناسی دهم

در این نوشته با پاسخ فعالیت های فصل چهارم زیست شناسی دهم فصل گردش مواد در بدن در این فصل این موضوع مباحث پیرامون آن و…. بحث می شود برای پاسخ به این سوال و تمام فعالیت های زیست شناسی دهم و مشاهده گام به گام فصل چهارم زیست شاسی دهم به ادامه مطلب توجه کنید.

نام سطح حالت رگ ها ی غالب وضعیت قرار گیری رگ های کرونری 

سطح پشتی

برامده ) محدب( سرخرگ عمودی
صاف ) تخت( سیاهرگ اریب

سطح شکمی

تشخیص سمت چپ و راست قلب  

اگر قلب را جوری در دست بگیریم که سطح پشتی آن رو به ما و سطح شکمی آن رو به جلو باشد،  در این حالت چپ و راست قلب مطابق دست های چپ و راست ما می باشد.

روش دیگر لمس  کردن قلب است . سمت راست نرمتر بوده و براحتی فرو می رود ولی سمت چپ کامال سفت است.

چرا بطن چپ دیواره ی قطور تری دارد؟ به وظیفه ی ان بر می گردد. با انقباض بطن چپ  خون به تمام بدن فرستاده می شود. این عمل نیازمند ماهیچه ای قوی و قطور است. 

تفاوت رگ های اکلیلی در سطح پشتی و عقبی 

رگ های کرونری در سطح پشتی قلب، به صورت عمودی قرار دارند ولی در سطح شکمی، به  صورت مورب هستند. 

تفاوت دیواره ی سرخرگ ها و سیاهرگ ها 

دیواره ی سیاهرگ ها ضخامت کمتری دارد.ولی دیواره ی سرخرگ ها ضخامت بیشتری دارد.اگر  سرخرگ ها را با انگشت فشار دهیم و رها کنیم دوباره به حالت اول برمی گردند ولی دیواره ی 

سیاهرگ ها روی هم خوابیده است.دیواره ی سرخرگ ها در نبود خون باز است، اما دیواره ی  سیاهرگ ها در نبود خون بسته است.

 

۱ .تا فرصت کافی برای پرشدن بطن ها وجود داشته باشد. در این فاصله خون از دهلیز ها  وارد بطن ها می شود و بطن ها از خون پر می شوند. 

۲ .چون بطن ها خون را به سمت بالا و به درون سرخرگ ها می فرستد.برای تخلیه ی بطن  بهتر است انقباض از پایین شروع شود و به سمت بالا ادامه یابد.

الف. 

استراحت عمومی : 

∙ دهلیز ها و بطن ها هر دو در حال استراحت هستند 

∙ هدف: پرشدن دهلیز ها و بطن ها 

∙ دریچه ها : دهلیزی بطنی : باز سینی: بسته 

ثانیه ۰/۴ ∙ 

انقباض)سیستول( دهلیزی: 

∙ بطن ها به طور کامل از خون پر می شوند 

∙ بطن ها کماکان در حال استراحت هستند 

∙ دریچه : دهلیزی _ بطنی: باز سینی: بسته 

ثانیه ۰/۱ :زمان ∙

انقباض بطنی: 

دریچه: دهلیزی_ بطنی: بسته سینی: باز 

⮚ دیاستول)استراحت( : 

۱ .دیاستول دهلیز ها :۷/۰ ثانیه 

۲ .دیاستول بطن ها: ۵/۰ ثانیه 

ب. برای انجام هر چرخه ی قلبی ۸/۰ ثانیه زمان نیاز است. 

ثانیه ۰/۸	ضربان ۱
۶۰ ثانیه )۱ دقیقه(	؟ ضربان

۶۰ 

_۰/۸= ۷۵

برون ده قلب = تعداد ضربان ها در یک دقیقه × حجم ضربه 

قلب در هر دقیقه ۷۵ بار می زند(ضربان دارد) 

برون ده قلب = ۵ لیتر = ۵۰۰۰ سی سی = ۵۰۰۰ میلی لیتر 

حجم ضربه ای × ۷۵ = ۵۰۰۰ 

حجم ضربه ای= ۶۶ 

اندازه گیری فشار خون به کمک دستگاه های اندازه گیری فشار خون انجام می شود. این دستگاه  ها انواع مختلفی دارند؛ عقربه ای، جیوه ای و دیجیتالی، انواعی از دستگاه های اندازه گیری فشار  خون هستند.

نحوه اندازهگیری فشار خون با فشار سنج جیوه ای 

برای اندازه گیری فشار خون به کمک فشار سنج جیوه ای شما نیاز به کاف یا بازوبند، گوشی طبی، فشارسنج و پمپ پالستیکی دارید.

برای این اندازه گیری دقیق فشار خون، جایی بنشینید  که بتوانید بازویتان را راحت روی یک سطح مثل میز بگذارید به طوری که وقتی آرنج خود را خم  می کنید، آرنج با قلبتان در یک سطح و موازی باشد. بهتر است از بازوی چپ استفاده کنید. 

اگر برای اولین بار است که این کار را خودتان انجام می دهید، اگر راست دست هستید، از بازوی  چپ و اگر چپ دست هستید، از بازوی راستتان استفاده کنید.

بازوبند را دور بازوی خود ببندید  )بالای بازو(. قسمت بالای بازوبند را از طریق نوار فلزی ای که به آن متصل است بلرزانید.

اگر  پیراهنتان آستین بلند است اول آستین آن را تا بزنید. اگر لباستان خیلی نازک باشد نیازی به این  کار نیست. 

اکثر بازوبند ها دارای نوار چسبی هستند که کمک می کند در جای خود محکم بمانند.

مطمئن  شوید که بازوبند خیلی تنگ نشده باشد و آن را سفت نبندید. گوشی طبی را به آرامی در گوش  خود قرار دهید. 

باید در گوشتان راحت باشند. قسمت پهن گوشی )دیافراگم( را به طور کامل بر روی پوست خود،  درست باالی آرنج قرار دهید.

در داخل بازوی خود که اکنون صاف کرده اید شریان بازویی وجود  دارد.

دیافراگم را با انگشت شست خود نگه ندارید. انگشت شست تان خودش نبض دارد و در موقع  خواندن شما را به اشتباه می اندازد. بهتر است آن را بین انگشت اشاره و انگشت وسط خود نگه  دارید. 

تا زمانی که شروع به باد کردن بازوبند نکرده اید، هیچ صدایی در گوشی نمی شنوید.

برای کمک  به این کار می توانید با دو انگشت خود )نه انگشت شست( آنقدر دیافراگم را حرکت دهید که محل  نبض را پیدا کنید. می توانید فشارسنج را روی میز بگذارید و آن را نگاه کنید. باید در جایی محکم  

و ثابت باشد. مطمئن شوید که نور کافی وجود دارد و می توانید عقربه و نشانه های فشارسنج را  قبل از اینکه شروع به تست کنید ببینید. شیر پمپ پالستیکی را ببندید. 

مطمئن شوید که آن را در جهت عقربه های ساعت بسته اید به طوری که وقتی پمپ می کنید  هوا از آن خارج نمی شود ولی آن را بیش از حد سفت نکنید. 

این کار به شما کمک می کند که بتوانید به آرامی هوا را از بازوبند خارج کنید. اگر آن را خیلی  سفت بسته باشید ممکن است به سرعت آن را باز کنید و هوا سریع از آن خارج شود. فقط به  میزانی آن را ببندید که احساس می کنید هوا از آن خارج نمی شود. 

تا زمانی که عقربه فشارسنج در نوسان بین ۲۰ و ۳۰ است به آرامی و مداوم بازوبند را باد کنید.

  سپس به آرامی شیر پمپ را در خالف جهت عقربه های ساعت بچرخانید، به طوری که هوا به  آرامی و به طور پیوسته خارج شود.

در هنگام انجام این کار با گوشی به صداها توجه کنید. عقربه در هر ثانیه باید یک یا دو عالمت به  پایین بیاید. همانطور که پایین آمدن عقربه را نگاه می کنید، باید صدایی بشنوید که به آن  کورتکوف می گویند. 

به فشارسنج نگاه کنید. زمانی که برای اولین بار صدای کورتکوف را شنیدید به عقربه نگاه کنید و  عدد به دست آمده را به خاطر بسپارید. این عدد فشار خون سیستولیک است که بیشترین مقدار  فشار وارد شده به دیواره شریان، زمانی که قلبتان خون را پمپاژ می کند است. 

باز هم به عقربه نگاه کنید. زمانی می رسد که صدا به سختی شنیده می شود یا دیگر صدایی  شنیده نمی شود که به آن چهارمین صدای کورتکوف می گویند. 

باز هم در این لحظه به عقربه نگاه کنید و عدد را به خاطر بسپارید. این عدد فشار خون  دیاستولیک است. اگر هنوز مقدار دقیق دو عدد را اندازه گیری نکرده اید. می توانید باز هم کمی  کاف را باد کنید. فقط بیش از حد این کار را نکنید. 

چون روی درستی عدد به دست آمده تأثیر می گذارد. همچنین می توانید این کار را دوباره با  بازوی دیگرتان انجام دهید. 

نحوه اندازهگیری فشار خون با دستگاههای دیجیتالی 

امروزه دستگاههای دیجیتالی اندازه گیری فشار خون در بازار موجود است. این دستگاهها شامل  یک نوع بازوبند است که توسط لولهای به قسمت الکترونیکی دستگاه وصل میشود.

با فشار دادن  دکمهای روی قسمت دیجیتالی دستگاه ، بازوبند شروع به باد شدن میکند تا به یک سطح معینی 

برسد سپس بطور اتوماتیک باد آن میخوابد. در بازوبند یک گیرنده خاص الکترونیکی وجود دارد  که نسبت به نبض حساس است و میزان فشار خون را روی صفحه نمایشگر نشان میدهد. 

نوشیدن قهوه موجب افزایش فشار خون و تشدید انقباض )سیستول( عضالت قلب می شود. 

برای این کار از یکی از دوستانمان می خواهیم که داوطلب شود. ابتدا فشار خون او را در حالت  عادی اندازه گیری و ثبت می کنیم. سپس مقداری قهوه به او می دهیم و پس از گذشت مدتی  مجددا فشار خون او را چند بار اندازه گیری می کنیم.

سپس نتایج به دست آمده را ثبت و مقایسه  می کنیم. 

در اندام هایی که مویرگ پیوسته دارند مانند مغز، ورود و خروج مواد به شدت کنترل می شود تا  فقط مواد مورد نیاز وارد اندام شوند مثال مغز به گلوکز و اکسیژن نیاز دارد بنابراین مویرگ های آن  از نوع پیوسته می باشند.

در اندام هایی که مویرگ های ناپیوسته دارند مانند کبد، منافذ زیاد تر و گشاد تر می باشند، زیرا  در این مویرگ ها الزم است مواد زیادی بین اندام و مویرگ مبادله شود. 

در باله ی دمی، رگ هایی که خون را به انتهای باله می برند سرخرگ و آن هایی که خون را از  باله خارج می کنند سیاهرگ هستند. و چون در میکروسکوپ مرکب تصویر معکوس است جهت  آن را برعکس می کنیم. اگر از میکروسکوپ تشریحی استفاده می کنید جهت آن معکوس نیست

آن چه را می بینید جهت آن صحیح است. 

⮚ در انسان و بسیاری از پستانداران، گویچه های قرمز هسته و بیشتر اندامک های خود را از  دست می دهند تا بتوانند هموگلوبین بیشتری را در خود جای دهند. در بعضی از  

پستاندارن گویچه های قرمز هسته دار وجود دارد مانند سگ و شتر 

⮚ اگر گویچه قرمز فرو رفته نبود، نمی توانست به آسانی خم شود. گویچه های قرمز در بعضی  از مواقع، مثال هنگام عبور از مویرگ های باریک باید خم شوند. 

⮚ هموگلوبین نوعی پروتئین محلول در آب است. اگر هموگلوبین در غشا گویچه قرمز محصور  نبود و در خوناب )پالسما( وجود داشت، در خوناب حل می شود و فشار اسمزی خون باال  می رفت. هم چنین ممکن بود که هموگلوبین در خوناب تجزیه و دفع شود.

 .1 

تعداد یاخته های خونی در هر میکرولیتر خون 

گویچه های قرمز )RBC

۵ میلیون

گویچه های سفید )WBC))پالکت ها )PLT) ۴ تا ۱۰ هزار تا۲۵۰ هزار

.۲ 

کلسترول	تری  گلیسیرید	نسبت LDL به HDL	LDL	HDL	میزان  طبیعی در  خون
کمتر از  200 mg/dl	کمتر از ۲۰۰ mg/dl	کمتر از ۳	کمتر از  130 mg/dl	بیشتر از ۶۰ mg/dl

۳ .در هر میکرولیتر خون ۵ میلیون گویچه قرمز وجود دارد. اگر حجم کل خون را ۵ لیتر در نظر  _{۱۰ × ۲۵ )گویچه قرمز تخریب می شوند و باید جایگزین شوند.} ^۱۰ بگیریم روزانه ۲۵۰ میلیارد ) 

یک میلی لیتر	۵۰۰۰۰۰۰
۵۰۰۰۰۰۰	؟تعداد  گلبول های  قرمز

^۱۲ ۲۵ × ۱۰ 

 =  

 تعداد گویچه های قرمز =  

۱ 

۵۰۰۰۰۰۰×۵۰۰۰۰۰۰

^۱۰ × ۰/۰۱ = ۲۵ × ۱۰ ^۱۲ .شود می تخریب درصد یک روزانه ۲۵ × ۱۰

با تهیه ی گسترش خونی، رنگ آمیزی آن و سپس مشاهده ی آن در زیر میکروسکوپ، می توان  انواع یاخته های خونی را مشاهده کرد. برای رنگ آمیزی یاخته های خونی، می توان از رنگ هایی  مثل گیمسا استفاده کرد. 

میزنای از بقیه ضخیم تر است و حالت توپری را از بیرون نشان می دهد و بافت های تشکیل  دهنده ی ان نرم هستند. سرخرگ دیواره ی ضخیمی دارد که با فشار دادن آن دوباره به حالت اول  بر می گردد. سیاهرگ دیواره ی نازک تر و روی هم افتاده ای دارد و گاهی درون آن خون دیده  می شود. 

تهیه کننده پاسخ فعالیت های فصل چهارم زیست شناسی دهم : خانم اسما محمدی زاده

برای مشاهده سایر دروس گام به گام زیست دهم روی عبارت لینک دار کلیک کنید.