سوالات متن درس سوم فلسفه دوازدهم انسانی + نکات مهم

در این نوشته با سوالات متن درس سوم فلسفه یازدهم همراه شما دوازدهمی های رشته انسانی هستیم

فلسفه از مهم ترین دروس علوم انسانی به شمار می روند و برای فهم بهتر و بیشتر آن نیازمند تامل و تعمق و تلاشی مضاعف است.

 تلاش شده به آن دسته از سوالات فعالیت ها و تمارین کتاب که مهم تر است در جزوه پاسخ داده شود.

سوالات متن درس سوم فلسفه دوازدهم

« درس سوم: جهان على و معلولی »

1.علت و معلول را تعریف کنید.

علت چیزی است که به معلول وجود می دهد و وجود معلول متوقف بر وجود آن است یعنی تا علت نباشد معلول هم پدید نمی آید. معلول چیزی است که وجودش را از چیزی دیگر یعنی علت می گیرد و در وجود خود نیامند به علت است

2. رابطه ی علیت را تعریف کنید و تفاوت آن را با سایر رابطه ها بنویسید. ( شهریور 99 )

رابطه علیت رابطه ایی وجودی است که در آن یک طرف یعنی علت به طرف دیگر یعنی معلول وجود می دهد. مانند رابطه دوستی نیست که در آن ابتدا وجود دو فرد فرض می شود و سپس رابطه ی دوستی بر قرار می گردد.

3. دیدگاه دکارت را درباره ی رابطه علیت بنویسید.

الف) اصل علیت بدون دخالت تجربه به دست می آید.

ب) یکی از مفاهیم اولیه است که به طور فطری و مادر زادی قابل درک است.

ج) درک رابطه علیت نیاز به تجربه و آموزش ندارد.

4. تجربه گرایان یا امپریست ها چه دیدگاهی در رابطه با اصل علیت دارند؟ با مثال بیان کنید

چون آن ها هر چیزی را بر اساس حس و تجربه تحلیل می کنند، معتقدند که انسان از طریق حس به توالی پدیده ها پی می برد و رابطه علیت را بنا می نهد. برای مثال چون زمین همیشه با آمدن خورشید روشن و با رفتن آن تاریک می شود انسان از طریق حس و تجربه یک رابطه ضروری میان خورشید وروشن شدن زمین برقرار کرده است و اسم این رابطه را علیت گذاشته است.

5. نظر دیوید هیوم را درباره ی چگونگی درک رابطه علیت با ذکر مثال شرح دهید. (خرداد و دی 99)

او که خود تجربه گراست درک رابطه علیت از طریق تجربه را رد می کند و می گوید علیت مفهومی فراتر از حس است . بر اثر تکرار پدیده ها در ذهن ما یک تداعی بوجود می آید که چیزی جز یک امر روانی نیست و ما عادت کرده ایم چیزی را علت چیز دیگر بنامیم. (برای مثال بر اثر تکرار مشاهده خورشید و روشن شدن زمین در ذهن ما چنین تداعی می شود که خورشید علت روشن شدن زمین است و این تداعی چیزی جز یک امر روانی ناشی از توالی و پشت سر هم آمدن پدیده ها نیست.)

6. نظر فلاسفه مسلمان را در مورد نحوه درک اصل علیت بنویسید. ( شهریور و دی 99)

اصل علیت یک قاعده عقلی است و از راه تجربه به دست نمی آید زیرا هر داده ی تجربی مبتنی بر قاعده علیت است آنان می گویند همین که ذهن انسان متوجه اصل امتناع اجتماع نقیضین شد در می یابد که پدیده ها خود به خود به وجود نمی آیند زیرا اینکه چیزی خودش به خودش وجود بدهد به معنای آن است که چیزی که نیست باشد و این محال است.

7. به نظر فیلسوفان چرا یک پدیده نمی تواند خود به خود و بدون علت بوجود آید ؟ (خرداد و دی 99)

زیرا اینکه چیزی خودش به خودش وجود بدهد به معنای آن است که چیزی که نیست قبلا بوده باشد تا بتواند اکنون خودش را بوجود بیاورد و این همان اجتماع نقیضین است که محال است.

8. اصل امتناع اجتماع نقیضین یعنی چه؟

یعنی محال و غیر ممکن است دو چیزی که ذاتا با هم متناقض و ضد هستند با هم جمع شوند مانند تاریکی و نور.

9-. با توجه به نظر ابن سینا چرا درک رابطه علیت از طریق تجربه امکان پذیر نیست؟

زیرا ما از طریق حس و تجربه فقط به دنبال هم آمدن یا همراه هم آمدن برخی پدیده ها را در می یابیم اما به دنبال هم آمدن دو حادثه به معنای علیت نیست لذا طبیعی است که کسی که صرفا تجربه گراست مانند هیوم نمی تواند تبیین قانع کننده ای از علیت ارائه کند.

10. اصل سنخیت علت و معلول را با ذکر مثال تعریف کنید. ( خرداد و شهریور99 )

انسان علاوه بر اینکه درک می کند هر حادثه علتی دارد ، درک می کند که هر معلولی از هر علتی پدید نمی آید بلکه هر معلولی از علت خاصی صادر می شود و هر علتی نیز معلول خاص خود را دارد برای مثال غذا سیراب می کند و یا برای باسواد شدن باید درس خواند.

11. اصل سنخیت چه نقش و کاربردی در تحقیقات دانشمندان دارد ؟

دانشمندان با تکیه بر اصل سنخیت تحقیقات علمی خود را پیگیری می کنند ، آنان وقتی با پدیده ای مواجه می شوند و می خواهند علت آن را بیابند به سراغ عواملی می روند که تناسب بیشتری با آن پدیده دارد و علت آن پدیده را در میان آن عوامل جستجو می کنند تا اینکه به علت ویژه آن دست یابند.

همچنین ببینید: سوالات متن تحلیل فرهنگی دوازدهم

12. سه مورد از نتایج اصل علیت را ذکر کنید.

الف) وجود ارتباط و پیوستگی میان پدیده ها

ب) امکان پیش بینی رخدادها

ج) امکان پیشگیری از برخی حوادث

13. چند مورد از نتایج اصل سنخیت را بنویسید

.الف) انسان از هر چیزی انتظار آثار متناسب با خودش را دارد بنابراین می کوشد ویژگی های هرشی را بشناسد و به تفاوت های آن را با اشیاء دیگر پی ببرد. تا بهتر بتواند آثار ویژه آن را شناسایی کند.

ب) می توان برای نظم دقیق جهان پشوانه عقلى قائل شد.

ج) امکان پژوهش و تحقیق

د) تنظیم امور زندگی ها) به وجود آمدن شاخه های مختلف دانش

14. اصل وجوب على و معلولی را تعریف کنید.

اگر علت یک چیزی بوجود آید وجود آن چیز نیز واجب می شود و ضرورت می یابد و آن چیز موجود می شود یعنی اگر علت موجود باشد ضرورت و وجوب باعث پیدایش معلول می شود.

15. دیدگاه های زیر نظر کدام یک از فلاسفه در باره ی اصل علیت است؟ ( تمرین کتاب )

1. علیت حاصل توالی پدیده هاست ( تجربه گرایان و هیوم )

2. درک انسان از علیت درکی فطری است ( دکارت )

3. چون انسان از جهت ذاتی ممکن است نیاز به علت دارد ( ابن سینا )

4. اصل علیت یک اصل تجربی است ( تجربه گرایان )

5. اصل علیت یک اصل کاملا عقلی است ( فلاسفه ی مسلمان )

16. اشعار زیر کدام اصل را تایید می کنند؟

الف) از مکافات عمل غافل مشو گندم از گندم بروید جوزجو (سنخیت علت و معلول ) ب) چو بد کردی مشو غافل ز آفات که واجب شد طبیعت را مکافات ( وجوب على و معلولی )

نکات مهم درس سوم فلسفه دوازدهم

انسان از همان اوایل کودکی از چیستی و چرایی اشیاء پرسش می کند.

2. یکی از کهن ترین مسائل فلسفی مسئله علت و معلول است.

3. رابطه میان علت و معلول یک رابطه وجودی است.

4. کلمه چرا بازتابی از درک رابطه علیت است.

5. از نظر دکارت یافتن مصداق های علت و معلول نیازمند تجربه و آموزش است.

6. هیوم تنها راه شناخت واقعیات را حس و تجربه می داند.

7. هیوم با اینکه فیلسوفی تجربه گراست اما درک رابطه علیت از طریق حس و تجربه را غیر ممکن می داند.

8. تداعی ذهنی از نظر هیوم به معنای امر روانی ناشی از توالی و پشت سر هم آمدن پدیده هاست.

9. دانشمندان علوم طبیعی به دلیل پذیرفتن اصل علیت دست به تجربه می زنند.

10. هر تلاش تجربی مبتنی بر قاعده علیت است.

11. فلاسفه مسلمان با استفاده از اصل امتناع اجتماع نقیضین اثبات می کنند که یک پدیده خود به خود به وجود نمی آید. 12. حالت یک معلول که ذاتا ممکن الوجود است شبیه دوکفه ترازوست که در حالت تساوی هستند.

13. کشف علل امور طبیعی از طریق حس و تجربه صورت می گیرد.

14. فیلسوفان به جز تجربه گرایان اصل سنخیت را همانند اصل علیت یک اصل عقلی می دانند.

15. دانشمندان با تکیه بر اصل سنخیت تحقیقات علمی خود را پیگیری می کنند.

16. آنچه به معلول ضرورت وجود می دهد علت است.. معلول قطع نظر از علت امکان ذاتی دارد.

17. اصل علیت به وجود بخشی علت به معلول اشاره دارد / اصل سنخیت به تناسب و هماهنگی علت و معلول اشاره می کند. / اصل وجوب على و معلولی بیانگرضرورت بخشی علت به معلول است.

تهیه کننده سوالات متن درس سوم فلسفه دوازدهم: جناب آقای یعقوب ابابکری

برای مشاهده سایر دروس سوالات متن فلسفه دوازدهم روی عبارت لینک دار کلیک کنید.