در این نوشته تمامی سوالات متن درس چهارم دین و زندگی دهم رشته های (تجربی ریاضی و فنی) به همراه پاسخ اندیشه و تحقیق درس چهارم دینی پایه دهم که شامل 28 سوال می باشد گردآوری شده است که در ادامه می توانید سوالات متن درس چهارم دین و زندگی دهم را مشاهده کنید.

سوالات متن درس چهارم دین و زندگی دهم

پیامبران الهی، « مرگ » را گذرگاهی به سوی حیات برتر در جهان آخرت میدانند و ایمان به زندگی در جهان دیگر را، در کنار « توحید » و « یکتاپرستی » سرلوحۀ دعوت خود قرار داده اند.


آیا پیامبران الهی، تنها امکانِ وجود جهان دیگر را اثبات میکردند؟ 

پاسخ: خیر، بلکه با استدلالهای فراوان وجود آن را « ضروری » میدانستند.


دفع خطر احتمالی، لازم است. » چگونه قاعدهای است؟ 

پاسخ: عقلی

قانون عقلی: « دفع خطر احتمالی، لازم است » را با مثال توضیح دهید.

پاسخ: نگاهی کوتـاه بـه زنـدگی روزمره انسانها نشان میدهد کـه، انسان در مواقعی کـه احتمال خطر یا خسارتی در میان باشد، سعی میکند جلوی خسارت احتمالی را بگیرد و از خطری که ممکن است پیش آید، بگریزد. در چنین شرایطی حتی اگر شخصی دیوانه یا دروغگو، که در شرایط عادی گفتۀ او برایمان اعتباری ندارد، بـه مـا خبری بدهد؛ مثلاً خبر از وجود سمی در غذای مـا دهد، این اعلام خطر را نادیده نمیگیریم و احتیاط میکنیم. همۀ مـا در اینگونه موارد از یک قانون « عقلی » پیروی میکنیم کـه میگوید: « دفع خطر احتمالی، لازم است. »


به سؤالات زیر پاسخ کوتاه دهید:

الف) عاقل ترین و راستگوترین مردمان در طول تاریخ چه کسانی بوده اند؟

پاسخ: پیامبران


ب) چه کسانی در طـول تاریخ، بـا قاطعیت کامل از وقوع معاد خبـر دادهاند و نسبت بـه آن هشدار داده اند؟

 پاسخ: پیامبران


ج) همۀ پیامبران پس از « ایمان به خدا »، چه چیزی را مطرح کرده اند؟

پاسخ: ایمان به آخرت


د) همۀ پیامبران الهی، چه چیزی را لازمۀ « ایمان به خدا » دانسته اند؟

پاسخ: ایمان به آخرت


هـ) در قرآن کریم، بعد از « یکتاپرستی » ، درباره هیچ موضوعی به اندازه « ……………. » سخن گفته نشده است.

پاسخ: معاد ( قیامت )

مـوضوعـات آیۀ 87 ، نسـاء « اللّه لا إِلَه إِلاَّ هو لَیجمعنَّکُم إِلَى یومِ الْقیامۀِ لاَ ریب فیهومنْ أَصدقُ منَ اللّه حدیثًا »، را بنویسید.

پاسخ: بیانگر موضوعات زیر است ؛
1 (غیر از خداوند، خدایی وجود ندارد.
2 (قطعاً خداوند، همۀ انسانها را در روز قیامت جمع خواهد کرد.
3 (شکّی در وقوع قیامت نیست.
4 (کسی راستگوتر از خداوند، نیست.

آیا قرآن کریم، تنها به خبر دادن از « آخرت » قناعت کرده است؟توضیح دهید.

پاسخ: خیـر، تنها بـه خبر دادن از آخرت قناعت نکرده، بلکه بارها با « دلیل » و « برهان » آن را ثابت کرده است.

استدلال های قرآنکریم برای اثبات وقوع قیامت را میتوان به چند دستۀ اصلی تقسیم کرد؟

پاسخ: میتوان آنها را به « دو » دستۀ اصلی تقسیم کرد:
دستۀ اول: استدلالهایی که « امکان » معاد را ثابت میکنند و آن را از حالت امری بعید و غیر ممکن خـارج میسازند. 


دستۀ دیگر: استدلالهایی هستند که « ضرورت » معاد را به اثبات میرسانند.

استدلال هایی که بر « امکان معاد » دلالت دارند را فقط نام ببرید.

پاسخ:

1 (اشاره به پیدایش نخستین انسان.
2 (اشاره به نمونههایی از زنده شدن مردگان.
3 (اشاره به نظام مرگ و زندگی در طبیعت.

یکی از دلایلی که سبب میشود عده ای دست به « انکار معاد » بزنند، چیست؟

پاسخ: این است کـه چنان واقعۀ بزرگ و بـا عظمتی را بـا قدرت محدود خود میسنجند و چون آن را امری بسیار بعید مییابند، بـه انکار آن میپردازند. حـال آن کـه، بعید بودن چیزی برای انسان هرگز دلیل بر غیر ممکن بودن آن نیست.


قرآن کریم، یکی از انگیزههـای انکار معاد را چـه چیزی معرفی کرده است و چرا دلایل و شواهد بـر اثبات آن می آورد؟

 پاسخ: « نشناختن قدرت خدا » – تا نشان دهد کـه معاد، امـری « ممکن » و « شدنی » است و خداوند بـر انجام آن « تواناست ».

عبارت « و برای ما مثَلی زد، در حالیکه آفرینش نخستین خود را فراموش کرده است، گفت: کیست کـه این استخوانهای پوسیده را دوباره زنده کند؟ بگو همان خدایی کـه آنها را برای نخستین بـار  آفرید و او به هر خلقتی، داناست. »؛ استدلال بر « امکان » معاد دارد یا « ضرورت » آن؟ و بـه کدام موضوع اشاره دارد؟

 پاسخ: « امکان معاد » ؛ اشاره به « پیدایش نخستین انسان » دارد.

یکی از دلایل اثبات « امکان معاد » در قرآن کریم، « اشاره به پیدایش نخستین انسان است » آن را توضیح دهید.

 پاسخ: در برخی آیات قرآن، خداوند توجه منکران معاد را بـه پیدایش نخستین انسان جلب میکندو توانایی خـود در آفرینش آن را تـذکّر میدهد. در ایـن آیات بیان میشود کـه همانگـونه خداوند،  قـادر است انسان را از آغاز خلق کند، میتواند، بـار دیگر نیز او را زنـده کند. آیـات شریفۀ 78 و 79 ،یس اشاره به این موضوع دارند.

یکیاز دلایل اثبات « امکان معاد » در قرآنکریم،« اشاره به نمونههایی از زنده شدن مردگان است » آن را توضیح دهید.

 پاسخ: قـرآنکـریم برای این کـه قدرت خدا را به صورت محسوس تری در این زمینه نشان دهد، ماجـراهـایی را نقل میکند کـه در آنـها بـه اراده خـداوند، مردگانی زنـده شدهاند. از آن جمله میتوان بـه ماجرای « عزیر نبی» اشاره کرد: «عـزیـر (ع) یکی از پیامبران بنی اسرائیل بود.او در سفری از کنار روستای ویرانی عبور میکرد. استخوانهای متلاشی و پوسیده ساکنان آن روستا از لابه لای خـرابـه ها پیدا بود. بـا دیدن این استخوانها ایـن سـؤال در ذهن عزیر (ع) شکل گرفت که به راستی خداوند اینها را پس از مرگ زنـده میکند؟خداوند، جـان وی را در همان دم گرفت و بعد از گذشت 100 سال، دوباره او را زنده کرد. » سپس خطاب بـه او گفت: « ای عزیر، چه مـدت در این بیابان خوابیدهای؟ عزیر گفت: 
یک روز یـا نصف روز … »

با توجه به داستان « تو صد سال است کـه اینجا هستی، بـه الاغی که سوارش بودی و غذایی کـه همراه داشتی، نگاه کن و ببین چگونه الاغ پـوسیده و متلاشی شده، امـا غذایت پس از صـد سـال  مـانده و فـاسد نشده است. و اینک ببین کـه خداوند چگونه اعضای پوسیده و متلاشی شده الاغ را دوباره جمع آوری و زنده میکند. »
 به سؤالات زیر پاسخ دهید:
الف) داستان بالا درباره کدام پیامبر الهی است؟

پاسخ: عزیر نبی(ع)


ب) داستان درباره امکان معاد است یا ضرورت آن؟

پاسخ: امکان معاد


ج) موضوع آن، چیست؟

پاسخ: اشاره به نمونه هایی از زنده شدن مردگان


عزیر نبی(ع)، پس از مشاهده کردن زنده شدن دوباره الاغ خود به چشم، چه گفت؟ 


پاسخ: « میدانم که خداوند بر هر کاری تواناست. »

یکی از دلایل اثبات « امکان معاد » در قرآن کریم،« اشاره به نظام مرگ و زندگی در طبیعت است »، آن را توضیح دهید.
پاسخ: در برخی آیات قرآن، زندگی بعد از مرگ بـه عنوان یک جـریان رایج در جهان طبیعت معرفی شـده است و از کسانی کـه بـا ناباوری بـه « معاد » نگاه میکنند میخواهد تا بـه مطالعۀ جریان همیشگی تبدیل  زندگی بـه مرگ و بالعکس، در طبیعت بپردازند تـا ایـن مسئـله را بهتر درک کنند. فـرا رسیدن « بهـار »، رستاخیز طبیعت است که نمونهای از رستاخیز عظیم نیز هست

با توجه به آیۀ 9 ،فاطر « خداست که بادها را میفرستد تا ابر را برانگیزند. سپس آن ابر را به سوی سرزمینی مرده برانیم و آن زمین مرده را بدان{وسیله} پس از مرگش زندگی بخشیدیم. زنده شدن قیامت نیز چنین است. » به سؤالات زیر پاسخ دهید:

الف) آیۀ شریفه، مربوط به امکان معاد است یا ضرورت آن؟

پاسخ: امکان معاد


ب) به کدام موضوع اشاره دارد؟

پاسخ: اشاره به نظام مرگ و زندگی در طبیعت


استدلال های قرآن کریم، که بر « ضرورت معاد » دلالت دارند را فقط نام ببرید.

پاسخ: 1 (حکمت الهی 2 (عدل الهی


آیا قرآن کریم، فقط امکان معاد را قبول دارد؟ توضیح دهید. 

پاسخ: خیر، نـه تنها معاد را امری ممکن میداند، بلکه وقوع آن را نیز امری « ضروری » و واقع نشدن آن را امری « محال » و « ناروا » معرفی میکند.

به چه کسی « حکیم » گفته میشود؟ 

پاسخ: کسی که « کارهایش هدفمند » است و به « نتایج صحیح و درست » منتهی میشود.


خداوند متعال به خاطر دارا بودن کدام صفت، کار « بیهوده » و « عبث » نمی کند؟چرا؟ 

پاسخ:«حکیم»؛زیرا کار عبث و بیهوده از جهل و نادانی سرچشمه می گیرد و این صفات در خداوند،راه ندارد. ( خداوندحکیم، هر موجودی را برای هدف شایستهای خلق میکند و امکانات رسیدن بـه آن هدف را هم بـه  او عطا میکند. )

آیا خداوند، فقط تمایلات و گرایشهایی را در موجودات قرار داده است؟توضیح دهید. 

پاسخ: خیـر، بلکه پـاسخ مناسب را هـم پیشبینی کـرده است؛ بـه طور مثال، در مقابل احساس تشنگی و گرسنگی حیوانات، آب و غذا را آفریده تا بتوانند تشنگی و گرسنگی خود را برطرف کنند.

چرا هر انسانی از نابودی، گریزان است؟

پاسخ: زیرا هر انسانی گرایش به « بقا » و « جاودانگی » دارد و بسیاری از کارهای خود را برای حفظ بقای خود انجام میدهد. همچنین، هـر انسانی خواستار همۀ کمالات و زیبایی هاست و این خواستن، هیچ حـدی ندارد

آیا دنیای کنونی، پاسخگوی بقا و جاودانگی و کمالات نامحدود است؟ توضیح دهید.

پاسخ: خیر، دنیا و عمر محدود انسان ها پاسخ گوی این گونه خواسته ها نیست، بنابراین، بایـد جـای دیگری باشد کـه انسان بـه خواسته هایش بـرسد. اگر بعد از این دنیا، زندگی ای نباشد، در این صورت باید گفت : 
خداوند گرایش بـه زندگی جاوید را در وجود انسان قرار داده و سپس او را در حالی که مشتاق حیات ابدی است، نابود می کند! کـه البته آن گاه با حکمت الهی، سازگار نیست. ( محال است که خدا چنین کاری انجام دهد، چون حکیم است. ) 

آیۀ 115 ،سوره مـؤمنـون « أَفَحسبتُم أَنَّما خَلَقْنَاکُم عبثًا وأَنَّکُم إِلَینَا لَا تُرْجعونَ » درباره چه موضوعی است؟ توضیح دهید.

پاسخ: « ضرورت معاد بر اساس حکمت الهی »؛ اگر بناست با این همه استعدادها و سرمایه های مختلفی که خداوند در وجود ما قرار داده است،خاک شویم ومعادی هم نباشد،این سؤال مطرح می شود که دلیل آفریدن این استعدادها و سرمایهها در درون ما، چه بوده است؟ ما که از همان ابتدا خاک بودیم، پس دلیل این آمدن  و رفتن چه بود؟ آیا بر این اساس آفرینش انسان و جهان بیهدف و عبث نخواهد بود؟

ضرورت معاد بر اساس « عدل الهی » را توضیح دهید.

پاسخ: « عـدل » یکی از صفات الهی است. خداوند، « عـادل » است و جهان را بر « عـدل » استوار ساخته است. زندگی انسانها نیز داخل این نظام « عادلانه » قرار دارد؛ از این رو، خداوند وعده داده است کـه هـر کس را به آنچه استحقاق دارد برساند و حق کسی را ضایع نکند. اما زندگی انسان در دنیا بـه گونه ای است 
که امکان تحقق « عدالت الهی » به طور کامل را نمی دهد.

چرا زندگی انسان در دنیا بهگونه ای است که امکان تحقق « عدالت الهی » به طور کامل را نمی دهد؟


پاسخ: زیـرا؛ الف) پاداش بسیاری از اعمال، مانند شهادت در راه خدا، در دنیا امکان پذیر نیست. همچنین پاداش کسی کـه کارهای نیک فراوانی دارد و به جمع زیادی از انسانها خدمت کرده است، با توجه به عمر پاداش کسی کـه کارهای نیک فراوانی دارد و به جمع زیادی از انسانها خدمت کرده است، با توجه به عمر محدودی که دارد، میسر نیست.


ب) مجازات بسیاری از کسانی کـه بـه دیگران ظلم و ستم کرده اند، در ایـن دنیا عملی نیست. برای مثـال، مجازات کسی کـه افرادی را بـه قتل رسانده یا مانـع رشد استعدادهای بسیاری از انسانها شده است، در این جهان ممکن نیست و اگر جهان دیگری نباشد، کـه ظالم را به مجازات واقعی اش برساند و حق مظلوم  را بستاند، بر نظام عادلانۀ خداوند، ایراد وارد میشود.

پاسخ اندیشه و تحقیق و تدبر فعالیت درس چهارم دین و زندگی دهم

تدبر

با اندیشه در ترجمه آیات ربر، برخی دیگر از دلایل انکار معاد را بیان کنید.

1 انان (دوزخیان پیش از این امر عالم دنیا است و مغرور نعمت بودند و بر گناهان بزرگ اصرار می کردند و می گفتند: هنگامی که ما مردیم و استخوان شدیم آیا برانگیخته خواهیم شد

 2- وای در آن روز بر تکذیب کنندگان، همان ها که روز جزا را انکار می کنند تنها کسی آن را انکار می کند که متجاوز و گناهکار است.

3-(انسان شک در وجود معاد ندارد) بلکه( علت انکارش این است) که او می خواهد بدون ترس از دادگاه قیامت در تمام عمر گناه کند

 

پاسخ:

1-مست و مغرور بودن به نعمت های دنیوی سرگرم کامرانی و نازپروردگی بودن، پیروی از عقاید غلط گذشتگان

2-تجاوز کاری و گناه کاری

3-اصرار به گناه در تمام عمر

 

پاسخ سوالات اندیشه و تحقیق

1 – تعدادی از کارهای نیک و تعدادی از گناهان را که در این دنیا قابل پاداشی ومجارات شباشد، ذکر کنید

ستم به دیگران

قتل عمد

رباخواری

___________________________________________

شهادت در راه خدا

شادکردن دل دیگران

کمک به ایتام و فقرا

2-دو نمونه از استدلال هایی که به بحث امکان معاد می پردازند، بیان کنید.

پاسخ : الف-پیامبران عاقل ترین و راست گوترین مردمان در طول تاریخ بوده اند و با قاطعیت کامل از وقوع معاد خبر و نسبت به آن هشدار داده اند. همه ی ما در برخورداعلام یک خطراز یک قانون عقلی پیروی می کنیم که:«دفع خطر احتمالی، لازم است». پس باید معاد را که خبر راستگوترین مردمان است، بپذیریم.

ب:

ما که برای فرار از خطرهای کوچک احتمالی سخن هر کسی را می پذریم چگونه می توانیم درباره ی مساله معاد که پیامبران با قاطعیت از آن سخن گفته اند و از طرفی پای سعادت و شقاوت ابدی ما در میان است بابیتوجهی از کنار آن بگذریم.

3-رابطه میان «آفرینش استعدادها و سرمایه های مختلف در وجود انسان » و«ضرورت وجود معاد » را توضیح دهید.

پاسخ: خداوند حکیم است، پس هیچ کاری رابیهوده و عبث انجام نمیدهد.خداوند در درون ما استعدادها و سرمایه های مختلفی قرار داده است. اگر معاد نباشد،همه ی این استعدادها بیهوده و عبث میشود و این با حکمت خداوند در تضاد است.

تهیه کننده سوالات متن درس چهارم دین و زندگی دهم : جناب آقای قاسم منداونی

برای مشاهده سایر سوالات درس به درس دین و زندگی دهم روی عبارت رنگی کلیک کنید.

برچسب شده در:

, , ,