معنی ستایش فارسی دوازدهم-ملکا ، ذکر تو گویم

در این نوشته با معنی ستایش فارسی دوازدهم همراه شما هستیم.

معنی ستایش فارسی دوازدهم

در این مناجات، بیشتر به برشمردن صفات خداوند توجّه شده است. 

۱ -ملکا ذکر تو گویم که تو پاکی و خدایی                      نروم جز به همان ره که توام راه نمایی 

قلمرو زبانی: مَلِک: پادشاه، صاحب مِلک ,ج ملوک / ذکر: یادکردن، در اینجا ستایش /جز: قید / خدایی، راه نمایی:  قافیه / -َم : الف( که تو راهنمای من هستی) مضاف الیه (/ ب( که تو راه را به من می نمایی ) متمم ( /که: حرف ربط ) پیوند وابسته ساز ( / و : )حرف ربط , پیوند هم پایه ساز( خدایی )خدا هستی(/شیوه بالغی در جمله پنجم تقدم فعل بر متمم 

قلمرو ادبی: ملکا:استعاره از خداوند ) خداوند به پادشاه سرزمینِ هستی تشبیه شده است. (/ تلمیح: بیت یادآور  سوره حمد است./ملکا: تلمیح به مالک یوم الدین / مصرع دوم تلمیح به آیه : اهدنا الصراط المستقیم 

قلمرو فکری: خدایا تو را ستایش می کنم که پاک و منزّه هستی. بارلاها ، جز راهی که تو به من نشان می دهی، راه  دیگری نمی روم) جز به راهی که تو راهنمایم هستی،نمی روم ( مفهوم:فقط مطیع خدا بودن و تسلیم محض

۲ -همه درگاه تو جویم همه از فضل تو پویم                 همه توحید تو گویم که به توحید سزایی

قلمرو زبانی : واژه» همه « در این بیت » قید « است و به معنای » فقط « به کار رفته است- درگاه آستان، پیشگاه، جلو در / فضل: بخشش / پوییدن : به شتاب رفتن به هر سو، جستجوی چیزی، تلاش / سزایی: سزاوار و شایسته هستی/ سزا: مسند/» ی « فعل مخفف اسنادی است/توحید : به یگانگی خدا ایمان آوردن 

قلمرو ادبی: جناس: جویم، پویم، گویم/ تلمیح: ایّاک نعبد و ایّاک نستعین / همه توحید تو گویم :قُل هواهلل احد.

قلمرو فکری: فقط به درگاه تو روی می آورم و تنها فضل و بخشش تو را طلب می کنم.فقط تو را به یگانگی می ستایم، زیرا که تنها تو شایسته یگانگی هستی. مفهوم : اشاره به»تسلیم مطلق بودن« در برابر ذات الهی.

۳ -تو حکیمی توعظیمی تو کریمی تو رحیمی                  تو نمایندۀ فضلی تو سزاوار ثنایی

قلمرو زبانی : حکیم : صاحب حکمت ، دانا / کریم : بخشنده / نماینده: آشکار کننده ، نشان دهنده / ثنا: ستایش. با  واژه » سنا : نور و روشنایی« هم آوا می باشد/ سزاوار: شایسته – حکیم، عظیم،کریم،رحیم از نامهای خداوند/ بیت:  شش جمله  

قلمرو ادبی: تلمیح به صفات واسامی خداوند)هوالعظیم و رحیم وکریم بودن خداوند)

قلمرو فکری: تو دانا، بزرگ، بخشنده و مهربان هستی. تو بخشنده و بنده نواز هستی و شایسته ستایش  هستی.مفهوم: برشمردن صفات خداوند 

۴ -نتوان وصف تو گفتن که تو در فهم نگنجی                  نتوان شبه تو گفتن که تو در وهـم نیایی

قلمرو زبانی : شبه:جمع آن» اشباه « به معنی شبیه، مانند )با واژه » اشباح« هم آوا می باشد؛ مفرد آن » شبح « به  معنی کالبد،تن،سایه است.(/ وهم: گمان، خیال

قلمرو ادبی : وهم،فهم: جناس ناقص اختلافی / مصرع اول یادآوراین سخن حضرت علی )ع( است:» هوالّذی الیُدرِکُهُ بُعدالهِمَمِ و الیَنالُهُ غوصُ الفِطَن. نهج البلاغه «) خدایی که همّت های دورپرواز، او را ادراک نمی توانند کرد و تعمّق و هوش ها، وی را درنتواند یافت.(/ مصرع دوم تلمیح دارد به آیه » لَیسَ کَمثلِهِ شی ء« )چیزی شبیه او نیست(/ آرایه  موازنه:رشته انسانی 

قلمرو فکری : خداوندا! زبان ها در توصیف تو ناتوانند زیرا تو در عقل و اندیشه محدودآدمی،نمی گنجی. شبیه و نظیری هم برای تو نمی توان یافت زیرا تو حتی در خیال و گمان ما درنمی آیی.مفهوم: ناتوانی انسان از وصف و درک  خداوند 

۵ -همه عزّی و جلالی ، همه علمی و یقینی                  همه نوری و سروری، همه جودی و جزایی

قلمرو زبانی : همه:قید،دراین بیت بهتر است » سراسر و سراپا« معنی شود/ عِزّ: عزیز شدن) متضاد » ذُل « / جلال:  بزرگی و بزرگواری/ یقین: بی شک / سرور: شادی/ جزا:در بار معنایی مثبت یعنی پاداشِ کار نیک به کار رفته است/  جود: بخشش، سخاوت ،کرم/ بیت ۵ جمله 

قلمرو ادبی : تلمیح:مصراع اول به ذوالجالل واالکرام اشاره دارد.) صفات ثبوتیهخداوند(؛مصرع دوم تلمیح است: اهللُ نورالسموات و االرض / تکرار همه 

قلمرو فکری : خداوندا! سراسر بزرگی و جلال هستی و سراسر علم و یقین هستی. سراسر نور و شادمانی، بخشش و پاداش هستی. 

مفهوم: بیان اوصاف الهی،عزت خداوند،جلال و شکوه خداوند،سرور و شادی بخش:»یاسرورالعارفین«

۶ -همه غیبی تو بدانی ، همه عیبی تو بپوشی                همه بیشی تو بکاهی ، همه کمّی تو فزایی

قلمرو زبانی: همه:صفت مبهم است،زیراهمراه اسم آمده است./ بدانی: مضارع اخباری / در هر ۴ جمله شیوه بالغی  تقدم مفعول بر نهاد و فعل  

قلمرو ادبی : جناس: غیبی، عیبی/ تضاد: بیشی، کمی/ بکاهی، فزایی./ مصرع اول تلمیح دارد به دو صفت » علّام الغیوب« و » ستّار العیوب « بودن خداوند تعالی. / مصرع دوم تلمیح دارد به آیه » تُعزُّ مَن تشاء و تُذلُّ مَن تشاء «  تکرار: همه،تو 

قلمرو فکری: خداوندا! همه امور پنهان ما را می دانی) عالم الغیب هستی ( و همه عیبهای ما را از نظر دیگران می پوشانی ) ستارالعیوب هستی ( و همه کم و زیاد شدن ها به دست توست. 

۷ -لب و دندان سنایی همه توحید تو گوید                    مگر از آتش دوزخ بوَدش روی رهایی

قلمرو زبانی: مگر: شبه جمله به معنی الف(: امید است ب(: » شاید « /همه: قید تاکید/ » ش « در »بودش « نقش متممی دارد.) بُوَد برای او )

قلمرو ادبی: آتش، دوزخ / مجاز: لب و دندان مجاز از »همه وجود« / روی : ایهام تناسب : ۱ )چهره ) که در اینجا مد  نظر نیست و با لب و دندان تناسب دارد ( ۲ )امکان یافتن / ایهام: مگر درمعنی ۱ -امید ۲ -شاید / مصرع دوم  تلمیح: اشاره به آیه وقنا عذاب النار/ آتش : مجازعذاب 

قلمرو فکری : سنایی با تمام وجود تو را به یگانگی می ستاید.امید است که)شاید که ( برای او از آتش دوزخ امکان رهایی باشد.مفهوم: ستایش خداوند با تمام وجود،امید به بخشایش خداوند 

حکیم سنایی غزنوی 

تهیه کننده معنی ستایش فارسی دوازدهم : گروه ادبیات فارسی اذربایجان شرقی

برای مشاهده سایر دروس گام به گام فارسی دوازدهم روی عبارت لینک دار کلیک کنید