در این نوشته با جواب بررسی صفحه 44 فلسفه دوازدهم همراه شما هستیم.
جواب بررسی صفحه 44 فلسفه دوازدهم
برتراند راسل، فیلسوف انگلیسی قرن بیستم، مدعی بود برهان علیت بر اثبات وجود خدا، برهانی سست است، «زیرا اگر هر چیزی باید علتی داشته باشد، پس خدا نیز نیازمند علت است. اگر چیزی بدون علت، وجود تواند داشت این چیز هم می‌تواند خدا باشد و هم جهان.»
بار دیگر جملات فوق را به دقت مطالعه کنید و ببینید:
1) به نخستین جمله نقل شده از راسل دقت کنید و آن را با مقدمات استدلال فارابی بر علیّت مقایسه کنید. اشکال راسل در کجاست؟
راسل برهان علیت را به این شکل بیان کرده است که”هر چیزی (موجودی) علّت می‌خواهد.”درحالی که برهان علیت نمی‌خواهد بگوید هر موجودی نیازمند علّت است بلکه برهان علّیت و آنچه فارابی می‌گوید این است که:”هر معلولی نیازمند علّت است.”بنابراین خداوند معلول و ممکن الوجود نیست که نیاز به علّت داشته باشد.
راسل وجود را برای علّهالعلل ذاتی نمی‌داند در حالی که فلاسفه مسلمان وجود را ذاتی عله العلل می‌دانند و معتقدند عله‌العلل، واجب الوجود بالذات است و وجود برای آن ضروری است.
2) آیا بنابر نظر فارابی، هر چیزی باید علتّی داشته باشد؟
فارابی می گوید هر موجودی که معلول بود، وجودش وابسته به علت است، اما راسل گمان کرد که فلاسفه می گویند هر وجودی نیازمند و وابسته به علت است همچنین راسل پنداشت که عله العلل از نظر فیلسوفان با سایر علل هیچ فرقی ندارد و آن هم چیزی مثل چیزهای دیگر است و در نتیجه به علت نیازمند است