سوالات متن درس ۱ فلسفه دوازدهم انسانی✨با جواب

در این نوشته با سوالات متن درس ۱ فلسفه یازدهم همراه شما دوازدهمی های رشته انسانی هستیم

 تلاش شده به آن دسته از سوالات فعالیت ها و تمارین کتاب که مهم تر است در جزوه پاسخ داده شود.

سوالات متن درس ۱ فلسفه دوازدهم

« درس اول : هستی و چیستی »

۱ – رفتارهای طبیعی و معمولی که از همه انسان ها سر می زند مانند نوشیدن آب هنگام تشنگی با خوردن غذا موقع گرسنگی و …. بیانگر چه پیام های فلسفی هستند؟

پاسخ: الف) واقعیاتی در خارج از ذهن وجود دارد آب و غذا و …. واقعا هستند.

ب) بین واقعیت ها تفاوت و تمایز وجود دارد.

ج) بعضی چیزها واقعی و برخی غیر واقعی و خیالی هستند مانند سراب.

۲ – وقتی یک کودک با نشان دادن یک فیل یا زرافه می پرسد این چیست به چه چیزی پی برده و به دنبال چیست؟

پاسخ: کودک با استفاده از کلمه ی این یا آن نشان می دهد که به وجود حیوانات پی برده است و می داند که آن ها موجودند اما از چیستی و ماهیت آنها آگاه نیست، او می خواهد حیوانات را بشناسد و از چیستی شان آگاه شود هر چند که این آگاهی کامل نباشد.

۳ – انسان در هر چیزی که مشاهده می کند دو جنبه می یابد آن ها را نام ببرید.

پاسخ: موجود بودن (هستی) و چیستی داشتن (ماهیت)

۴ – وجه مشترک و اختصاصی موجودات را بنویسید و توضیح دهید.

پاسخ: وجود وجه مشترک موجودات است یعنی موجودات و اشیاء از حیث بودن و هستی یکسان و مشترکند برای مثال انسان وجود دارد، اسب وجود دارد و سنگ هم وجود دارد. وجه اختصاصی موجودات ماهیت است یعنی هر موجود و پدیده ای ماهیت و چیستی مخصوص خود را دارد و با سایر موجودات متفاوت است برای مثال چیستی و ماهیت درخت با انسان کاملا متفاوت است.

۵ – از نظر ابن سینا هستی و چیستی چه رابطه و نسبتی با هم دارند؟ با مثال بیان کنید.

پاسخ: او معتقد است هستی و چستی دو جنبه از یک چیز هستند و این به این معنا نیست که چیستی و هستی دو جزء از یک چیزند که با هم ترکیب یا جمع شده اند آن گونه که اکسیژن و هیدروژن دو جزء تشکیل دهنده ی آب هستند. در خارج دو امر جداگانه به نام آب و وجود نداریم به عبارت دیگر آب و وجود دو مفهوم مختلف و متفاوت از یک موجود واحد است

پس هستی و چیستی دو مفهوم متفاوت از یک موجود واحد هستند و تفاوت آن ها فقط در ذهن است و در عالم واقعیت تنها ماهیت و چیستی را مشاهده می کنیم

۶ – تفاوت آب از جنبه فلسفی و شیمی در چیست؟

پاسخ: از نگاه علم شیمی آب ترکیبی از دو عنصر اکسیژن و هیدروژن است و این نکته از طریق یک آزمایش ساده به دست می آید اما از نگاه فلسفی آب یک موجود واحد و غیر مرکب ولی با دو جنبه مختلف است و انسان با نظر به این دو جنبه دو مفهوم چیستی (آب) و هستی وجود داشتن (آب) را به دست می آورد.

۷ – برای هر یک از گزاره های زیر مثال بنویسید.

پاسخ: الف) چیزی که هم دارای هستی و هم چیستی مشخص و روشن است: آب، درخت، کتاب

ب) چیزی که دارای هستی باشد اما ماهیت و چیستی آن برای ما روشن نباشد: روح، جاذبه، شیطان

ج) چیزی که ماهیتش مشخص است اما هستی و وجود ندارد: سراب، دیو، ققنوس، سیمرغ

۸ – تفاوت حمل «حیوان ناطق» بر انسان با حمل « موجود» بر انسان چیست؟

پاسخ: در عبارت انسان حیوان ناطق است حمل حیوان ناطق بر انسان یک حمل ضروری است و نیاز به دلیل ندارد اما در عبارت انسان موجود است رابطه وجود با انسان ضروری نیست و نیاز به دلیل دارد.

۹ – تفاوت حمل « شکل سه ضلعی» بر مثلث با حمل « موجود» بر مثلث چیست؟

پاسخ: در عبارت مثلث شکل سه ضلعی است حمل شکل سه ضلعی بر مثلث یک حمل ضروری است و نیاز به دلیل ندارد اما در عبارت مثلث موجود است رابطه وجود و مثلث ضروری نیست و نیازمند دلیل است.

۱۰ – چرا در قضیه « انسان حیوان ناطق است» حمل محمول بر موضوع نیاز به دلیل ندارد؟

پاسخ: زیرا حیوان و ناطق جزء حقیقت و ذات انسان هستند و این دو مفهوم از یکدیگر جدا ناپذیرند هر انسانی حیوان ناطق است و هر حیوان ناطقی انسان است.

۱۱ – آیا در قضیه مثلث شکل سه ضلعی است حمل محمول بر موضوع نیاز به دلیل دارد؟ چرا؟

پاسخ: خیر زیرا شکل سه ضلعی جزء ذات و تعریف مثلث است و از آن جدا نمی شود. هر شکل سه ضلعی مثلث و هر مثلثی شکل سه ضلعی است.

۱۲ – فلسفه تومیسم توسط چه کسی در اروپا پایه گذاری شد؟

پاسخ: این فلسفه بیشتر متکی بر آرا و اندیشه های چه کسانی بود؟ این فلسفه توسط توماس آکوئیناس پایه گذاری شد و بیشتر متکی بر آرای ابن سینا وابن رشد بود.

۱۳ – در کدام یک از گزاره ها حمل محمول بر موضوع نیازمند به دلیل است و چرا؟

پاسخ: الف) انسان حیوان است نیاز به دلیل ندارد زیرا حیوان جزء ماهیت و ذات انسان است.

ب) انسان عجول است: نیاز به دلیل دارد زیرا عجول بودن جزء ذاتی و حقیقت انسان نیست.

ج) انسان ناطق است: نیاز به دلیل ندارد چون ناطق جزء ذات انسان و حقیقت اوست.

د) انسان موجود است: نیازمند دلیل است چون موجود بودن جزء ذاتی و ماهیت انسان نیست یعنی انسان می تواند موجود باشد و می تواند موجود نباشد.

ه) انسان بشر است: نیاز به دلیل ندارد زیرا بشر ذاتی و حقیقت انسان است.

ی) انسان مخلوق است: نیازمند دلیل است چون مخلوق بودن جزء ذات و حقیقت انسان نیست.

۱۴ – منظور از حمل ضروری و غیر ضروری چیست مثال بزنید.

پاسخ: هرگاه در یک قضیه ، محمول جزء ذات و حقیقت یا تعریف موضوع باشد حمل محمول بر موضوع ضروری است یعنی نیازی به دلیل و اثبات ندارد مثال: عدد پنج فرد است / انسان حیوان است. اما اگر محمول جزء ذات و حقیقت یا تعریف موضوع نباشد حمل غیر ضروری است و نیاز به دلیل و اثبات دارد مثال: على شجاع است / انسان مهربان است.

۱۵ – یکی از مباحث اولیه فلسفه چیست؟

پاسخ: یکی از مباحث اولیه فلسفه، تعیین نسبت دو مفهوم هستی و چیستی است.

۱۶ – انسان در هر چیزی که مشاهده می کند، چند حیثیت می باید؟

پاسخ: انسان در هرچیزی که مشاهده میکند، دو حیثیت می یابد : حیثیت موجود بودن و حیثیت چیستی داشتن

۱۷ – وجه مشترک و وجه اختصاصی موجودات چیست؟

پاسخ: وجود وجه مشترک موجودات است و ماهیت وجه اختصاصی آنها

۱۸ – انسان را از نظر منطقی و فلسفی تعریف کنید؟

پاسخ: انسان = انسان حیوان ناطق است.

۱۹ – حمل وجود بر چیستی و ماهیت نیازمند چیست؟

پاسخ: نیازمند دلیل است حال این دلیل ممکن است حسی و تجربی باشد یا عقلی محض

۲۰ – پایه گذار فلسفه تومیسم در اروپا چه کسی است؟

پاسخ: توماس آکوئیناس

۲۱ – موضوع دانش فلسفه ………….. است.

پاسخ: وجود

۲۲ – اصل داشن فلسفه را ……………… می گویند.

پاسخ: وجود شناسی

۲۳ – …………………. درباره حقیقت علم صحبت می کند و بخشی از هستی شناسی به معنای عام است.

پاسخ: معرفت شناسی

۲۴ – حقیقت علم که ………………. نامیده می شود خود از اقسام ……………… است و این هستی که به وجود ذهنی و وجود خارجی تقسیم می شود.

پاسخ: وجود ذهنی-وجود

۲۵ – یکی از مباحث اولیه فلسفه تعیین نسبت دو مفهوم ………………. و ………………….. است.

پاسخ: هستی و چستی

۲۶ – ………………. و …………………………… از پرکاربردترین مفاهیم میان انسان ها هستند.

پاسخ: هستی و چیستی

۲۷ – انسان در هر چیزی که مشاهده می کند دو حیثیت می یابد : حیثیت …………… بودن و حیثیت …………….. داشتن.

پاسخ: موجود بودن-چیستی

۲۸ – ……………… وجه مشترک موجودات است و …………………. وجه اختصاصی آنها.

پاسخ: وجود-ماهیت

۲۹ – وقتی می گوییم هستی و چیستی دو جنبه یک چیزند به این معنا نسیت که آنها دو جزء از یک چیزند که باهم …………….. یا …………………. شده اند.

پاسخ: ترکیب یا جمع

۳۰ – وقتی می گوییم انسان موجود است تفاوت انسان و وجود فقط در …………. و از جهت …………. است.

پاسخ: ذهن مفهوم

۳۱ – در ………………. دو امر جداگانه به نام وجود و ماهیت داریم.

پاسخ: خارج

۳۲ – ماهیت و وجود دو ……………. مختلف و متفاوت اند نه دو ……………… جداگانه.

پاسخ: مفهوم-موجود

۳۳ – در گزاره انسان حیوان ناطق است حیوان ناطق …………………. است.

پاسخ: محمول

۳۴ – در تعریف انسان : انسان حیوان ناطق است دو مفهوم انسان و حیوان ناطق دو مفهوم از یکدیگر …………….. هستند و تفاوت آنها صرفا در ………………… شان است یعنی حیوان ناطق مفهوم گسترده انسان است.

پاسخ: جدایی ناپذیر-گستردگی

۳۵ – حمل حیوان ناطق بر انسان یک حمل …………… است و به …………………. نیاز دارد.

پاسخ: ضروری-دلیل

۳۶ – در عبرات انسان موجود است مفهوم وجود از مفهوم انسان ………….. است و جزه تعریف آن قرار نمی گیرد. بنابراین میان نسان به عنوان یک چیستی رابطه …………… برقرار نیست.

پاسخ: جدا-ضروری

۳۷ – حمل وجود بر هر چیستی از جمله انسان نیازمند ………….. است. حال این دلیل ممکن است ……………. باشد یا ……………….. محض.

پاسخ: دلیل حسی و تجربی-عقلی

۳۸ – برهان ………………….. یکی از برهان های ابن سینا در اثبات وجود خداست.

پاسخ: وجوب و امکان

۳۹ – ………………… پایه گذار فلسفه توماسی تومیسم در اروپا شد.

پاسخ: توماس آکوئیناس

۴۰ – یکی از مباحث اولیه فلسفه تعیین نسبت دوم مفهوم ……………. و …………….. است.

پاسخ: هستی و چیستی

۴۱ – ماهیت هر شیء چه چیزی را به ما نشان می دهد ؟

پاسخ: ذاتیات آن شیء

۴۲ – به ترتیب وجه مشترک و وجه اختصاصی موجودات چیست ؟

پاسخ: وجود وجه مشترک و ماهیت وجه اختصاصی

۴۳ – وجه مشترک میان موجودات چه نام دارد ؟

پاسخ: وجود

۴۴ – وجه اختصاصی موجودات چه نام دارد ؟

پاسخ: ماهیت

۴۵ – منظور از ذاتیات یک مفهوم چیست ؟

پاسخ: یعنی همان ماهیت و چیستی آن مفهوم که آن را خاص نموده است .

۴۶ – اجزای تعریفی قضیه «انسان حیوان ناطق است » کدام اند ؟

پاسخ: حیوان و ناطق

۴۷ – پایه گذار مکتب تومیسم چه کسی بود ؟

پاسخ: توماس آکوئیناس

۴۸ – چرا در قضیه «انسان عجول است» برای حمل محمول برموضوع نیازمند دلیل هستیم ؟

پاسخ: زیرا عجول بودن از اجزای تعریفی انسان نیست و وجه مشترک است .

۴۹ – کودک چگونه تمایل خود را به شناخت ویژگی های مخصوص هرچیز ابراز می کند ؟

پاسخ: با اشاره به اشیای پیرامون و ذکر جملاتی همچون «این چیست؟»

۵۰ – دو روش برای پی بردن به وجود داشتن ماهیت ها نام ببرید .

پاسخ: حس وتجربه – عقل محض

۵۱ – چرا حمل سه ضلع بودن بر مثلث نیازمند دلیل نمی باشد ؟

پاسخ: چون سه ضلع بودن ذاتی مثلث است .

۵۲ – مابعد الطبیعه را تعریف کنید .

پاسخ: علم به احوال موجودات از حیث وجود و فلسفه علم هستی شناسی است و براین اعتبار به آن مابعدالطبیعه می گویند

۵۳ – موضوع دانش فلسفه چیست ؟

پاسخ: اصل وجود

۵۴ – یکی از اساسی ترین آرا و عقاید فلسفی در تفکر اسلامی چیست ؟

پاسخ: فرق بین ماهیت و وجود یا همان مغایرت وجود و ماهیت

۵۵ – یکی از مباحث اولیه فلسفه چیست ؟

پاسخ: درک دو مفهوم وجود و ماهیت و تعیین نسبت میان آن دو

۵۶ – فیلسوفان غربی از طریق چه کسانی بار دیگر با فلسفه ارسطویی آشنا شدند ؟

پاسخ: ابن سینا و ابن رشد

۵۷ – ذات انسان چیزی جز ……….. نیست .

پاسخ: حیوان ناطق

۵۸ – کودک با ……….. نشان می دهد که به وجود حیوانات پی برده است .

پاسخ: استفاده از این یا آن

۵۹ – وجود وجه ……….. و ماهیت وجه …………. موجودات است .

پاسخ: مشترک – اختصاصی

۶۰ – ………… پایه گذار مکتب تومیسم بود .

پاسخ: توماس آکوئیناس

۶۱ – فلسفه ………. عمدتا متکی بر آرای فلاسفه اسلامی است .

پاسخ: تومیسم

۶۲ – در عالم خارج ……… وجود و ماهیت شیء را تفکیک کرد.

پاسخ: نمی توان

۶۳ – ابن سینا راه ………… را ادامه داد .

پاسخ: فارابی

۶۴ – وجه مشترک موجودات …….. است .

پاسخ: وجود

۶۵ – ذاتیات یک مفهوم یعنی ……… آن .

پاسخ: ماهیت

۶۶ – حمل ناطق بر انسان نیازمند ………… .

پاسخ: دلیل نیست

۶۷ – موضوع دانش فلسفه ……….. است .

پاسخ: اصل وجود

۶۸ – در قرن ۱۳ میلادی فلاسفه غرب از طریق ابن سینا و ابن رشد مجددا با فلسفه ………… آشنا شدند .

پاسخ: ارسطویی