جواب گفت و گو کنید صفحه ۲۵ جامعه شناسی دوازدهم

در این نوشته با جواب گفت و گو کنید صفحه ۲۵ جامعه شناسی دوازدهم همراه شما هستیم.

جواب صفحه ۲۵ جامعه شناسی دوازدهم

گاهی تغییر در یک پدیدۀ اجتماعی با تغییر در پدیدۀ دیگر همراه است. این دو پدیده را «هم تغییر» می گویند. یعنی می توان تغییرات یکی از آنها را به کمک تغییرات دیگری توضیح داد. برخی از این هم تغییری ها قابل مشاهده اند و میتوان آنها را با روش کمّی و آماری مطالعه کرد.

 به نظر شما آیا میان بیکاری در کشور و عواملی مانند میزان دانش و مهارت دانش آموختگان مدارس و دانشگاه ها، رکود اقتصادی، ناتوانی اقتصاد در ایجاد شغل و واردات بیرویه رابطه ای وجود دارد؟ آیا این روابط را می توان مشاهده و با روش های کمّی مطالعه کرد؟

بله، بین بیکاری و عواملی مانند میزان دانش و مهارت دانش‌آموختگان، رکود اقتصادی، ناتوانی اقتصاد در ایجاد شغل و واردات بی‌رویه رابطه‌ای وجود دارد و این روابط را می‌توان به عنوان نوعی “هم‌تغییری” در نظر گرفت. به دلیل آنکه این پدیده‌ها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند، می‌توان این روابط را مشاهده و با روش‌های کمّی و آماری مطالعه کرد. در ادامه توضیح می‌دهم که چگونه این روابط برقرار هستند و چطور می‌توان آنها را کمّی‌سازی کرد.

۱. میزان دانش و مهارت دانش‌آموختگان:

• رابطه با بیکاری: افرادی که دانش و مهارت کافی ندارند، به سختی می‌توانند شغل مناسبی پیدا کنند، زیرا بازار کار به تخصص و مهارت‌های خاص نیاز دارد. وقتی دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها و مدارس مهارت‌های کاربردی مورد نیاز بازار کار را کسب نکنند، احتمال بیکاری در این گروه افزایش می‌یابد.
• مطالعه کمّی: می‌توان با استفاده از آمارهای آموزشی و اشتغال، رابطه بین سطح تحصیلات و مهارت‌ها با نرخ بیکاری را بررسی کرد. مثلاً مقایسه نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف یا ارتباط بین مهارت‌های خاص (مثل مهارت‌های فناوری یا فنی) با اشتغال.

۲. رکود اقتصادی:

• رابطه با بیکاری: رکود اقتصادی باعث کاهش تولید و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصاد می‌شود و این امر منجر به کاهش تقاضا برای نیروی کار و در نتیجه افزایش بیکاری می‌گردد. در دوره‌های رکود، شرکت‌ها به دلیل کاهش درآمد و سودآوری مجبور به کاهش نیروهای خود می‌شوند.
• مطالعه کمّی: شاخص‌های اقتصادی مانند رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) و نرخ بیکاری را می‌توان برای بررسی رابطه بین رکود اقتصادی و بیکاری به کار برد. تحلیل‌های آماری نظیر رگرسیون می‌تواند نشان دهد که کاهش GDP چگونه به افزایش بیکاری منجر می‌شود.

۳. ناتوانی اقتصاد در ایجاد شغل:

• رابطه با بیکاری: وقتی اقتصاد کشوری قادر به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید نباشد، حتی با وجود نیروی کار ماهر و تحصیل‌کرده، بیکاری افزایش می‌یابد. این مشکل ممکن است ناشی از ضعف در سیاست‌گذاری اقتصادی یا عدم سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد اقتصادی باشد.
• مطالعه کمّی: می‌توان تعداد شغل‌های ایجادشده در بخش‌های مختلف اقتصادی و میزان بیکاری را در یک بازه زمانی خاص مقایسه کرد تا رابطه بین ایجاد شغل و بیکاری را تحلیل کرد. استفاده از شاخص‌هایی مانند نسبت اشتغال‌به‌جمعیت نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.

۴. واردات بی‌رویه:

• رابطه با بیکاری: واردات بی‌رویه محصولات خارجی می‌تواند به ضرر تولید داخلی تمام شود و موجب ورشکستگی صنایع و کسب‌وکارهای داخلی شود. وقتی محصولات خارجی ارزان‌تر از تولیدات داخلی عرضه شوند، تقاضا برای محصولات داخلی کاهش می‌یابد و تولیدکنندگان داخلی مجبور به کاهش نیروی کار خود می‌شوند.
• مطالعه کمّی: با بررسی آمار واردات و تأثیر آن بر تولید داخلی و نرخ بیکاری، می‌توان رابطه بین واردات بی‌رویه و بیکاری را تحلیل کرد. مثلاً می‌توان داده‌های واردات کالاها و محصولات خاص را با میزان اشتغال در صنایع داخلی مرتبط با این کالاها مقایسه کرد.

آیا این روابط را می‌توان مشاهده و با روش‌های کمّی مطالعه کرد؟

بله، این روابط هم قابل مشاهده و هم قابل مطالعه با روش‌های کمّی هستند. با استفاده از داده‌ها و شاخص‌های آماری مانند نرخ بیکاری، نرخ رشد اقتصادی، نرخ واردات، سطح تحصیلات و مهارت‌های نیروی کار می‌توان این روابط را تحلیل کرد. برخی از روش‌های کمّی که می‌توان در این زمینه به کار برد عبارتند از:

• رگرسیون خطی: برای بررسی تأثیر متغیرهای مستقل (مانند رکود اقتصادی یا واردات) بر متغیر وابسته (نرخ بیکاری).
• تحلیل همبستگی: برای تعیین میزان هم‌تغییری بین متغیرهای مختلف، مثل رابطه بین سطح تحصیلات و بیکاری.
• تحلیل سری‌های زمانی: برای بررسی تغییرات نرخ بیکاری در طول زمان و تأثیر عوامل اقتصادی.

این تحلیل‌ها به کمک آمار و داده‌های واقعی می‌توانند به سیاست‌گذاران کمک کنند تا برنامه‌های بهتری برای کاهش بیکاری و تقویت اقتصاد کشور طراحی کنند.