سوالات متن درس ۵ دین و زندگی دهم+ پاسخ اندیشه و تحقیق

در این نوشته تمامی سوالات متن درس ۵ دین و زندگی دهم رشته های (تجربی ریاضی و فنی) به همراه پاسخ اندیشه و تحقیق درس پنجم دینی پایه دهم گردآوری شده است که در ادامه می توانید سوالات متن درس پنجم دین و زندگی دهم را مشاهده کنید.

سوالات درس ۵ دینی دهم

۱ – موضوع لزوم دفع خطر احتمالی چگونه معاد را ثابت می کند ؟

پاسخ: پیامبران عاقل ترین و راستگوترین مردم زمان خود بودند . آنان پس از ایمان به خدا ، ایمان به آخرت را مطرح کرده اند و آن را الزمه ایمان دانسته اند . در قرآن کریم نیز بعد از یکتا پرستی ، درباره هیچ موضوعی به اندازه معاد سخن گفته نشده است .اگر به فرض در اثبات معاد هیچ دلیلی جز همین خبر پیامبران نداشته باشیم تکلیف ما این است که سخن پیامبر را بپذیریم و بی توجه از کنار آن عبور نکنیم.

۲ – موضوع و پیام آیه : ٱللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ لَیَجْمَعَنَّکُمْ إِلَى یَوْمِ ٱلْقِیَامَهِ لَا رَیْبَ فِیهِ وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ ٱللَّهِ حَدِیثاً .اهل که جز او معبودی نیست بطور قطع شما انسانها را در قیامت که شکی در آن نیست ، گرد می آورد و کیست که در گفتار از خدا راستگوتر باشد ؟را بنویسید.

پاسخ: موضوع : اثبات روز قیامت

پیام : وقوع قیامت حتمی است و قطعا خدا روز قیامت همه انسانها را گرد می آورد .

۳ – قرآن کریم درباره قیامت چگونه سخن گفته است ؟

پاسخ: تنها به خبر دادن از آخرت قناعت نکرده ، بلکه بارها با دلیل و برهان آن را ثابت کرده است.

۴ – قرآن کریم درباره قیامت چگونه سخن گفته است ؟

پاسخ: تنها به خبر دادن از آخرت قناعت نکرده ، بلکه بارها با دلیل و برهان آن را ثابت کرده است.

۵ – چرا قرآن امکان معاد را با استدلال ثابت می کند؟

پاسخ: کی از دلایلی که سبب می شود عده ای دست به انکار معاد بزنند، این است که چنان واقعه بزرگ و با عظمتی را قدرت محدود خود می سنجند و چون آن را امری بسیار بعید می یابند، به انکار آن می پردازند. حال آن که بعید بودن چیزی برای انسان هرگز دلیل بر غیر ممکن بودن آن نیست. از این رو، قرآن یکی از انگیزه های انکار معاد را نشناختن قدرت خدا معرفی می کند و دلایل و شواهد زیادی می آورد تا نشان دهد معاد امری ممکن و شدنی است و خداوند بر انجام آن تواناست.

۶ – نمونه هایی از استدلال های قرآن درباره امکان معاد را ذکر نمائید

پاسخ: ۱- اشاره به پیدایش نخستین انسان: در برخی آیات قرآن، خداوند توجه منکران معاد را به پیدایش نخستین انسان جلب می کند و توانایی خود در آفرینش آن را تذکر می دهد. در این آیات بیان می شود که همان گونه که خداوند قادر است انسان را در آغاز خلق کند، می تواند بار دیگر نیز او را زنده کند

۲- اشاره به نمونه هایی از زنده شدن مردگان: قرآن برای این که قدرت خدا را به صورت محسوس تری در این زمینه نشان دهد، ماجراهایی را نقل می کند که در آنها به اراده خداوند مردگانی زنده شده اند، از آن جمله می توان به ماجرای عزیر نبی اشاره کرد

۳- اشاره به نظام مرگ و زندگی در طبیعت: در برخی آیات قرآن، زندگی بعد از مرگ به عنوان یک جریان رایج در جهان طبیعت معرفی شده است و از کسانی که با ناباوری به معاد نگاه می کنند می خواهد تا به مطالعه جریان همیشگی تبدیل زندگی به مرگ و بالعکس، در طبیعت بپردازند تا این مسئله را بهتر درک کنند. فرارسیدن بهار، رستاخیز طبیعت است که نمونه ای از رستاخیز عظیم نیز هست.

۷ – عبارت زیر از قرآن کریم به چه موضوعی اشاره می کند ؟ و برای ما مثلی زد در حالی که آفرینش نخستین خودرا فراموش کرده بود گفت : کیست که این این استخوان های پوسیده را دوباره زنده می کند ؟ بگو همان خدایی که آنهارا برای نخستین بار آفرید “

پاسخ: با اشاره به پیدایش نخستین انسان ضرورت معاد را ثابت می کند .

۸ – ماجرای عزیر نبی از قرآن کریم به چه موضوعی اشاره می کند ؟

پاسخ: با اشاره به نمونه هایی از زنده شدن مردگان: ضرورت معاد را ثابت می کند .

۹ – قرآن ضرورت معاد را چگونه ثابت می کند؟

پاسخ: قرآن نه تنها معاد را امری ممکن می داند، بلکه وقوع آن را نیز امری ضروری و واقع نشدن آن را امری محال و ناروا معرفی می کند. از جمله دلایلی که قرآن برای ضرورت معاد بر آنها تاکید کرده است، عبارتند از:

۱-حکمت الهی

۲ -عدل الهی

۱۰ – حکمت الهی را به عنوان یکی از دلایل قرآن برای اثبات ضرورت معاد توضیح دهید؟

پاسخ: خداوند حکیم هر موجودی را برای هدفی شایسته خلق و امکانات رسیدن به آن هدف را به او عطا می کند. اگر خداوند تمایلات و گرایش هایی را در موجودات قرار داده، پاسخ مناسب آن را هم پیش بینی کرده است؛ به طور مثال، در مقابل احساس تشنگی و گرسنگی حیوانات، آب و غذا را آفریده تا بتوانند تشنگی و گرسنگی خود را برطرف کنند.حال می بینیم که هر انسانی گرایش به بقا و جاودانگی دارد و از نابودی گریزان است. همچنین خواستار همه کمالات و زیبایی هاست.اما دنیا و عمر محدود انسان ها پاسخ گوی این گونه خواسته ها نیست؛ بنابراین باید جای دیگری باشد که انسان به خواسته هایش برسد. اگر بعد از این دنیا، زندگی نباشد، در این صورت باید گفت خداوند گرایش به زندگی جاوید را در وجود انسان قرار داده و سپس او را مشتاق حیات ابدی ، نابود می کند.اگر بناست با این همه استعداد و سرمایه های مختلفی که خداوند در وجود ما قرار داده است، خاک شویم و معادی هم نباشد، پس که دلیل آفریدن این استعدادها و سرمایه ها در درون ما چه بوده است.

۱۱ – حکیم کیست و چرا خدا را حکیم می دانیم؟

پاسخ: حکیم کسی است که کارهایش هدفمند است و به نتایج صحیح و درست منتهی می شود. حکیم هر موجودی را برای هدف شایسته ای خلق می کند و امکانات رسیدن به آن هدف را همه به او عطا می کند. اگر خداوند تمایالت و گرایش هایی را در موجودات قرار داده، پاسخ مناسب آن را هم پیش بینی کرده است؛ به طور مثال، در مقابل احساس تشنگی و گرسنگی حیوانات، آب و غذا را آفریده تا بتوانند تشنگی و گرسنگی خود را برطرف کنند

۱۲ – موضوع و پیام آیه :أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاکُمْ عَبَثاً وَأَنَّکُمْ إِلَیْنَا لَا تُرْجَعُونَ .آیا چنین پنداشتید که ما شما را به عبث و بازیچه آفریدهایم هرگز به ما رجوع نخواهید کرد.چیست ؟

پاسخ: موضوع : حکیمانه بودن نظام خلقت : خلقت انسان بیهوده نیست و انسانها در نهایت به سوی خدا باز می گردند .

۱۳ – عدل الهی را بعنوان یکی از دلایل قرآن برای اثبات ضرورت معاد توضیح دهید؟

پاسخ: عدل یکی از صفات الهی است. خداوند عادل است و جهان را بر عدل استوار ساخته است. زندگی انسان ها نیز داخل این نظام عادلانه قرار دارد، از این رو، خداوند وعده داده است که هر کس را به آنچه استحقاق دارد برساند و حق کسی را ضایع نکند

۱۴ – چرا در زندگی دنیایی انسان امکان تحقق عدالت وجود ندارد؟

پاسخ: زیرا: الف)پاداش بسیاری از اعمال، مانند شهادت در راه خدا، در دنیا امکان پذیر نیست. همچنین پاداش کسی که کارهای نیک فراوانی دارد و به جمع زیادی از انسان ها خدمت کرده است، با توجه به عمر محدودی که دارد، میسر نیست

. ب) مجازات بسیاری از کسانی که به دیگران ستم کرده اند، در این دنیا عملی نیست. برای مثال مجازات کسی که افرادی را به قتل رسانده یا مانع رشد استعدادهای بسیاری از انسان ها شده است،در این جهان ممکن نیست و اگر جهان دیگری نباشد، که ظالم را به مجازات واقعی اش برساند و حق مظلوم را بستاند، بر نظام عادلانه خداوند ایراد وارد می شود.

۱۵ – موضوع و پیام آیه : أَمْ نَجْعَلُ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّالِحَاتِ کَالْمُفْسِدِینَ فِی ٱلْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ ٱلْمُتَّقِینَ کَ الْفُجَّارِ .و یا پنداشتند که ما با آنهایی که ایمان آورده و عمل صالح کردند و آنهایی که در زمین فساد انگیختند یکسان معامله می کنیم و یا متقین را مانند فجار قرار می دهیم.چیست ؟

پاسخ: موضوع : ضرورت معاد با توجه به عدل الهی پیام:خدا عادل و نظام هستی عادالنه است و در این نظام عادلانه نیکوکاران و بدکاران یکسان نیستند

۱۶ – گزاره زیر را کامل کنید:

پاسخ: قرآن کریم از وجود عالمی پس از مرگ به نام « ……… » خبر میدهد.

بـرزخ

۱۷ – «برزخ » در « لغت » به چه معناست؟

پاسخ: به معنای « فاصله و حایل بودن میان دو چیز » است.

۱۸ – آدمیان، پس از مرگ وارد کدام عالم می شوند و تا چه زمانی در آنجا می مانند؟

پاسخ: وارد عالم «برزخ» میشوند و تا « قیامت » در آنجا می مانند.(در صورتی که نیکوکار باشند،از لذّت های آن برخوردار و اگر بدکار و شقی باشند، از رنج ها و دردهای آن متألّم میگردند.)

۱۹ – با توجه به آیـات ۹۹ و ۱۰۰ مؤمنون « قَالَ رب ارجِعونِ لَعلِّی أَعملُ صالحا فیما تَرَکْت کَلَّا إِنَّها کَلمۀٌ هو قَائلُها و من ورائهِم برْزخٌ إِلَى یومِ یبعثُونَ » به سؤالات داده شده،

پاسخ: پاسخ دهید: الف) آیه، به کدام عالم اشاره دارد؟

ب) کدام افراد،هنگام وارد شدن به عالم برزخ از خداوند درخواست می کنند که به دنیا برگردند؟چرا؟

ج) چرا افراد گناهکار گرفتار عذاب برزخی، درخواست بازگشت به دنیا را دارند؟

د) آیا درخواست آنها از طرف خداوند، پذیرفته می شود؟بنویسید.

الف)عالم برزخ

ب)کسانی که در دنیا بدکار و شقی بودند، زیرا که رنج ها و دردها آنها را فرا گرفته و متألّم شده اند

ج) تا به قول خودشان، « عمل صالح » انجام دهند و گذشتۀ « بـد » خود را جبران کنن

د)خیر، خداوند درخواست آنها را نمی پذیرد و تا روز « قیامت» در « برزخ » خواهند ماند.

۲۰ – سه مورد از ویژگی های عالم برزخ را بنویسید.

پاسخ: ۱- پس از مرگ، گرچه فعالیت های حیاتی بدن انسان متوقّف می شود اما فرشتگان حقیقت وجـود او را کـه همان روح است، « توفّی » می کنند. اگرچه « بدن »، حیات خود را پس از مرگ از دست می دهد امـا « روح » همچنان به فعالیت خود ادامه می دهد

۲- در عالم « برزخ »، انسان با فرشتگان گفت و گو می کند و پاسخشان را می شنود.همچنین، اموری را درک می کند که درک آنها در دنیا ممکن نبود؛ به طور مثال اعمالی را که در دنیا انجام داده، مشاهده می کند

۳- ارتباط انسان در عالم « برزخ »، با « دنیا »، پس از مرگ برقرار است؛بدین معنا کـه پرونده برخی اعمال انسان با مرگ بسته نمی شود و پیوسته بر آن افزوده می شود.

۲۱ – « توفّی » را تعریف کنید.

پاسخ: دریافت تمام و کمال « روح » توسط فرشتگان الهی را « توفّی » می نامند

۲۲ – « یومئذ » در آیۀ « ینَبأُ الْإِنسانُ یومئذ بِما قَدم و أَخَّرَ » اشاره به چه روزی دارد؟

پاسخ: قیامت

۲۳ – « أعمال ما تقدم » را با « أعمال ماتأخّر » مقایسه نمایید.

پاسخ: آثار و نتایج برخی از اعمال، محدود بـه دوران زندگی انسان است و بـا مرگ او، پرونده اعمال بسته می شود. ( آثار ماتقدم ) مانند؛ « نماز » و « روزه » امـا بسیاری از أعمال، آثارشان حتّی بعد از حیـات انسان نیز باقی می ماند. ( آثار ماتأخّر )؛ یعنی حتّی بـا مرگ انسان نیز پرونده آن عمل، همچنان گشوده است. بـه عنوان مثال، اگر کسی کتابی را به شخصی یا کتابخانه ای هدیه دهد، یا مطلب مفیدی را به دیگران آموزش دهد، تا وقتی که آن کتاب توسط دیگران خوانده می شود و آموزش های وی به دیگران منتقل می شود یـا از آن استفاده می شود، در پرونده عمل او پاداش می نویسند و بر حسنات او می افزایند، گر چه فرد از دنیا رفته باشد. ( بر عکس در اعمال و کارهای غلطی که انجام داده نیز، این گونه با وی رفتار خواهد شد)

۲۴ – کسی که راه و رسم غلط و مخالف فرمان الهی را از خود برجای می گذارد، تا چه زمانی بـه عذاب وی افزوده می شود؟

پاسخ: تـا وقتی آثار این راه و رسم غلط در فرد یا جامعه باقی است، گنـاه در دفتر اعمال وی ثبت می شود و روز به روز بر عذاب وی افزوده می شود.

۲۵ – نمونه هایی از اعمال ناشایستی کـه موجب سنگین شدن پرونده گناهان فرد، حتّی پس از مرگ وی می شود را نام ببرید

پاسخ: ۱- مدسازی های غلط

۲- تولید و نشر مطالب نامناسب و غیر اخلاقی

۳- ایجاد یا تقویت آداب و رسوم غلط در امر ازدواج

۴- ایجاد انحرافات فکری و اخلاقی در دیگران.

۲۶ – فرمایش رسول خدا (ص):« هـر کس سنّت و روش نیکی را در جامعه جاری سازد،تا وقتی که در دنیا مردمی بـه آن سنّت عمل می کنند، ثواب آن اعمال را بـه حساب ایـن شخص هم مـی گـذارند، بدون اینکه از أجر انجام دهنده آن کم کنند و هر کس سنّت زشتی را در بین مردم مرسوم کند، تـا وقتی که مردمی بدان عمل کنند، گناه آن را به حساب او نیز می گذارند، بدون اینکه از گناه عامل، کم کنند. » با کدام آیه و کدام موضوع ارتباط دارد؟

پاسخ: آیۀ قیامت، ۱۳ «ینَبأُ الْإِنسانُ یومئذ بِما قَدم و أَخَّرَ » – آثار ماتقدم و آثار ماتأخّر

۲۷ – اعمال خیری که بازماندگان برای درگذشتگان انجام می دهند، در کدام عالم، در وضعیت آنـان مؤثر است؟ ( مثال بزنید. )

پاسخ: « عالم برزخ »؛ مانند « طلب مغفرت »، « دعای خیر »، « انفاق برای آنان »، « قرآن خواندن » و …

۲۸ – با توجه به عبارت:« آنچه پروردگارمان به ما وعده داده بود،حق یافتیم،آیا شما نیز آنچه پروردگارتان وعده داده بود، حق یافتید؟ » به سؤالات زیر پاسخ دهید:

پاسخ: الف) این سخن از زبان چه کسی نقل شده است و در کدام جنگ؟

ب) ایشان در جواب کسانی که گفتند: چگونه با آنان سخن می گویی،در حالیکه مرده اند؟ چه فرمود؟

الف)رسول خدا(ص)، جنگ بدر

ب)فرمود: « قسم بـه کسی کـه جانم در دست اوست، ایشان بـه کلام شما شنواترند و فقط نمی توانند پاسخ دهند»

۲۹ – حضرت علی(ع)، در راه بازگشت از جنگ « صفین » به قبرستانی رسیدند.در این هنگام رو به قبرها کردند و چه فرمودند؟

پاسخ: « ای آرمیدگان در خاک، ای أهل غُربت و تنهایی، ای فـرورفتگان در وحشت، شمـا در رفتن بر ما پیشی گرفتید و ما از پی شما می آییم و به شما ملحق می شویم؛ اما خانه هایی کـه از خود به جـا گذاشتید،پس از شما در آن مسکن گـزیـدنـد؛ همسرانتان ازدواج کردند و اموالتان میان وارثان تقسیم شد. اینها خبرهایی بود که داشتیم، شما چه خبری برای ما دارید؟»

۳۰ – عبارت « اگر به آنان اجازه سخن گفتن داده می شد، خبر می دادند و می گفتند: یقیناً بهترین توشه برای اَبدیت {تقوا}ست. » از زبان چه کسی نقل شده و درباره کدام حادثه است؟

پاسخ: حضرت علی(ع)؛ خطاب ایشان به أهل قبرستان، در راه بازگشت از جنگ صفین.

۳۱ – وقتی شخصی از امام کاظم(ع)، درباره وضع « مؤمنان » پس از مرگ پرسید: « آیا مـؤمن بـه دیدار خانواده خویش می آید؟» امام چه فرمود؟ توضیح دهید

پاسخ: امام کاظم(ع) فرمود: « آری ». شخص دوبـاره پـرسید: « چقدر؟ » امام کاظم(ع) فرمود: « بـر حسبِ فضیلت هایش. » برخی از آنان « هر روز » و برخی « هر دو روز » و برخی « هر سه روز » و کـمتـریـن آنان (هرجمعه)

۳۲ – طبق فرمایش امام صادق(ع)، هنگامی که مردهای را در قبر می گذارند، چه چیزی به صورت شخصی بر او ظاهر می شود و به او چه می گوید؟

پاسخ: « عمل او »؛ به او می گوید: مـا (دردنیا) سه چیز بودیم

۱- رزق تو کـه بـا پایان یافتن مهلت زندگی ات در دنیا قطع شد { و اینک همراه تو نیست. }

۲- خانوادهات که تو را رها کردند و بازگشتند.

۳- و مـن کـه « عمل » تـو هستم و بـا تـو می مانم. آگاه باش که مـن در میان این سه، از همه بی ارزش تر و سبک تر بودم.

۳۳ – چه چیزی است که از دنیا با انسان به « برزخ » می رود و از او جدا نمی گردد؟

پاسخ: عمل او

اندیشه و تحقیق

۱- منظور از کلمه «توفی در قرآن کریم چیست و برای اشاره به کدام بعد از وجوده انسان استفاده شده است؟

توفی به معنی دریافت کامل است. خداوند در قرآن کریم می فرماید که ما در هنگام مرگ نفس (روح) شمارا به تمام وکمال

دریافت می کنیم. روشن است که این امر مربوط به بعد غیرمادی وجود انسان است.

 2- دو مورد از ویژگی های عالم برزخ بیان کنید ؟

الف) وجود شعور و آگاهی در عالم برزخ

ب) آثار اعمال ماتاخر ، که پس از مرگ به انسان می رسند.

ج) ارتباط دنیا با عالم برزخ،وجودحیات وشعور و آگاهی در عالم برزخ وعدم قطع ارتباط با دنیا بطور کامل