سوالات متن درس اول تاریخ یازدهم انسانی + پاسخ پرسش های نمونه

در این نوشته با سوالات متن درس اول تاریخ یازدهم انسانی با جواب همراه شما یازدهمی های رشته انسانی هستیم در ادامه مطلب می توانید جزوه پرسش و پاسخ درس اول تاریخ 2 رشته انسانی را مشاهده کنید.

سوالات متن درس اول تاریخ یازدهم انسانی

منابع پژوهش در تاریخ اسلام و ایران دوران اسلامی

١- گونه های مختلف منابع تاریخ ایران دوره اسلامی تا پایان عصر صفوی را نام ببرید؟

الف – منابع غیر نوشتاری

ب- مراجع و منابع نوشتاری

٢- منابع غیر نوشتاری تاریخ ایران دوره اسلامی تا پایان عصر صفوی را ذکر کنید.

الف: محوطه ها و بناهای تاریخی

ب: دست ساخته های انسانی

پ: آثار شفاهی

3- مراجع و منابع نوشتاری تاریخ ایران دوره اسلامی تا پایان عصر صفوی را ذکر کنید

الف) کتاب های تاریخی: شامل تاریخ های عمومی – تاریخ های محلی – تاریخ نگاری سلسلهای – تک نگاری – تاریخ های منظوم

ب) سفرنامه ها

ج) نوشته های جغرافیایی

د) ادبیات و متون ادبی

۴- محوطه ها و بناهای تاریخی به چه آثاری می گویند با ذکر مثال توضیح دهید؟

آثار برجای مانده از انسانها و جوامع گذشته از جمله مهم ترین شواهدی است که به مورخان این امکان را می دهد تا از چگونگی اوضاع فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و نظامی گذشتگان آگاهی یابند.

مانند: مکان های تاریخی مثل غار حرا، کوه احد و یا دشت چالدران و بناهای تاریخی نظیر میدان نقش جهان، مسجد گوهرشاد و به طور کلی آثار ساختمانی و معماری نظیر، کاخ ها، کاروانسراها، قلعه ها و برج ها، زیارتگاه ها، مقبره ها، پل ها و جاده ها، آب انبارها، مساجد و کلیساها، معابد و خانقاهها، بنادر و اسکله ها، روستاها و شهرهای قدیمی.

۵- دست ساخته های انسانی چه نوع منابعی هستند؟ مثال بزنید.

این دسته از آثار نیز برای مورخان به نوبه خود از منابع بسیار مؤق محسوب می شوند. نظیر: انواع پوشاک، انواع جوهرات، ابزارهای کشاورزی، ظروف، وسایل حمل و نقل، اشیای هنری مثل مجسمه ها، تابلوهای نقاشی، سازهای موسیقی، جنگ افزارها، وسایل خانگی و در مجموع تمام دست ساخته های انسانی بازمانده از گذشته.

۶- آثار شفاهی را با ذکر مثال توضیح دهید؟

مطالعه روشمند افسانه ها و اساطیر قومی دوره های مختلف تاریخی، خاطرات شفاهی، گونه های مختلف ادبیات عامیانه، اعم از داستان های تاریخی، قهرمانی، اخلاقی، رمزی، تمثیلی، تخیلی و طنز آلود، گونه های مختلف متل ها، لطیفه ها، انواع شعر، نظیر دوبیتی، تصنیف، ترانه و لالایی

۷- مهم ترین ویژگی های تاریخ های عمومی را شرح دهید؟

تاریخ نگاری عمومی یکی از شاخه های تاریخ نگاری در ایران است که از قرن چهارم هجری قمری آغاز و تا اواخر عصر قاجاریه تداوم یافت.

مولفان این دسته از آثار تاریخ جهان را از آفرینش عالم آغاز می کردند و با شرح و توضیح زندگی حضرت آدم و پیامبران، به روایت تاریخ اساطیری ایران می پرداختند و از کیومرث آغاز می کردند و به دوره ساسانیان ختم و سپس رویدادهای تاریخ اسلام و سلسله های ایرانی را تا زمان حیات خود ثبت و ضبط می کردند.

۸- مهم ترین تاریخ های عمومی همراه با نویسندگان آن را ذکر کنید؟

  1- از مهم ترین و مشهورترین تاریخ های عمومی می توان به تاریخ طبری تألیف محمد بن جریر طبری اشاره کرد.

۲- بعدها در عهد سامانیان زیر نظر ابوعلی بلعمی، یکی از وزرای فرهنگ دوست ایشان، «تاریخ بلعمی» (ترجمه و تألیف ۳۵۲ ق) بر پایه تاریخ طبری به زبان فارسی تدوین شد که بنا به نظر محققان از کهن ترین تاریخ های عمومی فارسی شمرده می شود.

۳- «جامع التواریخ » تألیف خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی که در حوالی سال ۷۱۰ ق در عهد ایلخانان نگارش آن به پایان رسید اشاره کرد.

۴- تاریخ «روضه الصفا فی سیره الانبیاء والملوک والخلفاء » تألیف محمدبن خاوند شاه معروف به میرخواند (۸۷۳ ۹۰۳ یا ۹۰۴ ق).

۵- قاضی احمد غفاری در سال ۹۷۲ ق کتاب «تاریخ جهان آرا » در دوره صفویه را تألیف کرده است.

9- تاریخ های محلی چیست؟

تاریخ های محلی یکی از مهم ترین گونه های تاریخ نگاری و یکی از گنجینه های مهم، اطلاعات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی و نیز جغرافیایی شهرها و مناطق ایران است.

۱۰- هدف از نوشتن تاریخ های محلی را بنویسید.

کسب افتخارات محلی و منطق های و ثبت و ضبط رویدادهای مهم منطقه موردنظر مورخ و نیز ماندگار کردن مفاخر و شخصیت های محلی از انگیزه های اصلی مورخان این گروه از آثار تاریخی است.

۱۱- معروف ترین آثاری که در زمینه ی تاریخ های محلی به رشته تحریر در آمده را ذکر کنید.

«تاریخ سیستان » از مؤلفی ناشناخته، در موضوع تاریخ سیستان از ایام قدیم تا سال ۷۲۵ ق، «تاریخ رویان » تألیف اولیاء الله آملی به زبان فارسی درباره تاریخ رویان از قدیمی ترین ایام تا ۷۶۴ ق و کتاب «فارسنامه » ابن بلخی در تاریخ و جغرافیای فارس.

همچنین ببینید: سوالات متن جامعه شناسی یازدهم

۱۲- تاریخ نگاری سلسلهای به چه نوع تاریخ نگاری می گویند؟

یکی دیگر از گونه های تاریخ نگاری است. حکومت های بزرگ و کوچک به منظور ثبت و ضبط رویدادهای دوران خود معمولا افراد ادیب و دانشمندی را تشویق به تدوین این رویدادها می کردند. بعدها با گسترش این نوع تاریخ نویسی در میان سلسله های محلی، این نوع تاریخ نویسی با تاریخ نویسی محلی پیوستگی یافت.

۱۳- معروف ترین آثاری که در زمینه ی تاریخ های سلسله ای نوشته شده را ذکر کنید.

کتاب «التاجی فی اخبار الدوله الدیلمیه» ابواسحاق صابی( ۳۱۳ ۳۸ ق) در تاریخ آل بویه – دو کتاب «تاریخ بیهقی» اثر ابولفضل بیهقی و «الیمینی» از عتبی، هر دو در تاریخ غزنویان – کتاب «عالم آرای عباسی» تألیف اسکندر بیک ترکمان در تاریخ صفویان

۱۴- تک نگاری چیست؟

این نوع تاریخ نگاری از دوره تیموری به بعد مرسوم شد. در این نوع تاریخ نگاری مؤلفان عموما به اشاره سلطان تاریخ زندگی او را به صورت متمرکز و ویژه مورد توصیف و ثبت و ضبط قرار می دادند.

۱۵- مشهورترین تک نگاری ها را ذکر کنید.

عجائب المقدور فی نوائب تیمور» تألیف ابن عربشاه درباره تیمور و «فتوحات شاهی» از امینی هروی درباره شاه اسماعیل.

۱۶- تاریخ های منظوم چه نوع تاریخ نگاری است؟

این سبک از تاریخ نگاری از دوره مغولان رایج شد. مورخان رویدادهای تاریخی را به نظم کشیده و به صورت متون منظم به صورت شعر تحریر و تألیف می کردند.

۱۷- نمونه هایی از تاریخ منظوم را نام ببرید.

کتاب «ظفرنامه» حمدالله مستوفی و «شاه اسماعیل نامه» قاسمی حسینی گنابادی درباره فتوحات مؤسس سلسله صفوی شاه اسماعیل. از برجسته ترین منظومه های حماسی و تاریخی، اثر گرانسنگ و بلند آوازه شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی

۱۸- در سفرنامه ها چه اطلاعاتی به چشم می خورد؟

نمونه هایی از سفرنامه ها را ذکر کنید. سفرنامه ها اطلاعات مفیدی از زندگانی اجتماعی مردم ایران ارائه می کنند که در دیگر منابع کمتر دیده می شوند. بسیاری از جهان گردان گنجینه ای از اخبار و اطلاعات بسیار با ارزش از تاریخ اجتماعی و فرهنگی و جغرافیای تاریخی سرزمین هایی را که دیده اند از جمله ایران به صورت سفرنامه ارائه داده اند.

سفرنامه های افرادی مانند: ناصرخسرو در قرن پنجم هجری قمری، ابن بطوطه در قرن هشتم و شاردن و پیترو دلاواله در عصر صفویه.

۱۹- متون جغرافیایی چه نوع اطلاعاتی از گذشته ارائه می دهند.

نوشته های جغرافیایی اطلاعات بسیار با اهمیتی درباره آداب و رسوم، فرهنگ، نوع معیشت، آب و هوا، وضعیت اقتصادی، وضعیت نظامی، و راه ها، کالاها، قلعه ها، برج ها، بندرها، رودها و دریاها، پایتخت ها، ادیان و اعتقادات، نژاد و زبان و حدود و سرحدات و مرزهای سرزمینها و حکومت های محلی ارائه می دهند.

۲۰- مهم ترین متون جغرافیایی که اطلاعات تاریخی ارائه می دهند را بنویسید.

کتاب هایی با عنوان مشترک «المسالک و الممالک » تألیف نویسندگان مختلف از جمله ابن خردادبه، «صوره الارض» ابن حوقل قرن چهارم، «حدود العالم من المشرق الى المغرب» از نویسنده ای ناشناس، «احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم» اثر مقدسی بشاری (۳۳۶-۳۸۰ ق)، و از همه معروف تر و مهم تر دایره المعارف جغرافیایی بزرگ «عجم البلدان» اثر یاقوت حموی (۶۲۶ ق).

21- چرا متون نظم و نثر ادبی، گونه مهمی از منابع تاریخی محسوب می شوند؟

زیرا رویدادهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، عقاید دینی، فلسفی رایج در هر عصری به صورت طبیعی در شعر شاعران و نوشته های ادبی منثور نویسندگان آن عصر انعکاس می یابند.

همچنین برخی از اشعار شعرا دقیقا و یا به صورت غیرمستقیم بیانگر دیدگاه های فکری و مسلکی آنها بود نظیر ناصرخسرو قبادیانی و شاه قاسم انوار و برخی اشعار هم مانند قصیده «نامه اهل خراسان» از شاعر معروف، انوری مستقیما اوضاع سیاسی و اجتماعی زمانه را مورد انتقاد قرار می دهد.

۲۲- نمونه های دیگری از منابع نوشتاری را ذکر کنید.

طبقات و انساب 

اسناد برجای مانده از دیوان های حکومتی سلسله ها نظیر فرمان ها، معاهدات سیاسی، اسناد اقتصادی و فرهنگی و منشآت (نامه ها)

– متون تقویمی و گاه شماری، متون فلسفی و کلامی و فقهی و سایر تألیفات علمی 

نوشته های روی سکه ها

۲۳- نمونه هایی از طبقات و انساب را بنویسید.

الطبقات الکبری » از ابن سعد کاتب واقدی، انساب الاشراف» اثر بلاذری، «تاریخ بغداد» از خطیب بغدادی و کتاب «عیو نالابناء فی طبقات الأطباء» اثر ابن ابی اصیبعه (۶۰۰ ۶۶۸ ق).

۲۴- تاریخ نگاری عمومی یکی از شاخه های تاریخ نگاری در ایران است که از قرن……………………………. آغاز و تا اواخر ………………….. تداوم یافت.

سوم هجری قمری – عصر قاجار

۲۵- از مهم ترین و مشهور ترین تاریخ های عمومی می توان به ……………………………تألیف …………………………………. (۲۲۴ – ۳۱۰ ق) اشاره کرد.

تاریخ طبری – محمد بن جریر طبری

۲۶- کتاب جامع التواریخ تألیف ……………………. که در حدود سال ۷۱۰ ق در عهد نگارش آن به پایان رسید. خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی – ایلخانان

۲۷- کدام یک جزو تاریخ های محلی به شما رنمی آید؟

الف) تاریخ سیستان

ب) تاریخ رویان

ج) فارسنامه ابن بلخی

د) جامع التواریخ

۲۸- از برجسته ترین آثار تاریخ های سلسل های می توان به کتاب التاجی فی اخبار الدوله الدیلمیه از …………………………….(۳۱۳ – ۳۷۲ ق) در تاریخ آل بویه اشاره کرد.

ابواسحاق صابی

۲۹- از مشهورترین تک نگاری ها می توان به عجائب المقدور فی نوائب تیمور(زندگی شگفت آور تیمور) تألیف ……………………….. درباره تیمور و کتاب فتوحات شاهی از درباره شاه اسماعیل صفوی اشاره کرد.

ابن عربشاه – امینی هروی

۳۰- سرودن منظومه های حماسی و تاریخی از چه دوره ای در ایران رواج و رونق بسیاری یافت؟

الف) دوره مغولان

ب) دوره تیموریان

ج) دوره صفویه

د) دوره قاجار

۳۱) کدام سفرنامه مربوط به قرن هشتم هجری می باشد؟

الف) سفرنامه ناصرخسرو

ب ) سفرنامه ابن بطوطه

ج) سفرنامه شاردن

د) سفرنامه پیترو دلاواله

پاسخ پرسش های نمونه درس اول تاریخ یازدهم انسانی

منظور از منابع غیر نوشتاری چیست؟ توضیح دهید. این دسته از منابع شامل :

1- محوطه ها و بناهای تاریخی: آثار برجای مانده از انسان ها و جوامع گذشته از جمله مهم ترین شواهدی اند که به مورخان این امکان را می دهند تا از چگونگی اوضاع فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و نظامی دوران گذشته آگاهی یابند. مکان های تاریخی مثل غار حرا، کوه أحد و یا دشت چالدران هر کدام به عنوان بستر وقوع یک رویداد تاریخی به شمار می روند .

آثار و بناهای تاریخی مانند میدان نقش جهان، مسجد گوهرشاد و به طور کلی آثار ساختمانی و معماری نظیر کاخ ها، کاروان سراها، قلعه ها و برج های زیارتگاه ها، مقبره ها، پل ها و جاده ها، آب انبارها، مساجد و کلیساها، معابد و خانقاه ها، بنادر و اسکله ها و روستاها و شهرهای قدیمی از مهم ترین منابع و مراجع پژوهش درباره ی گذشته های دور و نزدیک محسوب می شوند

۲- ابزارها و وسایل دست ساخته انسان: انواع پوشاک، جواهرات، ابزارهای کشاورزی، ظروف، وسایل حمل و نقل، اشیای هنری مثل مجسمه ها، تابلوهای نقاشی، سازهای موسیقی، جنگ افزارها، وسایل خانگی.

۳- آثار شفاهی: افسانه ها و اساطیر اقوام در دوره های مختلف تاریخی، خاطرات شفاهی، انواع مختلف ادبیات عامیانه، اعم از داستان های تاریخی، قهرمانی،

اخلاقی و تخیلی، گونه های متفاوت متل ها، لطیفه ها و انواع شعر، نظیر دوبیتی، تصنیف، ترانه و لالایی.

همچنین ببینید: سوالات متن فلسفه یازدهم

٢. تفاوت ها و شباهت های تاریخ های عمومی و سلسله ای را بیان کنید.

تفاوت: ۱- موضوعات و مطالب تاریخ های عمومی تاریخ جهان را از آفرینش عالم آغاز می کردند و تا پایان دوره هی ساسانیان ختم می کردند ولی موضوعات و مطالب مربوط به یک سلسله خاص می باشد.

۲- مورخان تواریخ سلسله ای شاید به انگیزه پاداش گرفتن از شاهان ، تاریخ سلسله آنان را تألیف می کردند ولی نویسندگان تواریخ عمومی این انگیزه را نداشتند

۳- مولفان تواریخ عمومی کتب خود را بیشتر به زبان عربی می نوشتند ولی مولفان تواریخ سلسله ای مطالب خود را به زبان فارسی نوشتند.

۴- تواریخ سلسله ای به سبب استفاده از مآخذ و اسناد رسمی و روایت رجال و اشخاص مطلع ، متضمن اطلاعات مفید و معلوماتی هستند که در مآخذ عمومی تر ، بدانها دسترسی ممکن نیست.

شباهت : محتوای و موضوعات هر دو نوع منبع رویکردهای سیاسی و نظامی می باشد و توجهی به سایر موضوعات ندارند.

٣. چرا سفرنامه ها از منابع مهم تاریخ نگاری محسوب می شوند؟

سفرنامه ها اطلاعات مفیدی از زندگانی اجتماعی مردم ایران ارائه می کنند که در دیگر

منابع کمتر دیده می شوند. بسیاری از جهان گردان گنجینه ای از اخبار و اطلاعات بسیار با ارزش از تاریخ اجتماعی و فرهنگی و جغرافیای تاریخی

سرزمین هایی را که دیده اند از جمله ایران به صورت سفرنامه ارائه داده اند.

۴. متون جغرافیایی چه نوع اطلاعاتی از گذشته ارائه می دهند؟

اطلاعات بسیار با اهمیتی درباره آداب و رسوم، فرهنگ، نوع معیشت، آب و هوا، وضعیت اقتصادی، وضعیت نظامی، راه های کالاها، قلعه ها، بر جها، بندرها، رودها و دریاها، پایتخت ها، ادیان و اعتقادات، نژاد و زبان و حدود و سرحدات و مرزهای سرزمین ها و حکومت های محلی ارائه می دهند.

۵. به نظر شما از انواع گونه های منابع معرفی شده تاریخی کدام یک از اهمیت بیشتری برخوردارند؟ برای اثبات نظر خود چه استدلالی دارید؟

همه ی منابع تاریخی با توجه به موضوع و کاربرد آن ها دارای مطالب مهم و ارزنده ای هستند و هر کدام از آن ها با توجه به جایگاهش می تواند مورد استفاده ی محققان قرار گیرد. اما آن چه مهم تر است تواریخ عمومی می باشند که شامل کلیه ی مطالب متنوع و مفید برای عموم مردم هستند.

تهیه کننده سوالات متن درس اول تاریخ یازدهم انسانی: جناب آقای بهرام شفیعی

برای مشاهده سایر دروس سوالات متن تاریخ یازدهم انسانی روی عبارت لینک دار کلیک کنید.